Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1977

[p. 326]

Tirade

Opgericht in 1957

Redaktie: Jaap Goedegebuure, G.A. van Oorschot, Herman Verhaar

Redaktieadres: G.A. van Oorschot's Uitgeversmaatschappij B.V., Herengracht 613, Amsterdam

Jrg. XXI,	11 nrs.,	716 pp.
	nr. 221:	januari 1977
	nr. 222:	februari 1977
	nr. 223:	maart 1977
	nr. 224:	april 1977
	nr. 225:	mei 1977
	nr. 226-227:	juni-juli 1977
	nr. 228-229:	sept.-okt. 1977 = Het onvoltooide
	nr. 230:	november 1977
	nr. 231:	december 1977

I. Poëzie

BUDDINGH', C. Vijf gedichten, 224, pp. 253-254 Soms, 's avonds, p. 253 ‘Soms, 's avonds, staat mijn vader in de kamer’ Goed luisteren maar, p. 254 ‘Ik luister dikwijls naar mijn ademhaling’ Spelletje, p. 255 ‘In deze volgorde schiet ik ze dood’ Bedankt nog, Jan, p. 256 ‘'k Liep over 'n dijk. Langs een soort vaart. 't Was donker’ Zelfs. Ook, p. 257 ‘'k Heb hem een keer gekocht bij Sigtermans’ Vijf gedichten, 226-227, pp. 409-413 Just one of those days, p. 409 ‘11 februari 1977’ Ach, waren, etc. etc.?, p. 410 ‘We schuilden, nee, niet onder droppelend lover’ Twee tafels verder, p. 411 ‘Ik zat een keer met Frits en Carla Jans’ Hangertje, p. 412 ‘Mijn vader kocht er meest zijn kleren. Soms’ Wapenspreuk, p. 413 ‘We hebben nog een wapen in de familie’

CONINCK, Herman de Zes gedichten, 226-227, pp. 422-427 Bij een vijfde druk: ‘Een vijfde druk, het lijkt er wel op’ pp. 422-423 Geluk: ‘Geluk is ineens, zaterdagmiddag in de trein’ p. 424

[p. 327]

Poëzie: ‘Niet Alice in Wonderland’ p. 425 Zij en hij: ‘Zij houdt moedig haar vrolijkheid op’ p. 426 Met droefheid nemen wij kennis: ‘Ze hadden een deken over hem gelegd’ p. 427 ‘Helemààl gelukkig kan natuurlijk nooit’ p. 428

DRöES, Jos Twee gedichten, 224, p. 264 Vroeger: ‘moeders waren bijna’ Oudjaar '73: ‘als er een hemel was wilfred’ Vier gedichten, 230, pp. 612-613 Schepping: ‘turdus creator’ p. 612 To thee: ‘ach, hoe zou ik je drinken’ p. 612 Josef: ‘midden op de zebra’ p. 612 Van de tjalk ‘vrouwe berendina’ te hoorn: ‘een blauwgevlekte bromvlieg’ p. 613

EIJKELBOOM, J. Verandering van weer, 221, pp. 23-25 ‘Drie keer, zo weet ik, scheen de zon’

FONDSE, Marko [Gedichten]. Vert.: F. Marko Sergej Jesenin, Afscheidsgedicht, 224, p. 210 Vladimir Majakowski, De kiel van de dandy, 221, p. 48 Justitionele hymne, 221, pp. 49-50 Aan Sergej Jesenin, 224, pp. 211-217 Andrej Voznesenski, Achilleshart (1955), 231, pp. 689-690 Kromme ballade (1959), 231, pp. 691-692 Goya (1959), 231, p. 693

HAMELINK, Jacques Sierra Bernia, 224, pp. 230-233 Transfiguratie: ‘Wolk al of nog berg?’ p. 230 Een veer: ‘In de spleet tussen twee werelden. Ik vang wind’ p. 231 Bergpad: ‘Driemaal anders damden wij’ p. 232 Geestesspanwijdte: ‘Bergen zijn ondemokratisch’ p. 233 Abu 'l-Ala al-Ma'arri, [Gedichten]^1. Vert.: J. Hamelink, 225, pp. 314-321

