|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
Kees Koenen, Antonio.
't IS évenwél gien wys, iemand zo twie volslagen' uuren
Te doen wachten. Hoe veul goud mient hy uit 'er goud te puuren?
Hy moet ommers verneemen na die 't meeste biên.
Een stuiver op élken kruizaat, is een' halve gulden op tien;
En op 't partytjen van twé honderd is het tien gulden.
Dat is wel veur hém; maar wat raakt dat myn schulden;
Ondertusschen loopen de Bodemers myn nae 't gat.
Ik wouw wel dat ik dat akkerdeeren elaeten had.
Hébben ze me daer niet veur die iene vertien dagen,
Lyk je weet, ien hiel half pérsént ófeslagen?
En mient hy 'er nae te laeten loopen, om eerst zen tabak
Kontant te verkoopen, én betaalen 't dan mit gemak?
Ik deê 't, als je weet, om synent wil, én om te betoonen,
Dat ik hém voorthélp, waer ik kén; maar zél hy 't me zo loonen?
Heeft hy ook al kruiz aaten gehad, óf fópt hy me tóch
Bén je gék Capitan, daar zyn bey de zakjes nóch.
Maar had hy ook al beloofd by ons te zéllen komen?
Ja cierto; én ik héb het goud meê na huis genomen,
Om dat de Smaus 't zilvergeld t'onzent bréngen zou.
Ze hébben voorzéker malkander gemist.
| |
| |
Niet meêr van je, houw je niet, dat je me beloofd hébt.
O Capitan, je kunt niet rusten, als je wat in 't hoofd hébt.
Je meugt zélf dronken weezen.
Want schippers, én koopluy, zeit men, hébben veel te doen;
Dat doen is veel occupaciones in de zinnen,
En de zinnen zyn in ciervéllo, én 't ciervéllo is binnen
Ja wél, kedaer, ik ken je niet verstaen,
't Zyn geleerde'dingen, die myn verstand te boven gaen.
| |
Twéde tooneel.
Jórden, Kees Koenen, Antonio, vier Areeiders.
OCh, die arme Kwieryn is tóch wel te beklaagen!
Dat volk spreekt van Kwieryn; laeten we'er heur nae vraagen.
Vriendschop, voer je daer gien pripproosten van Sinjeur Kwieryn?
Ja, zo doe ik, óch armen, tót men harteleed, én pyn.
Waerom Vaar? hy is krankzinnig.
| |
| |
Och ja, hy is als een Tyger zo vinnig;
Daer by is hy zo vuil van praat, dat het hém zélf schaamt;
Ook doet hy zulke malle dingen, die 't hier niet betaamt
Weet je niet, waer hy is? 'k wou hém wel spreeken.
Ik zou 't jou niet raeden.
Hy mogt je den hals breeken.
'k Geloof, dat hy mit Heyntjeman omgaet.
Bénditjo! 'k sla een kruis.
Maar Béstevaâr! heb je ook abuis?
Wanneer is 't hém an ekommen?
Eerst over een paar uuren.
Dan is 't geen wonder, dat we wachten. Maar 't lyken wel kuuren.
Gins komt hy op de brug an, in 't verschiet.
| |
| |
Ik zal by hém gaan, én syne pénsados wel weêr verkwikken.
Hy kan syn' humores na déze humores nóch niet schikken.
Blyst'er van daan Vaâr; daer is al raed in verschaft.
Je zélt het zien; daer is hy al op de graft.
Een Dókter in deuze buurt heeft hoop van hém te geneezen.
't Zal lichtelyk béter zyn, dat men hém laat beleezen
Van een goed Katolyk Priester, die wél ékzorsizeert.
Dat's goed in Portugaal; maar hier niet. Weetje, wat je 'em leert?
Jawy weeten 't. An een' zy maar; én laet ons mit hem betyen.
Zag hy ons, hy rékte licht deur. Hier bezyen,
Jy twie; jy twie daer. Bin je vaerdig mannen?
Hy komt: nou wakker, te gelijk mannen.
| |
| |
| |
Dérde tooneel.
De Jongste Kwieryn, Jórden, Antonio, Kees Koenen, vier Arbeiders.
