|
| |
| |
| |
Tweede bedryf.
Eerste tooneel.
De Faam, de Ryn.
Het Tooneel verbeeld een lustig Landschap daar de Rynstroom door loopt.
GEduchte Ryn, die van 't Gebérgte neêr komt stroomen,
Die duizend Stéden téld aan uw' beroemde zoomen,
En die zo meenigmaal het woeden hebt bezuurt
Van dwingelanden, dóch hun razerny verduurt,
Rys uit uw klaare kil; wil myne réden hooren
En wélk een zégen gantsch Europa is beschooren.
Wie vérgt my in het licht te komen? welk een maar,
O Faam, méld uw Bazuin? is wéder nieuw gevaar
Voor handen? zal het bloed myn waat'ren weêr ontluist'ren,
Of zal een donderbui de dag op nieuws verduist'ren?
Komt weêr de Sein Slang vol verwoedheid op my aan?
Doe my, o snél Gerucht, de waarheid tóch verstaan,
Ik héb geen maar van ramp, ô Stroòm! u voor te houwen,
Ik kom u nooden om iets heuggelyks te aanschouwen,
Al broeid een dolle stórm én donder in de lucht,
Die reeds van verre word vernomen door 't gerucht.
Het heilryk licht omtrent de Teemsstroom opgereezen,
Zal een vertroosting in die duisternissen weezen.
Koom, zie de deugd vol roem verheven op de Troon.
Oranje, Nassaus bloed, zult gy de dierbre Kroon
Van 't magtig Britse Ryk de haaren zien omstraalen,
Daar zuit gy Hóllands Héld mét pracht zien zeegepraalen,
De Troon bekleên die zyn Grootvader eer bezat,
Daar gaerne 't boos bedróg hém van versteeken had,
| |
| |
Schoon zy door 't bloed, zyne echt, zyn deugd, hém was beschooren,
Zélf van de hemel tót dat Ryksbehoud verkooren.
Zyn Leeuwemoed, gestyft van Neêrlands oorlogs magt,
Zyn Hélden hart, dat steeds heeft nood én dood veracht,
Heeft hém, in spyt van storm én duizend doodsgevaaren,
Onwankelbaar gevoerd door 't barnen van de baaren,
Om 't onderdrukte Ryk te rédden van 't gewéld.
Wat zou onmooglyk zyn voor zulk een dapper héld?
Naauw zét de Oranje Vórst op 't heilryk land zyn voeten,
Of ziet zich van élk een als hun verlósser groeten.
Mét wat verwoedheid zich de Ryksplaag ook bewoog,
Wat gloênde dreigingen zy uit haar kaaken spoog,
Zyn onverschrokke ziel ontfonkt te meêr zyne ad'ren:
De Draak ziet gantsch verbaast die Overwinnaar nad'ren,
Zy durft hém niet weêrstaan, maar geeft zich in de Lucht.
Waar 't door zyn goedheid niet, zy was het niet ontvlugt.
Maar zyn doorluchte ziel, zyn hoogverheve zinnen,
Zyn hart, dat altyd kan zyn driften overwinnen,
Heeft, schoon tót straf wierd door gerechte wraak gepleit,
Getoont dat hy meêr roeming oedertierenheid
Als kwaads vergélding vind. mét duizend vreugdezangen
Zult gy hét Britsche vólk haar Koning zien ontfangen:
Zy zien hém als een schild voor hunne vryheid aan;
Een trouw beschérmer van zyn trouwen onderdaan;
Voor wiens geduchte naam de trótse Sein moet beeven,
Wiens woede op Neêrland wierd door hém te rug gedreeven,
En voor wiens kloekheid, nooit in 't grootst gevaar beklérnt,
De trótse Lodewyk hét bloed in de ad'ren strémt;
Die zich bereids verbeeld van hém te zien besprongen,
En 's Vórsten bénden tót zyn havens ingedrongen;
Of in het open véld hém, hoe, verwoed door spyt,
Aangrypen, daar hy hém in 't midden van de stryd
Van zo veel hélden in het wreed gevécht verslagen,
Dóch tót onsterff'lyke eer, van hén, zal réden vraagen.
| |
| |
O Rynstroom, die zo vaak van schrik te rugge vlood
Voor 't woên der draaken, voor wiens wreed gezigt de dood
Steeds heenen vliegt, zie u ook van die zon belonken.
Wél aan dan, kom, aanschouw die Roem der waereld pronken,
Bezie hoe 't konings kleed past om zyn hélden leên.
Maar 't grootste sierssel dat in zo veel heerlykheên,
En praalgewaaden zich zal op doen voor uwe oogen,
Daar uw verwondering zich 't krachtigst door bewoogen
Zal voelen, is zyn nooit volpreeze Koningin;
Maria, 't ófferbeeld van vórstelyke min.