HERZBERG, Judith Jerusalem, 230, pp. 600-601 1. ‘Naar mate later op de dag’ p. 600 2. ‘Het is hier alsof alles aldoor iets wil zeggen’ p. 601

JONG, Theo de Vier gedichten, 222, pp. 102-103 Het verkeerde seizoen, p. 102 ‘Het sneeuwt bladeren. De hemel schrompelt’ Strandwandeling, p. 102 ‘Hoogovens schroeien de gloeiende wolken’

1 Met een aantekening, pp. 313-314. In een noot p. 715 wordt erop gewezen dat de 16 gedichten in april 1977 reeds in een bibliofiele uitgave verschenen

[p. 328]

Meer: ‘Bomen komen naar water’ p. 103 Hoop in de herfst, p. 103 ‘Zijn er nog kansen dat je niet kan gaan’

KOENEGRACHT, Frank Drie gedichten, 226-227, pp. 390-392 Avond: ‘Herinner je de goeiige avond’ p. 390 Alles stroomt: ‘Kijk daar gaat de oude maas’ p. 391 De verdwijning van Leiden: ‘Toen ik vanmorgen wakker werd’ p. 392

MELISSEN, Sipko Drie gedichten, 223, pp. 191-193 ‘als ik naast hem loop door de Leidsestraat’ p. 191 ‘nooit kan het dichter komen dan dit’ p. 192 La vita nuova: ‘het liefst wandel ik in het licht’ p. 193 Iste fecit, 231, p. 716 ‘dat waren dagen’

RESINK, G.J. Sunda, 221, pp. 35-37 Sunda: ‘Een enorm plat en reeksen eilanden zijn naar mij genoemd’ p. 35 Geef mij maar de kentering: ‘Geef mij het ver weerlichten, het zwaar donderen’ p. 35 Preanger - Priangan: ‘Hier zie ik dan de bergen weer’ p. 35 Plantentuin: ‘Acacia's, alamanda's, azalea's’ p. 36 Kamis - Malam - Djumaät: ‘Christelijke donderdag- en Moslimse’ p. 37

SCHAGEN, J.C. van Gedicht, 226-227, pp. 457-458 ‘o!’

STEEG, M.K. van der Jan, 224, p. 265 ‘Hij was de fijnste instrumentenmaker van de fabriek’ Drie gedichten, 226-227, pp. 442-444 Schilder: ‘Op een middag in mei’ p. 442 Ken je die van die Oostduitse dichter?: ‘Die lag in het ziekenhuis’ p. 443 (G) een gek idee: ‘Eigenlijk geen gek idee’ p. 444

VOGELAERE, Hubert de Gedichten, 225, pp. 300-303 Wegzangen: ‘Het haar achterover gekleefd’ p. 300 Bij de kei: ‘Bij de straatkei gaat droefheid schuil’ p. 300 Zijn woordenlijst, p. 301 1. ‘De fietser is ergens een afrukker’ 2. ‘Als het brood nog warm is’ Het gras: ‘Het gras is mijn broeder’ p. 301 Tijden: ‘'t Zijn tijden’ p. 302 De wegheilige: ‘De wegheilige loopt barrevoets. Hij is’ p. 302 Pop van Denise: ‘Zij is een aristokratische pop met’ p. 303 En morgen: ‘De luchtbarons laten de barmsijs’ p. 303 Van onderweg: ‘Aan het spelen met een pistool, met niets’ p. 303

[p. 329]

VROOMEN, Noriko en Pim de Makoto Ooka, Vijf gedichten. Vert.: Noriko en Pim de Vroomen, 230, pp. 628-635 - Met noot, p. 635 Voor de lente gereed; Ik leef; Gezin, p. 628; p. 629; pp. 630-631 Als een trippelend dier klopt de droom schroomvallig op ons dak, p. 632 Marylin, pp. 633-635

WAARSENBURG, Hans van de Een harde steen naar binnen buigen - Avondlandschap nr. 2 - (een fragment), 231, pp. 664-666 ‘In een Zeeuwse stilte’