De Jongste Kwieryn, terwijl de vier Arbeiders hem anvatten.
VAn men lyf; laat lós; hoe is 't? wil je hier de Duivel bannen?
't Geschiedt je ten bésten, Kwieryn. Nou mannen vat hém an.
Hélp buuren, burgers; hélp! hélp alleman!
Ontzétten we hém: want, cient Diablos, 't lykt geen gékken.
Trék jy jou dégen, Antony, ik zél 't mésje trekken.
Waar meê moey jy jou? ziet wat je doet,
Vrienden, wat raakt jou myn' Schoonzeun?
Is 't jou Schoonzoon? laat hem gaan, 't is Sinjoor Quirino,
Kon ik myn dégen uit krygen....
Raak mit vuisten maar wat.
Canaillos, villacos, tradidores
| |
| |
Daer 's 'er al ien op een pad.
Nou jy, laet hém los, óf ik zél je van zen lyf of snyen.
Hy heeft zen iene hand in men broek, én 't is niet te lyen,
Zo nypt hy me; én mit d'andere heeft hy me by 't haar.
Ruk, én haal nae je, Sinjoor, al zouw'er een' brók vólgen.
Wat beweegt jou om dus ons veurnemen te belétten?
Jou ouwe schélm, spreekje nóch?
Ik magh 't op een rékken zétten.
Wat Duikers gezicht is dat! drie van zulke is een moord.
Hy moest myn eerst lós laeten, hy houdt me by 't haar gevangen.
Daar, ik laat je lós; loop an de galg, én laat je hangen.
| |
Vierde tooneel.
Antonio, De Jongste Kwieryn, Kees Koenen.
WEl Sinjoor, kwam ik daar niet ter réchter tyd op 't mar?
Ja Vrindjes, wie je bént, de hémel beloon je dat,
| |
| |
Want t'avond had me zonder jou de moord licht gesteeken.
Wat? wat? daer valt niet van te spreeken;
Io son vuestro obligado, Sinjoor;
Maar wil je por caritades een discrecion doen, zo hoor:
Schénk me men vracht van men tabak, én twé kisten moskovaden,
Die je me toegelaaten hébt in jou bevrachting te laaden.
Wat moskovade? je bént me niet schuldig, men vriend;
Is 't malligheid, je hébt ter kontrarie veel an my verdiend.
Bekén je 't me dan in de Schippers prezénsie kwyt te schelden.
Ik begeer geen vracht, nóch eisch iets; maar 'k zal 't je vergélden,
Grammercé a vos té, patroon.
Schipper, houdt 'er memorie van.
Als dat je me voort hélpt, én wisselt je kruizaaten.
De kassier zél te vyven an je hérbérg komen.
Van kruizaaten, van men hérbérg, én van de kassier?
Je hébt een verkeerd veur: want ik versta niet een zier
Ay lieve, mekaâr niet te scheeren;
Hélp me voort, héb je in 't zin myn te doen afgronteeren?
| |
| |
We hébben je daar meêr, als twie hiele uuren ewacht.
Myn hérbérg? 'k moet lachchen.
Sinjoor Quitino? maar cierto, de Schipper heeft réden,
Récht uit gezeid, al is hy wat kwalyk te vréden.
Maar vrienden, zegt, hoe dat je me ként?
Waut je noemt me by myn naam.
Scheer je ons, óf bin je krankzinnig, Kwieryn?
Héb ik men vyf zinnen, al wierd ik straks dol geheeten.
Wél, gebruik jou zinnen dan wat béter, Sinjoor;
Dat ik je verplicht bén, weet ik, maar dit, én dat moet me schénnen,
Zo 'k weet een van beiden ooit ghezien te hébben, of te kénnen.
Och! hy is zen zinnen kwyt!
Diablos! dat is te slécht.
| |
| |
Ik zal vracht geeven moeten.
Wél; maar hélp me te récht,
Hoe kén je me? zo'k dol bén, dat zal me doen bedaaren.
Bin je mit ons niet van Lissabon na Téssel toe gevaaren?
Bén ik jou faktoor in Brazil niet vyf jaaren geweest?