De dierb're vreugdekroon van zyne lévensdagen;
Maar wien ook minder 't ryk kan als haar Héld behaagen.
De luister van de deugd, die haare ziel verlicht,
Maakt dat de duisternis der lasteringen zwicht,
En zuivert 't Vórsten bloed waar van ze is voortgesprooten.
Toef niet, ô Stroomgód, hébtge ooit stóf tót vreugd genooten,
Nu is het dat zy u op 't minnelykst bestraalt.
Verbaast, verwonderd door het geen ge my verhaald,
O Faam, kan myne vreugd zich naauwelyks bedwingen
O wonderlyke keer! ô wat veranderingen!
De Teems ontbonden, én tót myne hulp bereid!
O hemel, wélk geluk, wat goedertierenheid!
Nu, hoop ik, is de wraak om hoog by u beslooten,
Van zo veel bloeds 't geen zo onménsch'lyk is vergooten,
Zo veel onnoozele, mêdoogenloos ontzield,
Van zo veel véstingen, zo goddcloos vernield.
Die koninglyke Héld, gebooren tót regeeren,
Héb ik de Lelyvórst zien aan myn boord braveeren;
En mét een hand vol vólks, mét Hóllands magt alléén,
In spyt van dolle woede, én opgeblaazendheên,
Beroemde véstingen, kloekmoedig aangegreepen,
Hém zien ontwringen, waar op 't heilloos heir beneepen,
| |
| |
Van doodschrik, tommelings 't gewonne Land verliet,
En door die Lasheid zyn gekóchte roem verried,
Maar wat zal hy na zulk een wénschelyk verbinden
Van Britt- én Neder-land, zich tans niet onderwinden?
Beef, Seine, beef, verschuil in uwe Waterkólk.
De wraak des Hemels wêt reeds door zyn hand haar dólk;
'k Zie de Oorlogsvlammen door uw' weelige Akkers weijen,
Door uwe Wouden én Wynbergen zich verspreijen,
Een deerlyk véldgeschrey, tót straf van zo veel moord,
Als gy bedreeven hébt, word kérmende gehoort.
Maar, Vorstelyke Teems, die korts nóch had te schroomen
Voor slaverny, hoe zyt gy tót dit heil gekomen?
Gy ziet uw nacht van druk in eene héld're dag
Van vreugd veranderd, nu het Koninglyk gezag
Van Groot Brittanje, het gezégenst aller landen,
Door 't hémelsche bestier, gestéld is in de handen
Eens Vórsts, wiens groote ziel zich aan uw lót verbind,
Die boven troon én kroon réchtvaardigheid bemind;
Der dwingelanden schrik, der onderdrukten Heilland.
O gloryryke Teems! ô hooggelukkig Eiland!
Héb dank, ô blyde Faam......
Wat wil dat naar gerucht!
Myn Stroom word gantsch beroerd; wat damp vervuld de lucht?
Het Aardryk beeft! ik hoor gedruis! wie komt ons nad'ren?
Wat doodsche schrik strémt my op nieuws het bloed in de ad'ren!
| |
| |
Ik vliê. O stroom! verzink in 't diepste van uw vliet.
| |
Tweede tooneel.
Een vuurspuuwende Draak komt te voorschyn; de Faam vliegt wég, én de Stroom zinkt néder.
Het Tooneel veranderd, én vertoond een verwoesd
Landschap; aan verscheide kanten van het Tooneel
ziet men vuurvlammen, én daar word een
verméngd geschrei van Mannen, Vrouwen,
De Draak keert zich, vuur én vlammen braakende, heen én wéder.
Men hoord een zwaare Donderslag. Waar op een félle
Blikzemstraal néderschiet, die de Draak tréft
én in de afgrond doed verzinken.
| |
Derde tooneel.
Spyt, Wraakzucht, Verwoedheid, Wanhoop, ieder mét een Toorts én een Dolk in de, vuist, ryzen uit de Afgrond, betoonende door een verwoede Dans hunne spyt over 't omkomen des Draaks, dóch van een vuurregen overvallen, verzinken.
| |
Vierde tooneel.
Klaagende Paltslieden, een Vrouw, beweenende 't verlies van haar Man, een Man, 't verlies van zyn Vrouw, twee Weezen 't verlies hunner Ouders.
MOst ik myn waarde man zien stérven,
Helaas! door 't Fransche moordgeweer?
| |
| |
Myn trouwe hélft, moet ik u dérven,
Beroofd van léven én van eer!
Helaas! waar zal ik moeten zwérven?
Myn waardige Ouders zyn niet meêr!
Ik zag myn Vaders strót doorkérven,
Myn Moeder storte in 't bloed ter neêr.