II. Proza

ALBERTS, A. Woorden, woorden, woorden, 225, pp. 282-289

DJOJOPOESPITO, Soewarsih De thuiskomst van een oud-strijder, 221, pp. 38-47

GRAAF, Agnes de Aantekeningen. 19 februari-28 maart 1975, 222, pp. 117-127

HART, Maarten 't De meerpaal, 222, pp. 74-85

HEUMAKERS, Arnold De tas, 225, pp. 322-334

HOTZ, F.B. Een aalmoes in Tölz, 226-227, pp. 354-371

KUETHE, F.Ph. Runen uit Baskenland. [Reisverhaal], 221, pp. 26-34

LEFFELAAR, Henk Bij stukjes en beetjes (2) In plaats van een dagboek^1, 231, pp. 667-688

PESKENS, R.J. Gedegradeerd, 222, pp. 86-101

RAVEN, Wim Heenreis [naar Joegoslavië en Turkije], 230, pp. 614-627

1 Eerste deel in Tirade, XIX, 1975, 204, pp. 252-272 onder de naam Hans Leffelaar

[p. 330]

IV. Kritische bijdragen¹

ALBERTS, A. Het leven en sterven van koning Macbeth, 221, pp. 104-116 Waarheid en leugen in Shakespeares Macbeth

BATTEN, Fred Malraux en de heroïek van de N.R.C./HBL.*, 221, pp. 68-69 Reactie op B.C. van der Velden, Bij de dood van Malraux (N.R.C./Handelsblad van 23 november 1976)

BOKSHOORN, Frederik De hebzuchtige vrees een revolutie op achter te zijn, 226-227, pp. 414-421 De boeren en hun rol en plaats in de revolutie gezien door auteurs als Honoré de Balzac, Anton Tsjechov, Maksim Gorki Het geval Iwan Kremnew, 231, pp. 694-703 Over Iwan Kremnew (pseudoniem van Alexander Tsjayanow (1888-1939, Ruslands grootste agronoom) en zijn in 1920 bij de staatsuitgeverij verschenen verhaal De reis van mijn broer Alexej naar het land van de boerenutopie, die hij, zoals George Orwell zijn roman, situeert in 1984

BRAAKHUIS, H.E.M. & VLIET, J. van der Symboliek en symbolisme bij Matthijs Maris (1839-1917), 225, pp. 335-345

DUBOIS, Pierre H. Een vorm van leven, 230, pp. 579-586 ‘Du Perron en Ter Braak zijn de twee schrijvers geweest die het schrijven bewust hebben beschouwd als een vorm van leven’ en hun brieven ‘behoren bij hun werk en zijn van belang voor de kennis en het begrip van hun persoonlijkheid en hun schrijverschap’; over het uitgeven van brieven, n.a.v. het verschijnen van dl. 1 van E. du Perrons brieven, met een verwijzing naar het uitgeven van de correspondentie Belle van Zuylen / Constant d'Hermenches

FONDSE, Marko Nawoord [bij de vertaling van een gedicht van Sergej Jesenin en van Vladimir Majakowski], 224, pp. 221-220 - Zie: Poëzie

FRANCKEN, Eep Slordigheid en slordigheid in Het verboden Rijk [van J.J. Slauerhoff], 224, pp. 221-229 Een vergeten naturalist, 226-227, pp. 445-456 Over het werk van Aug. P. van Groeningen (1866-1894)

GALEN LAST, Henk van Brief aan Herman Verhaar *, 221, pp. 61-67 Reactie op Herman Verhaars Aantekeningen over literaire kritiek (Tirade, 1976, 215-216, pp. 276-278; 218, pp. 484-495) over o.a. ‘de relaties tussen de hedendaagse literatuur en de universiteit’

1 De titels met een * behoren tot de rubriek: Weerwoord

[p. 331]