Jy myn factoor, vrind? zou ik ook gék weezen? ik vrees 't,
Ik weet nérgens van; maar vaar voort.
Met boomolie, tabak, blankos, en moskevaden?
Héb je my in jou bevrachting geen twé last goed toegestaan,
Die je me straks franco gegeven hébt?
Héb je me niet beloofd de boomery van drie duizend gulden
Die op veertien dagen zigt was, als jou eigen' schulden
An te neemen? bin je niet mit de Bodemers verakkerdeerd,
Dat j'er kontant betaalen zoud, én....
Vrinden, je bént verkeerd.
Je hébt de réchte man niet veur.
Of houw je me veur de gék, dat j'er niet van wilt weeten?
Ja wél, is't waar, dat je zégt, zo bén ik krankzinnig, dat's wis.
Maar verhaal al voort, zo'er nóch wat te verhaalen is.
| |
| |
Weet je niet, dat wy, om de bodemery kontant te betalen,
Hier na een' Smaus zóchten?
Weet ik 't, zo moet men Heintje haalen.
Jou kruizaaten an zilver wisselen, Sinjoor.
Wat vraagen is dat Patroon? Wél éffen voor
De beurstijd; toen ik de Smaus, én de Schipper zou spreeken;
Toen... je weet wél... Ik zal niet veel' woorden den hals breeken:
Dat Meisje... in dat huis... daar... Sinjoor, verstaje 't niet!
Toen je jou zélf 't goud niet vertrouden, én 't in mijn' bewaaring liet.
Déze kruizaaten, die 'k de Smaus veur zen bót zou geeven,
Als hy 't zilver in onze hérbérg bréngen wou: van myn leeven
Héb ik je zo wonderlyk niet gezien.
Ze de Smaus niet wisselen?
Om dat ik hém 'er niet von,
En om dat hy ook niet t'huis kwam, daarom kom ik ze jou bréngen.
Dit 's een historitje; hier lykt hém de Droes meê te méngen.
Hoe veel kruizaaten zyn 'er?
| |
| |
Wél Sinjoor, hoe veel waaren 'er in?
'k Héb de zakjes niet opgehad, wat héb je mét dit vraagen in 't zin?
Weet jy 't niet bést? moeten 'er niet twé honderd in weezen?
'k Mag my houden, óf ik de man bén; kon ik 'er zo beleezen,
Dat ze my 't géld gaven, ik zou heur men kranzinnigheid
Ik kan me niet langer gék houwen, al zou ik de wédding niet winnen.
't Zou te lang duuren; 'k mag 't verhaal niet beginnen.
Geef me maar de zakjes mét kruizaaten, dat ik die ga
Geefhém 't goud maar, dat hy me voort hélpt.
Maar Sinjoor, wy gaan meê na de Smaus, vertél ons terwyl....
Zal ik 't je mét zinnen vertéllen, hoe het wédspul is.
Ik moet om réden alleen by de Smaus gaan; maar om je niet mis
| |
| |
Teloopen, zo blyfhierstaan, 'k zal strak weêr by je weezen.
Ay, laat ons dóch niet lang wachten.
Je hoeft 'er niet veur te vreezen;
'k Bén by de Smaus geweest, én 't zilver leit 'er al ófgetéld.
'k Bén zo weêr by je mét men lyf, én mét het géld.
Rép je wat, we wachten je dan.
Dat men mét krankzinnigheid an zulk een' schat zou komen.
Dit zal 't réchte middel weezen, dat ik weêr pais mét men wyf.
| |
Vyfde tooneel.
Kees Koenen, Antonio.
HY moet érgens kluchtig tydverdryf
Ehad hébben. Weet je ook waer hy eweest is?
Dorst ik 't je vertrouwen.
Kwam hy 't te weeten, 'k zou zo éldrements vuerhouwen.
Evenwél hóor.... maar de Droes hy komt weêrom.
| |
| |
| |
Sésde tooneel.
De Oudste Kwieryn, Kees Koenen, Antonio.
Schipper Kees? hou me ten bésten, dat ik, tégen de manier
Van eerlyke luy, men woord wat lankzaam héb gehouwen,
Je waart éffen uitgegaan, zo als ik in de hérbérg kwam, zey me Bouwen.