Helaas! waar zal ik moeten zwérven?
Myn waardige Ouders zyn niet meêr.
Helaas! waar zal ik moeten zwérven?
Myn waardige Ouders zyn niet meêr!
Most ik myn waarde man zien stérven,
Helaas! door 't Fransche moordgeweer!
Myn trouwe hélft, moet ik u dérven,
Beroofd van léven én van eer!
O Hemel! wees mét ons bewoogen.
Houd op, ai! maatig uwe straf.
Héb mét ons lyden mededoogen.
Wisch onze droeve traanen af.
Zie daar de droeve Paltsmaagd nad'ren,
Het haar ontsnoerd, 't gewaad gescheurd:
Haar doodsgelaat toond wélk een schrik dringt door haar ad'ren.
O ramp, die nooit genoeg kan zyn betreurd!
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
De Klaagende Palts, de voorige.
WRaak, Hemel! Hemel, wraak! kunt gy deer gruuwzaamhéden
Aanschouwen? kuntge zien hoe 'k word verwoest, ver treeden?
Blyft gy meêdoogenloos voor myn benauwde klagt?
Geréchte Hemel, waar 's uw donder, waar de kracht
Van uwe Bliksemen? weetgy van geen ontfermen?
Een vuurvloed overstroomd myn Akkers; klaagen, kérmen
Van Maagden, schandelyk gesleurd, onteerd, vermoord,
En zuigelingen, word, helaas! alom gehoord.
Ik zie hét dierbaar Bloed myns vólks als water pléngen.
Ik voel myn haaren door verwoede vlammen zéngen:
Al myn versiersselen zyn t'eenemaal verdooft;
En myn beroemd gezag is haare kroon ontroofd.
Zal myne wynstók al de waereld 't hart verheugen,
En drénktge my, helaas! mét zulke bitt're teugen?
Myn vórstelyk paleis, dat eeuwen heeft gestaan,
En 't oorlógs woên verduurt, moet nu te gronde gaan:
De zwaare toorens, die de waereld deên verwond'ren,
Bezwyken, waggelen, én stórten, wyl van ond'ren
Des vyands razerny de grondslag open maakt,
En meêr dan Etnaas gloed, al donderende, braakt.
O lusthóf van uw' Vórst, ô roem van zyne landen,
Hoe deerelyk zyt gy gemartelt door de handen
Van aardsch Tierannen, waar door gy u, tégens récht
En réden, zo verwoed ziet in het stóf gelégt!
Hoe zwaar is uwe val, die 'k eeuwig zal betremen!
Zult gy wel immer 't hoofd weêr komen op te beuren?
'k Eisch wraak, ô Hemel! én ik zie de dag te moet
Dat, tót vergélding van zo veel vergoote bloed,
Van zo veel moorden, én van zo veel gruuweldaaden,
| |
| |
Het zwaard uws toorns zich in myns vyands bloed zal baaden;
En 't oorlógsvuur, in 't goud van 't lelydak ontfonkt
Der Lustgebouwen, daar de trótse Sein meê pronkt,
Verteeren al de pracht dier opgeblaaze muuren;
Tót een verwondering én schrik der nagebuuren.
De maat der boosheid most geheelyk zyn vervuld.
Heel 't aardryk wacht mét my de straf mét ongeduld.
Vertooninge achter het tweede Deel.
VOor aan ziet men de Stedelingen én Landlieden van de Palts, op het grouwelykste mishandeld, gesleept, gebonden, weggevoert, gemartelt, vrouweschennis, kindermoorden, enz. Achter vertoont zich het Slaan der Fransche door de Brandenburgsse én Hóllandsche Troepen, mét de nederlaag én vlugt der Franschen, die van de Wraake des Hemels, boven hun Hoofd vliegende, met een Zwaard, vervólgt wérden.
Op de eerste opzigt.
Hier zietge 't Fransche Heir, in moedwil uitgelaaten;
Onnoozelheid kan 't Kind, nóch Maagden 't kermen baaten;
Geen Konings woord behoed de onschuld'ge Steedeling;
Des Landsmans érf vergaat door 't vuur, hy door de kling
Na dat hy eereloos heeft zyne Vrouw zien schénden,
Wat baart de Staatzucht al verwoedheên én elénden.
Op de tweede vertoening.
Hier ziet ge 't schénziek rót kloekmoedig aangegreepen,
Die wolven, dood van schrik, de lénden na zich sleepen,
De kloekheid die hun hart, als 't moorden géld, bewoond,
Nu geen de minste blyk van dapperheid betoont.
Des Hemels gloende Wraak doet hen hun boosheid boeten,
Ze is stréng van arm, al schynt zy somtyds traag van voeten.
Einde van het tweede Bedryf. |
|
Auteursrechtvrij