GOEDEGEBUURE, Jaap Ter inleiding, 221, pp. 6-15 Als vast redacteur, licht hij zijn houding toe: ‘vertrouwen in de literatuur’ naast ‘een ruime dosis scepsis tegen ... “de literaire” wereld’ (p. 12) Kafka tussen leven en dood, 221, pp. 51-53 Ludo Verbeeck, Franz Kafka of de andere ervaring Gesignaleerd, 221, pp. 70-71 Kritiek op het toekennen van de Multatuliprijs 1976 aan Bob den Uyl; jury: Rudolf Geel, Alfred Kossmann, Reinjan Mulder; advies: de prijs in 1977 niet toekennen Over indirecte en directe verslagen, 222, pp. 132-136 Louis Paul Boon, De zwarte hand of het anarchisme van de 19de eeuw in het industriestadje Aalst, pp. 132-135 Margaretha Ferguson, Mammie ik ga dood, p. 136 De schaduw van Huysmans, 223, pp. 179-190 Joyce en Co, Erwin 5 october 1972 Jan Siebelink, Nachtschade ‘hun afhankelijkheid van het negentiendeëeuwse complex [Joris-Karl] Huysmans’ Gesignaleerd, 223, pp. 204-205 Over zijn niet-opneming in de adviescommissie voor de Multatuliprijs 1977 en over uitspraken van J. Bernlef (o.a. over Du Perron) in het interview verschenen in het boekenbijvoegsel van Vrij Nederland (29 januari 1976) De inhoud van het sigarenkistje, 224, pp. 234-237 Dirk Ayelt Kooiman, De grote stilte; De schrijver droomt De macht van de moeder, 224, pp. 242-247 Elias Canetti, Die gerettete Zunge; Massa & macht Valery Larbaud en zijn masker, 225, pp. 290-299 ‘minder een algemeen-informatieve inleiding op Larbauds oeuvre dan wel een verslag van eigen leeservaringen’ Instortende luchtkastelen, 226-227, pp. 459-463 Frans Kellendonk, Bouwval De ontregelde illusionist, 231, pp. 704-708 Louis Ferron, Turkenvespers Een boek van haat en hoop, 231, pp. 712-713 Jeroen Brouwers, Zonsopgangen boven zee

HAKE, G. von der Gesignaleerd. Minister van Doorn als tovenaarsleerjongen, 224, pp. 266-268 ‘Minister van Doorn wil de kunst in Nederland normaliseren, egaliseren en in een soort ruilverkavelingspakket stoppen’

HAMELINK, Jacques Aantekening [bij gedichten van Abu 'l-Ala al-Ma'arri in vertaling], 225, pp. 313-314 - Zie: Poëzie

[p. 332]

De droom van de poëzie (fragment), 230, pp. 602-611 Beschouwingen rond de poëzie van Homerus

HOGEWEG, Reinout Een vitalistische vent met visie*, 224, pp. 258-263 Een omschrijving van Jaap Goedegebuures critische criteria, met verwijzing naar H. Marsman, op basis van Goedegebuures artikel Het jonge doodvermoeide Nederlandse proza [sinds 1971] in Hollands Diep (nr. van 22 okt. 1976) Kom vanavond met verhalen..., 226-227, pp. 463-472 Oek de Jong, De hemelvaart van Massino, pp. 467-469 Maarten 't Hart, Mammoet op zondag, pp. 469-472 Op weg naar..., 230, pp. 636-641 J.M.A. Biesheuvel, De weg naar het licht

KADT, J. de Een onthullings-periode in de Verenigde Staten, 223, pp. 194-199 A.N.J. den Hollander, Het démasqué in de samenleving [een geschiedenis van de ‘muckrakers’] Tan Malaka te veel en te weinig?, 224, pp. 237-242 H.A. Poeze, Tan Malaka. Levensloop van 1897 tot 1945 De verkiezingen der matiging. De moeilijke weg naar realisatie van de uitslag, 226-227, pp. 372-389 Over het Kabinet Den Uyl en de verkiezingen na diens val

KOPLAND, Rutger Want waar verdwijnt in hopeloos bewegen, 225, pp. 304-312 Over de poëzie van Tom van Deel

MARRES, R. De apartheid van Van Oudshoorn's personages*, 223, pp. 200-203 Reactie op Maarten 't Hart, Het beste aller dingen (Tirade, 1976, 219-220, pp. 550-564) waarin Marres' opvatting over J. van Oudshoorns Willem Mertens' levensjaren (Raam, 1970, 70, pp. 37-42; 1971, 73, pp. 35-41) betwist wordt Religies met en zonder toekomst, 230, pp. 641-650 S. Vestdijk, De toekomst der religie