Moet je om dat kompelemént weêrom kommen? haal jy 't géld
Van de Smaus maar; óf maak je ons wat wys, is 't niet ofetéld?
Je zey ommers, je zoud 'et bréngen, én wy zouwen je wachten.
Ey, repje dan, want ik héb haast.
Wél Kees, waar zyn je gedachten?
Bén ik sédert huidemórgen by jou geweest?
Toen je me de vracht van myn tabak schonkt?
Voor dat Kees, én ik jou daadlyk verlósten uit de handen
Van vier, óf vyfkaerels, die je veur dol scholden, én anrandden,
Om vast te binden, én wég te voeren.
Niemand heeft my angerand. Wat óf hier uit worden zal?
| |
| |
't Wédspul moet je veul waerd weezen, dat je zo daadelyk
Weêr van miening verandert; maar 't is myn te schaadelyk
In men kredyt, dat ik de luy zo laet naeloopen.
Maar daarom kwam ik na je toe, myn kameraad;
Maar van wat wédspul spreek je?
Je woud het ons niet verhaalen;
Om dat je eerst de kruizaaten woud gaan betaalen
Veur 't zilver géld, dat al geried lag, zo je zey.
'k Héb je gezien, nóch gesproken, Schipper; nóch, jou Antonie,
Zie mét welk een stoute tronie
Durft hy 't staande houwen, of 't waar was.
Neen, ik geloof, jy bént weréntig dol,
Gelyk die béstevaâr zey, die je wou doen binden.
Maar tier je zo mal niet an, Kwieryn, blyven we vrinden;
| |
| |
En wil je 't zelf niet doen, laet hém de kruizaaten wisselen; hoor.
'k Héb ze jou ommers gelangd.
Ho, ho; hier trék ik de kwintessénsie
Uit jou malle klap; mien je me de kruizaaten op die manier
Afhandigh te maaken? neen zo niet. Kom: kom: geef hier,
Por vida mia, 'k hébze jou gegeeven.
Ay, houw je niet, of je gék bént, 'k zég nóch, 'k heb je van men leeven
Zo wonderlyk niet ezien: óch, die béstevaar had groot récht,
Dat hy je veur dol hield.
Capitan, wy waaren slécht,
Dat wy hém ontzétten, hadden we hém liever hélpen binden.
Wat wil je doen, vrinden?
| |
| |
Jou bewaaren, dat je gien mier uitsporigheeden doet.
Je ként de lucht van dit lant nóch niet veelen.
Zou ons overtuigen van jou in die staat hier te laaten;
Want je loopt prykel van je lyf, én van je krurzaaten.
Elewéken! moet ik dat hooren, én lyen, én zwygen stil!
Geef me de kruizaaten, zég ik, én weet, dat ik ze hébben wil;
Of 't zal tusschen jou, én my wakker op 't land waaijen.
Jou gulten, meen je me die aap zo schaamteloos te ontdraaijen?
Buiten twyffel héb je 't géld verspeeld, verslémpt, of verhoerd;
En wou je me zo afzetten?
't Is, bygét, gien boert;
Eêr hy doller word, vatten we hém an, kom, niet te gaapen,
Staat me by burgers! hélp! hélp! moord! moord! brand!
| |
Zévende tooneel.
Jórden, De Oudste Kwieryn. Antonio, Kees Koener, Bélie, Tys Tafelbézem.
Wél mannen, wat's 'er te doen?
Hélp! hélp, 't is schand,
| |
| |
Een Ménsch gewéld te zien doen, én dat op Heerestraten.
Toen ik hem vast had, was't praaten
Ja, maar jy zey, dat het jou schoonzeun was?
Dat kwam ons vreemd veur.
Ik jou Man? én héb jy me vast gehad, jou bezukte
't Was jammer, dat het niet béter lukte?
Licht was je nou al geneezen.
Maar béstevaâr, is hy jou schoonzeun? dat 's een vreemd bescheid,
Je ként malkander als kaks niet, niet waar? hoe kunnen z'er houwen!
Het is van dézen dag nou al de twéde of darde reis,
Dat die ouwe Tovenaarster....
| |
| |
Jonge deugniet. Zél men zen Vrouwtje zo afgronteeren?
Ja, óf ik zél 't je leeren.
't Is van daag de dérde reis, dat me dat verbruft oud wyf
Wys wil maaken, dat ik 'er man bén; én een schélm vier óf vyf
Opgemaakt heeft, om het me te hélpen overstryen;
Gelyk die ouwe rammelaar, én die schavuit daar bezyen.
Noo weêr gasten, Vrindje, énzétze een toot.
Is op myn' zakjes mét kruizaaten aangeleid, zo ik mérk.
Maar ik docht weréntig weinig, dat ze 't mét jou hielen;
En dat jy 'er de oorzaak van waart, jou schynheilige fielen.
Maar laat me gaan, zég ik; óf ik zal tieren, én een klók
Opsteeken, dat de heele Stad....
Och, sluit hém in een hok;
Hy is dol, zie je 't niet? hy schuimbékt.
Stop hém deuze neusdoek in de mond; zo zél hy an 't zwygen raaken,
En dan kén je luy mét verdrag spreeken.
| |
| |
Maar Vrienden, zo 't je belieft, hoor men iens bezaadighjes spreeken.
jy zélt 'er je snuit niet in steeken;
Maar zwygen, tót dat ick edaen héb, verstae je dat.
Ja laat 'er één gelyk spreeken; ik héb ook al wat
Te zéggen, én ik zal voor ons beiden antwoorden.
Hoor toe dan. Waarom was 't, dat jy luy myn verstoorden,
Toen ik Kwieryn binden wou?
Wy dóchten, dat je par abuis
Een' verkeerd' man neemen woudt.
Neen, 'k wou hém in zen huis
By zen wyf draagen laeten, om dat hy dol was, vrinden.
Dat hy dol was, hébbenwe éndelyk konnen bevinden;
Maar dat dit zyn huis, én dat zyn' Vrouw is, béstevaâr,
Wél hoe is 't, foppen we mekaât?
Wil je 't niet looven, ik zél je overtuigen
| |
| |
Ze meugen wat uit 'er poot zuigen;
Maar dat kan niet weezen.
Ik geloof, dat jy hém béter ként,
Als ik, niet waer Portegys?
Zou ik niet? 't is nou omtrént
Vyf jaar, óf wat meêr, dat ik in Brazil by hém kwam woonen;
Maar 'k heb goed pagamento gehad, de Altissimo wil't hém loonen,
En nu kom ik eerst mét hém van Lissabon in déze Stad;
Wy zyn 'ernóch maar drie dagen geweest, versta je dat?
Zo dat hy jou man, nóch jou schoonzoon niet kan weezen.
'K zég, dat ik in déze stoory niet kén leezen.
Maar al dat hy zeit, is de waarheit, dat weet ik wis,
En ik zég, dat het allegaâr eloogen is.
Wat zég jy, Tys Tafelbeuzem, spreek, als een Man met eeren.
Was-liegen-latyn, zokon jy luy de Studénten wél prommeveeren;
Want in dat kunstje bén je de béste professer van 't land.
Ik bén zyn kameraad, zyn linkermand,
Zyn koksmés wél drie jaar geweeft.
| |
| |
Wél, wil, je 't an de buuren
An wélke? die je der licht ébt toe gaan huuren.
Neen; an myn Vyanden; maar die h ém zo wél kénnen, als ik,
Tót men leed weezen; daer in dat huis kénnen ze hém op ien prik,
De Waerd, de Smots, én de Meid; 't scheelt me niet, wie wil je 't vraagen.
Hier breckt de bommel uit. Die hoer heeft hém d'eerste laagen
Huiden mórgen op zen beurs geleid, én is, gelyk déze schóft.
(Nou zie ik 't klaar) van jouluy tót de schélmery omgekóft.
Hoor, Schipper: óf 't past of niet, ik kan het niet verzwygen;
Kwieryn meenden déze morgen het goud gewisselt te krygen;
Maar vondt de Smaus niet, én verzeilden in dat huis;
Doch was zo wys, dat hy my 't goud gaf, want 't leek 'er niet heel pluis;
Daar is hém wis wat in zen wyngedaan, dat zeer vinnig
Op de harssens wérken moet: want hy is 'er krankzinnigh
Van geworden: én dat vólk zou ons scheijen; dénk wat 'er van is.