NUIS, Aad Kroniek, 221, pp. 54-60 Arie van den Berg, De kapper spreekt tegen zijn spiegel, pp. 54-57 Gerrit Krol, Polaroid, pp. 57-58 Harry Mulisch, De wijn is drinkbaar dankzij het glas, pp. 58-60 De taal van het eerste land, 222, pp. 137-143 Breyten Breytenbach, Het huis van de dove Poëziekroniek 5, 224, pp. 250-252 Willem Jan Otten, Een zwaluw vol zaagsel; Keurslijf; De eend; Het ruim

[p. 333]

OORSCHOT, G.A. van Bij de nieuwe jaargang, 221, pp. 2-5 Het gaat Tirade goed; twee gastredacteuren worden vast redacteur: Jaap Goedegebuure en Herman Verhaar; nieuwe rubrieken, waaronder Weerwoord, met ‘gelegenheid tot tegenspraak en polemiek’

OORSCHOT-MUNNEKE, H. van C.P. Courtney, Belle van Zuylen en James Boswell. Een literaire vriendschap. Vert.: H. van Oorschot-Munneke, 223, pp. 146-168 - met prtn Referaat gehouden op 24 oktober 1976, op het Slot Zuylen, ter gelegenheid van de jaarlijkse bijeenkomst van het Genootschap ‘Belle van Zuylen-Isabelle de Charrière’

PEETERS, Carel Tegen de halfheid, 230, pp. 574-578 Over du Perrons sterke persoonlijkheid in zijn werk, waartegen auteur opzag maar ‘Het moment waarop ik hem met geheel andere ogen zou lezen is gekomen, zonder dat mijn sympathie ook maar enigzins is getaand. Zijn opslokkende werking is verdwenen en dat waarvoor hij stond is met de tijd getransformeerd tot wat ik zelf ben’

POUW, Marjolijn De grijze verhalen van Meinkema, 224, pp. 247-249 Hannes Meinkema, De groene weduwe en andere grijze verhalen Een Nederlandse Herostratos, 231, pp. 709-712 Loesberg, Enige defecten; Een eigen auto

REVE, Karel van het Kanttekeningen bij de herinneringen van De Kadt, 225, pp. 346-352 J. de Kadt, Politieke herinneringen van een randfiguur

TIMMER, Charles B. Gesignaleerd, 224, pp. 268-279 Ossip Mandelsjtam en de Nijhoff-prijs, pp. 268-272 Met een fragment (pp. 268-269) uit een artikel van Ossip Mandelsjtam uit 1920 over het peil der literaire vertalingen in Rusland, als aanloop tot beschouwingen over de Martinus Nijhoff-prijs voor vertalingen De ware Tsjechow, pp. 272-279 Over de vertaling door Ton Lutz en Chime van Houweningen van Anton Tsjechows De kersentuin Russische notities, 231, pp. 654-663 1. Een Russische reisgids voor Nederland, pp. 654-657 Over een artikel over Staphorst verschenen in een in Tel-Aviv verschijnend Russisch weekblad Club 2. Anekdotische notities, pp. 657-659 3. Dostojevski en zijn vrouw, pp. 659-661 4. Een onvoltooide notitie, pp. 661-663 Over de ‘onvoltooidheid’ van literair werk in Rusland n.a.v. het bijzonder nummer van Tirade over Het onvoltooide

[p. 334]

VERHAAR, Herman Voor een onvolwassen tijdschrift. (Aantekeningen over literatuurkritiek III), 221, pp. 16-22 Beschouwingen over wat een literair tijdschrift is Louis Couperus als naturalist, 223, pp. 169-178 Mede over diens verwantschap met Emile Zola

WILDEMEERSCH, G. In Vlaanderen is hij de Coninck van het nieuw-realisme, 226-227, pp. 429-441 Over het werk van Herman de Coninck