't Is guitenwérk te hoop, dat zie ik an die getuigenis.
Ik zég, dat je ons de man voort geeft.
| |
| |
Kom, kom, Antony, laet'er ons iens lustig weêr ond er snyen.
Sta jou Vagebonden; trék van leer, Antonie; hou, én steek toe.
| |
Achs te tooneel.
Dókter Polifémus, Jórden, Antonio, Bélie, Tys Tafelbézem, Kees Koenen, De Oudste Kwieryn.
WAt is hier te doen! houwt uw rust mannen; wél hoe!
Wat zie ik? wie staat daar?
Zy zouden ons graâg wys maaken,
Dat het haar Man was; én 't is een vreemdeling, myn Heer,
Die maar drie dagen in de Stad geweest is, én niet meêr.
Dat is onze kwéstie, buurman; 't gaapt ommers, als een oven;
En zy zyn zo dom, dat ze ons niet konnen gelooven,
Of ze doen 't al willends.
| |
| |
En ik zélt 't je rykelyk vergoên.
Ik bedank u by provizie. Is 'er niemand van de buuren,
Die mén mét 'er haast eens tót onzent kan stuuren?
Ey ga, vrind, neem de moeit,
En zég tégen Kwieryn, die ghy daar vindenzult, dat hy hém spoeit
Om hier daadelyk te komen, én dat alles klaar, én wel is.
Ja wél, ik geloof dat 'er een zót in de Dókter zen vél is.
Daar staat Kwieryn ommers.
Ik spreek van die andere Kwieryn,
Die tót mynent zit, én wacht me.
Gékje mét me, óf hoe zél 't zyn?
Neen, zeit mén u: het kluwenzal zich dan heel wél ontwinden.
Loop ras; geloof my, én twyffel niet; ghy zult het zo vinden.
Maar wacht u een woord te zéggen van't geen hier geschiedt;
Alleen, dat ik de pais mét zyn' huisvrouw gemaakt héb, én meêr niet.
| |
| |
| |
Négendf tooneel.
Dókter Polifemus, Bélie, De Oudste Kwieryn, Antonio, Jórden, Kees Koenen.
WAarom houd ghy hém vast, én wat belét hém te
Dókter, we hébben hém een neusdoek in de mond esteeken;
Hébben we niet wél edaen?
Is 't van de gék? haalt z'er uit.
De Oudste Kwieryn, lós zynde, tégens Antonio.
Kom hier, jou overgeven guit,
Die ik zo veel goedts gedaan héb...
Daar zal 't weêr beginnen.
Houwt hém vast; hy is ommers niet wél by zyn, zinnen.
Laat me begaan, 'k zal hém vernielen.
Sus, sus, hoor my eerst eens.
Dat men zich hier zo vergist.
| |
| |
Is geen wonder. Tót mynent héb ik iemand gelaaten,
Die hier daadelyk weezen zal, én die na al zyn praaten
Kwieryn is, zo lang men ulieden ziet, noch van ulieden weer.
Hy gelykt ulieden op énde op, en zeit, dat hy Kwieryn heer.
Hy komt by my mét twee zakjes vol goude kluiten,
En badt me de pais met zyn' huisvrouw te maaken, die hem buiten
Geslooten had, zo hy zey; maar daar komt hy zélver an.
| |
Tiende tooneel.
Bélie, Jórden, Antonio, Kees Koenen, Dókter Polifémus, De Jongsye Kwieryn, Tys Tafeleézem, De Oudste Kwieryn.
GOrt zeegen 't, 't is tovery; wie van beijen is men Man?
Héb ik 't je niet gezeid? daar schuilt al de warring achter.
Wat zie ik? is 't spook? is hy ik? ofbén ik hy, die daar staat?
Of is 't men Geest, die waaren komt?
Neen, 't is je Spiegel, kameraad.
Ben ik betoverd? óf is 't kérmisspul? sint félten!
| |
| |
Droom ik? bén ik wakker? óf rydt de heele waereld op stélten?
Wat bén jy voor een vént?
Wel, wat bén jy voor een kwant?
En ik kom hier uit een vreemd land.
Wél, hoe lyk je my zo? dat 's wat wonders!
Jy bént een olike bedrieger.
En jy niet veel bezonders.
Niet te kyven, vrinden; laat ik u scheijen; ik weet een' kunst,
Om de réchte man te vinden: maer doe my dóch de gunst,
En zég, wie heet Kwieryn?
De Oudste, én De Jongste Kwieryn, te gelyk.
Alle bey Kwieryn, dat is nuuwlyk!
Ik meen Kwieryn Stoffelsen?
De Oudste, én De Jongste Kwieryn, te gelyk.
En wonderlyk wérk; hoe! naam, én toenaam bey évenééns?
Wie is van beiden de tabakkooper!
De Oudste, én De Jongste Kwieryn, te gelyk.
| |
| |
Maar die meen ik, wiens Vader in tabak planten gedaan heeft,
En te Amesfoord altyd in de Katolyke Kérk gegaan heeft
De Oudste, én De Jongste Kwieryn, te gelyk.
Loop aan de galg; 'k geloof, 't is een wédspél, óf tovery.
't Is de waarheid, dat ik zég.
En myn zéggen daar blyf ik by
Me schiet daar wat in. Vrienden, ik zal je béter scheiden.
Maar zég me eerst zonder gékscheeren, wie van je beiden
Kwam hier voor drie dagen eerst mét ons van Lissebon?
Bénvenudo, dan bén jy myn Patroon.
Vrienden, mag ik mét verlóf ook wél een woordje spreeken?
Och ja je; maar je moest déze ontwarring niet breeken.
Neen, ik zél je hélpen. Wie van je luy ging te nochtend zo an?
En droeg men jak uit den huis?
| |
| |
Bélie, tegende De Ouste Kwieryn.
Maar jy Kwieryn Stoffelsz, Tabakkooper
Van Amesfoord, of liever Duiveljaager, én Landlooper,
Die een ménsch al zyn' naamen zo diefachtig ontsteelt, én daar by
Je zélf vertoverd hébt in myn mans eigen viesemy,
Jy wandelt impersybel, óf jy hébt je érgens verschoolen
In menhuis; want dat pak, dat je an hébt, is gestoolen.
Ontstél je niet, Bésje; 'k heb 't gekóft.
Ontstél je niet, Béstevaàr:
Ootmoedige schalk, zey de Duyvel teugen de Kluizenaar.
Ontstél je niet, Bésje. Kyk, is't niet van't zélfde laken,
Dat men man veur schuld nam, daer hy twie pakken van liet maken,
Die hy deur mékaâr droeg, daar jy't ien van an hébt, schoft;
Jy verzintje, 'k heb 't op de Nieuwemart gekóft,
Dat is alzo zéker, als wy leeven.
't Kan zyn. 'k Had het Tafelbézem om te verkoopen gegeeven,
Om dat ik juist géld van doen had, én 'er jou niet om vraagen wou.
Zie; hoe licht, dat men een' eerlyk' man tot een' dief maaken zou.
| |
| |
Zie toe, Bélie, dat ze niet wêer onder mekander raaken.
Dat zél ik wél doen. Sinjeur Pórtegys, gae jy nou mét je zakken
Maar voort, zo 't je belieft.
Patroon, je hébt me wél verteld,
Dat, toen je hier gestolen wierdt, én tégen wil op 't Schip gestéld,
Dat je een twélingbroér t'huis liet, licht zal't déze weezen;
En misschien dat hier uit al de warring is gereezen:
Want jou Vader, jou geboorte plaats, jou naam, én styl van doen,
Antonio, 'twas me lief: maar na alle vermoên
Kan dat niet weezen: want myn broeder plagt Klaas te heeten.
Och, je bént myn broeder, 't gaat vast, 'k zal 't klaar doen weeten.
Ik héb altyd Klaas tót myn tien jaren toe geheeten; maar sint
Vader jou kwyt raakte, zo bleefik't eenig kind,
En hy noemde my Kwieryn, om dat hy Grootvaârs naam niet wou missen.