DOCUMENTEN Twee brieven over Het land van herkomst [van E. du Perron], 222, pp. 128-131 H. Marsman aan E. du Perron, d.d. 25. V '35, pp. 128-129 Arthur van Schendel aan E. du Perron, d.d. Sestri Levante, 4 juni 1935, pp. 130-131 Jan Hanlo. Brieven aan Simon Vinkenoog, 226-227, pp. 393-408 Een keuze uit de beginperiode (14.11.50-19.1.51) van Hanlo's correspondentie met Vinkenoog, ingeleid (p. 394) door Ser J.L. Propp: ‘literatuurgeschiedenis door de bril van een zachtaardig en argwanend individualist’ Brief van E. du Perron aan J. Greshoff en H. Marsman, 1933, 230, pp. 595-599 Deze brief van 25 september, onder de titel ‘Apologie van Perronius’ werd geschreven nadat Greshoff en Marsman du Perron ‘gekapitteld’ hadden, ‘omdat hij zich geïrriteerd had uitgelaten over Victor E. van Vriesland, na wat Van Vriesland over du Perron in de NRC had geschreven’ (noot, p. 599)

Bijzonder nummer

Het onvoltooide
(nr. 228-229, pp. 474-570)

Met een Ter inleiding (pp. 474-475) door Herman Verhaar ‘Aan dit themanummer ... ligt de gedachte ten grondslag dat er in de kunst niet alleen een aantal - waaronder juist heel grote - werken zijn die om uitenlopende redenen onvoltooid zijn gebleven, maar dat er bovendien zoiets bestaat als “het onvoltooide in de kunst”’

BUCH, Boudewijn ‘Goethe en Eckermann: het eeuwige en het onvoltooide’, pp. 556-565 Over Johann Peter Eckermann en diens Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens

CASSE, Elly Non finito als kunstwerk?, pp. 486-491 Beschouwingen bij onvoltooide werken die kunstwerken waren of geworden zijn, nl. van Michelangelo, Leonardo, Rembrandt

[p. 335]

DRESDEN, S. Volmaakt en onvoltooid, pp. 476-485 Over de opvatting van het ‘voltooide’ en het ‘onvoltooide’ in de Renaissance en in de Romantiek, met als uitgangspunt: waarom zijn er een aantal kunstwerken onvoltooid en toch misschien volmaakt? o.a. de onvoltooide werken van Michelangelo

GOEDEGEBUURE, Jaap De eindeloze weg naar binnen, pp. 533-538 ‘Het leven van Friedrich von Hardenberg, die zijn weinige publicaties signeerde met de naam Novalis, is al even onvoltooid als de meeste van zijn werken’

HAKE, G. von der Het onvoltooide in de kunst, pp. 566-570 Beschouwingen hierover, waarbij tevens gewezen wordt op het feit dat de gebruikte woorden (o.a. voltooid) geen houvast bieden

HART, Maarten 't Het onvoltooide in de muziek, pp. 509-517 Hoofdzakelijk over De grote mis in C-klein van W.A. Mozart en de Grote C-dur symfonie of de Unvollendete van Fr. Schubert

HEUMAKERS, Arnold Stendhals ‘Lucien Leuwen’: een politieke bildungsroman, pp. 539-555

JEEMAN, F.W.G. Af of niet, wie zal het zeggen? Enkele opmerkingen over de aard, bestaansvoorwaarden en geschiedenis van onvoltooide werken in de beeldende kunst, pp. 498-508 - Met ill. O.a. over werk van Cézanne en Michelangelo

POLET, Sybren Een gemankeerde ruimtereis, pp. 530-532 Over het niet tot stand komen van het lang gedicht Nieuw Babylon dat hij wou opdragen aan Constant; over de evolutie van het opzet tot het gedicht ‘Tijdreiziger zoekt ruimte’ in de bundel Illusie en illuminatie

SILLEVIS, John De schoonheid van de schets, pp. 492-497 - Met ill. ‘Wie zich bezighoudt met een onvoltooid kunstwerk, wordt vanzelfsprekend geconfronteerd met de diverse stadia van voorbereiding die aan de voltooiïng voorafgaan’... maar ‘de opvattingen... waren in de 19de eeuw geformaliseerd door het academieonderwijs’ (p. 492); over de strijd om ‘voltooid’ en ‘onvoltooid’ in de 19de eeuw

VEEN, J. van der Een onvoltooide opera: Schoenbergs ‘Moses und Aaron’, pp. 518-527

VROMAN, Leo Brief van Leo Vroman's moeder, door hemzelf, p. 529 tgo. Brief van Leo Vroman's moeder, d.d. Haïfa, 7 aug. '76, p. 528