Wél is 't meugelyk! wie zou dat hébben kunnen gissen?
| |
| |
Viva, bon tiempo, allegressa, gloria, gloria,
Antonio, ik zal 't je vergélden.
Wouje me de vracht van myn Kargezoentje maar kwyt schélden?
Wou je me nou ook voorthélpen Kwiryn.
Broeder geef me de zakjes kruizaaten, zo z'er nóch allegàar zyn.
Daar, Antonio, ga mét de Schipper heenen,
Verwissélt ze, betaal de Bodemers, én bréng met éénen
Het jak, én 't yzertjen hier, dat ik in de kist geslooten had;
Doet zo, als een man, loop wat rad,
En kom mét de Schipper weér, we zéllen gasten, én brassen.
Tréflyk gesprooken. Sellement, hoe wil ik kiskassen,
Linksch, én réchtsch toetasten.
| |
| |
| |
Élfde tooneel.
Dókter Polifémus, Jórden, Bélie, De Jongste Kwieryn., De Oudste Kwieryn, Tys Tafelbésem.
VRinden, 'tzy met uw' permissie gezégd;
Was't onbillyk, dat my voor myn' moeite wat wierd toegelégd?
Om dat ik my tót uw' dienst zo gereed héb laten vinden,
En te meér, dat ik ute recht geholpen heb, vrienden.
Ja Bollefémert buur, 'kzél
Jou een' dubbelde Roozenobel vereeren, verstae je't wel,
Die me men Peet op een' Korstyd in men Deuvekater
Estoken hét, toen ik dusken maisje was.
My meé genoegen, buurvrouw; want ik doe veel om uwent wil;
Maar 'k heb meér an vizieten verzuimd. Waar is ze?
Je moest men eerst nóch wat belooven.
Dat ik niet doen zou? wordt vry allegaat ziek, 'kzal je geneezen,
| |
| |
Néffens myn doet, om hier uit onze buurt dat olyk hoerenést?
Te doen uitrooyen, daar'er de vroome mannen zo verloopen.
Je hebt'er niet teugen niet waar kynd?
Ja broêr, leef mét je vrouwtje eerlyk, als dat behoort.
Dat heb ik in't zin, én ik zal myn bést doen, dat die mótkas voort
Van hier, én de hoer in't Spinhuis raakt; kan ik 't maar maaken.
Maar Bélie, je moest me dan ook wat belooven.
De eene, dat je niet gedurig knort, kyft, én rédemént,
Als ik tót onzent iemand in brnég; want ik bén gewénd
Vrolyk te leven, én jy zult myn' gasten vriendelyk onthaalen.
'k Zel zo doen, liesste, al brógt je'er Schótten, Deenen, én Waalen.
Ja al brógt je'er alle daag een half dezyn by je te gast.
Dat's een woord na myn' zin. Keel, én darmen sta jy nou maar vast.
| |
| |
Dat je van al die gasten éen' alleen uitzondert,
Wél, je maakt een mensch verwonderd.
Wou je imand te eeten nooden, én begeeren hém niet.
Ik zég, of't zo quam, én dat me déze kwaadheid verliet;
Zo zal jy belétten, dat we vrinden worden.
Séldrement, was zy heure ooren,
Of hy zen tong kwyt! Kwieryn, wat drommel; ay hoor eens, breur;
Zo hy komt, zo zét de bézemstók after de deur.
Als ik jou wat vertrouw, gaat het weér an men wyf overbrieven.
Niet veul woorden, zég ik, én voort an een' zy,
Ofje krygt hondert stókslagen toe.
| |
| |
Als men zen bék niet houwen kén. Maar ik ga, óf ik kryg slagen.
Je zoud het je anders beklaagen.
Wél, daer doe je nae men zin; maar die vetmaledyde hoer...
Die zal ik éveneens handelen; 'k beloof 't je: maar bro
Gaan we binnen' 'k bén moê rén héb nóch niet gegeet.
Wél, zo komt binnen dan; wat gezeeten,
En een glaasje gedronken; terwyl bereld ik de maaltyd vast.
Die meê wil kommen, treed in; 'k rood jou allegaâr te gast.
Einde van het Vijfde én laatste Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij