|
| |
| |
| |
De gelyke twélingen,
kluchtig blyspél.
Eerste bedryf.
Erste tooneel.
Tys Tafelbézem, Dókter Polifémus.
HO, goeden dag, Dókter Polifémus.
Zyt gy 't Tys Tafelbézem; waar na staat ge hier te wachten?
Na Kwieryn buur, die my hier al vry lang schilderen doet;
Daatom bén ik bly, Heer Dókter, dat jy me ontmoèt;
Want ik héb lang veur gehad men Heer wat raad te vraagen.
Ik mogt 't órdenaal niet mét me draagen:
Want ik kon kwaalyk droomen, dat ik je hier vinden zou.
Waar schort het u? in den maag?
Ja; maar ik geloof, 't is van kou.
| |
| |
Had ik uw water, ik zou u d' oorzaak zo klaar doen blyken,
Of ik 't uit een boekje las, dat gy als een gék zoud staan kyken.
Ik oordeel, dat het u van te veel eeten komt, dies houd wat maat.
Ho, Ho, Dókter, daar had je 't niet, 'k heb geen zin in die praat.
Hippokratés zélf zou u geen béter raad konnen geeven.
't Zal u noodigh zyn voortaan wat maatiger te leeven:
Want de katarren, en humeuren taaken aan 't gaan,
En korrodeeren de membraanen, als de maag is overlaân;
Daarom spaan u wat béter, laat de Dieet u niet verdrieten.
Neen Dókter, dan zou ik 'er den bék licht by in schieten:
Tut, tut, die raad, heeft me myn bésjen al geleerd.
Maar Dókter kyk, hierom word je gekonsulteerd.
Om dat ik bezukt gaern, verstaeje wél, een raad zou weeten,
Dat ik nooit ziek wierd, én évenwél iens zo veul mogt eeten.
O, 'k hou te lydig veul van vry lapes, dat's dat ik altyd zocht.
Veul goê dagen moet hy hébben, die dat eerst bedocht.
Die me van vasten reutelt, mag ik niet wél zétten,
Met een stoopje wyn, én een boutje droog ik men netten.
Ja daar af komt het, dat men u Tafelbézem heet;
Die braave tyteleering draagt ge Tys, en gy weer,
Dat gy die naam hebt van de spreeuwen gekreegen
Om dat ge gewénd zyt de tafel so schoontjes te veegen;
En daar uit argumenteer ik, dat, die u met spys én drank wél dient;
U zeer gemakkelyk kan verkrygen tot zyn vriend.
| |
| |
Daar héb je 't, dat 's hem recht, der is geen stérker band te vinden,
Als daar men iemand meê aan zen tafel weet vast te binden;
Die tafelstrikken, die tafelstrikken zyn te lydig valsch;
O! ik ontliep ze niet, al kósten 't me men hals;
Want hoe dat je ze vérder ontloopt, én ze mient te rékken,
Hoe veel te naauwer dat z'er gewénd zyn toe te trékken.
En daarom wacht ik hier na onze buurman Kwieryn.
Na onze buurman, wel wat zal daar te verhakstukken zyn?
Maar hélder te schranssen, en te veegen: dat 's ook een vraagen.
Zie toe, zie toe, 't zyn starke beenen, die de weelde konnen draagen,
Spreek Dokter Frakastorius, óf Paracelsus vry aan.
Zy zullen meê zéggen, dat d' organen van de maag niet wêl staan,
Wat drommel óf de órgels van de maag myn roeren:
En, óf Kakastoris, óf Paerdesélsis wat snaps wil voeren,
Ik hou het met onze Kwieryn, dat 's, by gét, een reseluit man:
Daar 's niemandt in 't land, die zo kordiaal trakteeren kan:
Hy laat me mét gien maltydje, óf een wisjewasje heen loopen;
Maar houdt me deurgaans, jaar in, jaar uit, den békopen;
En hy schaft, dat je schrikken zoudt, de eene schottel op d'aâr,
Gebraên bouten, als halve óssen, en stapelt ze op mekaâr
Zo hoog, als Pyremyden, ik weet 't nergens by te lyken;
Men moet op een stoel klimmen, om 'er over heen te kyken.
| |
| |
Maar ondertusschen, men Heer Dókter, zo houd ik je maar staan,
En 'k zie, dat je ried bént om na je pasjénten te gaan:
Maar, ik mien je d' iene óf d' aâre dag iens by te komen,
Wanneer, dunkt je, zél ik je bést t' huis vinden?
En by Klaas de Sjouwer op Kattenburg, heel aan 't énd,
Jy luy bént het loopen gewénd:
Maar myn zou dat niet dienen.
Nu Tys, myn tyd is verscheenen.
Maar ik zal t' huis weezen, gis ik, kwartier over eenen;
Bréng dan uw water meê, ik zal dan bést zien, waar 't schort.
Van daag, Dókter, héb ik wat noodigs te doen; maar in 't kort
Wacht u terwyl van onmaatig eeten.
Vaar wél, Dókter; daar zie 'k Kwieryn in zijn deur.
| |
Twéde tooneel.
De Jongste Kwieryn, Bélie, Tys Tafelbézem.
Want dat je niet dol, óf bezeeten waart, jou bezukte vél,
Je zoudt dat schélden vaaten laaten, dan was alle dingen wél,
| |
| |
Dat loof ik wél, beurden 't iens, maar 't is miest alle dagen
Te doen, dat je óp 't wild trékt; zie daer; 't is niet te verdraagen,
Kwieryn; het krénkt men zinnen; zég, waer wil je nou weêr heen?
De Droes haal je met dat vraagen; Bélie, laat me mét vreên,
En kwél me niet meer, of zo je me niet laat betyen,
En dat ik kwaad word, zul je 'er zo ysselyk aan ryen.
Wat drommel lét je altyd te vraagen waar ik heenen ga?
Als jy loopt labben by je konkelmoèrs, loop ik je dan na?
Wél dat komt mooy; ik dien je wél altyd op zy te hangen;
Dat moet of, neen moêr, zulke parten niet aan te vangen;
My dunkt, dat hy genoeg doet, die het huis van kóst en drank verzier.
Zal ik jou altyd aan de neus hangen, wat ik doe óf niet?
Maar zie toe op een aâr tyd, zie toe, óf jy zult bylo weeten....
| |
Dérde tooneel.
Jórden, De Jongste Kwieryn, Bélie, Tys Tafelbézem.
Bélitje, Bélitje, waar bin je?
Gaat in huis, óf ik zal je de rug meeten.
Wat doe je hier achter? gae veur, én pas op 't huis,
Der is vólk in de winkel, om tebak.
Och! 't is me zulk een kruis,
Men man loopt weêr 't gat uit, vader.
| |
| |
Hy hélpt me leevendig onder de kluiten.
Gaet in huys, pas veur op je winckel, en laet je man in rust.
Ik ga, maar hy beneemt me al men lust.
| |
Vierde tooneel.
De Jongste Kwieryn, Tys Tafelbézem.
DE Drommel zou dat éleméntsch vraagen, en teemen, verdrieten.
Wat zo Kwieryn, dat prys ik je, dat mag eerst kyven hieten,
Wél Tafelbézem, wat dunkt 'er u af, gaat het wél myn béste maat?
Ja je wyf boften 'er veur.
Zou ze niet? wél wat een praat;
Ze mag veur op haar winkel passen, wat hoeft ze me na te kyken,
Als ik achter uit ga? ô! ik zal ze nóch anders uyt stryken.
Maar nou is ze wégh, én de deur is toe stel je nou te vreén.
| |
| |
Puik by gét; dan zyn we hier alleen;
O Broêrtje, je kost niet béter te pas komen van je leevedaagen.
Wat is 't? hoe nae héb je je Wyf de Kérmisharst ontdraagen?
Wil je wat raars zien, Amise?
By wat veur een kók is 't gebraên?
Laat me maar eens ruiken: 'k zél het daadelyk wel raên,
Of ik zél 't aan 't gezicht wel zéggen, laet me maar kyken.
Héb je in een schildery Ganimédes wel zien pryken?
Of Vénus met Adonis in zyn Kérmispak aan 'er zy?
Ik loof wel ja, óf neen; maar wat raakt myn de schildery?
Gelyk ik niet wél zo een mooije jongen?
Een fulpe Rok? wel kaerel, bin je bezeeten?
Neen, 't is myn Wyfs jack.
Héb je 't jak an, én dat zo vroeg?
Jak an, óf niet, Tys, het koste me wérk genoeg,
Eer ik het mét fatzoen uit den huis héb gekreegen;
Myn wyf merkte, dat ik wat droeg, daarom hiel ze me teegen;
| |
| |
Zy wou me t' huis houwen, maar ik had wat anders in 't zin.
Dat denk ik wél, daarom keef j' er ook je achterdeur in.
Dit jak aan Lievyntje te vereeren?
Ik meen 'er deeze middag t' eeten.
Kwieryntje, zél ik meê smeeren?
Dat versteit' zich; ben je niet myn oppasser myn eygen' knécht?
Maar hoor, hoe staat het mét uw boodschap, héb je die verrécht?
Van 't kleed, dat je voor my zoudt verkoopen.
Dartig gulden, maar 't moest zo heen loopen,
De kooper heeft d' uitdraagster betaald, 't is vry géld.
Geef hier, wy zullen 't verteeren.
Daar spreek je aan als een héld.
Maar ik zél meê van de slémp hebben, niet waer?
Waar ben je nu jy bloeds, die je van een oud wyf laat plaagen,
Die uit haar handen aazen moet, en zien na haar gezikht,
Vólg myn eksémpel, ik héb een héldenstuk verticht.
| |
| |
Hier is géld, hier zyn schyven, om voor te veegen.
O! die zo op zyn zaaken lét, is nooit verlégen.
Nu hébbe uwe de slémp altyd, voor een dag, twé, drie.
Ja wél, Kwieryntje, men hart gaet op, als ik je zie.
O! je bént een eerlyk man.
Hei, alle zórgen laat vaaren;
't Zyn gékken, die maar toeléggen, om schatten te vergaâren;
Een glaasje wyn is 't zaakje by een vriendlyk gezicht.
Ja 't eeten liegt 'er ook niet om, bloed! had ik men datmen al dicht.
Lievyntje, gy bekoort my alleen met uw tooverende oogen.
Je bént een koddigen haan.
Maar, Tysje, ik was noch al anders in myn jonge tyd,
Gelyk ik je wel vertéld héb; ik raakte myn broêr vroeg kwyt.
Die érgens veur den drommel om raapzaad is gevaaren.
Toen bleef ik 't eenigste Zeuntje, en was vry groot na myn jaaren.
En, gelyk ik nóch ben, Tys, een réchte ligtmis in myn huid.
Toen héb ik wél zo veel géldt met zwélgen en dobbelen verbruid,
Als ik zwaar bén: want ik wierd weeldrig opgetoogen.
Der waaren schier geen Vrouwluy mooy genoeg in myn oogen.
Tot dat myn Vader sturf, die me nóch in toom te houden wist.
De rést van myn goedje was toen haast verrinkelrooid en verkwist.
| |
| |
Tót dat ik op 't lést, om myn sélf in fatsoen te houwen,
Dezen ouwen drommel om haar géldtje héb gaen trouwen.
Ze kon wél dénken dat iemandt zo fiks op zyn kooten, zyn lyf
En leeven niet verflyten zou met een versléten oud wyf.
Daarom mien ik nu by Lievyntje in floribus te gaan zitten,
En daar een Jonasje, óf een Daniélt je over te kitten.
Tréffelyk gesproken; ik zél vast kloppen.
Waarom niet? hoe na vrees je veur je wyf?
Klóp niet, daar is Lievyntje zélf. Wég mét de Zon; zyn straalen
Kunnen 't by de schoonheid van dat zoete bakkes je niet halen.
Ja 't is een zoet meisje! maer ze zél nóch veul zoeter zyn,
Als ik men darmen vol eeten héb, en men maag vol wyn.
| |
Vyfde tooneel.
Lievyntje, Tys Tafelbézem, De Jonoste Kwieryn.
WElkom, myn lieve Kwietyntje, kom ik jou hier zo ontmoeten.
Kyk! ze vergeet myn te groeten.
| |
| |
Jy bént maar een ootje in 't syffer, je geldt 'er niet, man:
Maar hoe vaarje Kwieryntje lief? hoe kom je zo zélden an,
Dat blykt anders, want ik meen deze middag by je t' eeten.
Bloed! dat is een woord van kracht
Maar wat héb je daer onder?
Zie, hoe wit dat ze lacht.
'k Wed ik het rae, 't zyn konfituuren, niet waer Kwieryntje?
Neen, neen, 't is al wat anders, myn békje.
Hoe vlamt ze op de buit, als een hond op een zieke koe.
Ja, 't is veur jou, want ik lég het niemand andèrs toe.
Wél, Kwieryntje lief, hoe kom je 'er an?
| |
| |
Ja; en ik vereer het jou.
Dat 's een téken, dat je me liever hébt, als je vrouw.
En ik zél 't je weêrem mét alle dankbaarheid vergélden;
Een Fulp jak! een Fulp jak!
Niet waar? dat beurt je zélden.
Hoe héb je 't je wyf ontfutselt, hartje, want ze is loos,
En, gelijk je me wél gezeid hébt, als de nikker, zo boos;
'k Wéd je hébt het' niet zonder moeite uit den huis gekreegen;
Wou ze je 't uitgaan niet belétten; hielt ze je niet tégen?
Ik heb 'er zulk een afgryzelijk wérk meê gehad,
Dat ik lichter de haan van de Wéster tooren zou neemen.
Want mijn wyf was my overal achter na, en mét haar teemen
Maakte ze me de kóp dol, 't was, waar wil je nu weêr heen?
Wat fursel je, wat draag je? 'k zey, laat me mét vreên,
Of jy zult goed koop de drommel tót een nieuw jaar krygen;
En by den éldremént ze most ook kort zwygen;
Ik raasde, als de droes tégen haar aan uit al myn kracht,
Wél, zou ik niet, ik bevind, dat ze myn anders niet acht;
En een vrouw is schuldig haar éghte man eer te bewyzen.
Je hébt gelyk, men békje, daar in moet ik je pryzen.
Zou een wyf teugen 'er man opstaan, als hy iet wil,
Ly dat, by gêt, niet; trék liever alle daag op den tril.
| |
| |
Je weet waar je in kunt komen; jouw Lievyntje
Zél je altyd verwéllekoomen met een lékker Wyntje,
En zo veul minnelykheid, als je zélver begeert.
Ik bid je, kom maar in huis; want ik vind me vereerd,
Als ik jou gezélschap geniet: 'k zél je anders onthaalen
Als je wyf, en je mildigheid weêr betaalen
Met een vriendelyk kusje, dat je swarigheid verzétten kan;
Daarom, myn lieve Kwieryn, steurt 'er jou niet iens an,
Stélt 'er je teugen, raast ze wat; veur wie heb je te vreezen?
't Is een arm dórp, daar 't niet iens 's jaars Kermis zou weezen.
Dat gaat veur de wind Heerschop; wonderlijk goed.
Je zélt wél leeren danssen, hou maar fléchts die voet.
Dat héb ik ook gedócht, daarom heb ik 't huis verlaaten,
En kom by jou, myn troosje, je weet na myn zin te praaten;
Jy bent het, die ik meer, als myn eigen wyf, bemin;
Ik kan niet van je duuren, je speelt me gestaâg in de zin;
Daarom schenk ik je dit jak, en je moogt nóch meêr hoopen.
Dat 's oprechte Minnaars wérk.
O! hy zél je nóch al meer koopen.
Ik bedank je, Sinjeur Kwieryn.
't Is je van harten gegond.
Nou, neig dan iens wat laegjes.
Hoor Tys; hou jy je mond,
En wacht tót men jou wat vraagt.
Wél, mag ik ook niet spreeken?
| |
| |
Hét zegen 't, wat ben je haest geraakt!
Tafelbézem, dat ze me uit al haar hart bemint.
Ik zou het schier gelooven: want dat geeven, dat bindt.
Geef maar zonder ophouwen, ze zél jou van al 'er leeven
'k Had het myn wyf tot een Sinter Klaas gegeeven
En dócht haar gunst daar meê te winnen, en dat ze 't me dank
Zou weeten, maar dat knorren houd niet op, het duur éven lank.
Het kóst me tien pond, zo me veurstaat, na men bést weeten.
Daer zouwen we wél twintig maal in een ordinaris ver eeten.
Zie, dat 's een fulpje, voel, 't is, als een Mól, zo zacht.
Om de waarheid te zéggen, ik had zo veul niet van jou verwacht.
Hoe zél ik 't weêr goed maaken?
Hoe zél je tóch? jatrouwen?
Ik bid je, dat je 't me ten goeden gelieft te houwen,
Dat ik zo vrypóstig anneem, het geen je me vereert;
Maar je meugt weêr vryelijk van myn eysschen, al wat je begeert,
Ik zal jou ten dienst staan by dagen en by nachten.
En myn hoef je maar altyd op het maal te wachten.
| |
| |
Hoor, weet je wat ik wél wou?
Eisch maar vryelijk, al wat je wilt.
Jy bént, by me zjan, reseluit, en 't Heerschop is ook mild.
Lievyntje, schafte middag veur ons driejen wat te eeten.
Wat gelief je te hébben, dat dien ik te weeten?
Wil je zweezerikken, karmenade, óf poel jefrikassé,
Os een gebraân kappoen, óf frikkedellen, en in steê
Van bankét, wat sausyzen de Bolonje, én olyven?
'k Heb daat geen appetyt toe, laat dat maar achter blyven.
Bedénk dan wat aârs, zég maar op, waer dat je trék
Toe hébt, wil je een hoentje, óf wat snippen met 'er drék?
Neen, ik héb béter lust tót een verbuist kóstje:
Zie, dat je wat baers tót watervisch krygt, met een póstje,
En wat spiering, of grondeltjes; bak die in de pan.
O, dat smaakt zo Lievyntje! daar hou ik meerder van.
Ook kun je wat zalm koopen, óf een karper om te stooven.
't Is goed, ik zél 't bezórgen.
Maar, jemoest me beloovēn,
Dat bet, in een uur, óf anderhalf ten langsten gereed
Oja: want ik héb groote appetyt, dat je 't weet.
| |
| |
Laat het op myn staan, daar zél niet an mankeeren.
Wél, we zullen tégen die tyd veurzéker wéderkeeren,
En terwijl jy 't toemaakt, gaan wy t' zamèn een boodschap doen.
Nu, Lievyntje, gelyk 't gezeid is.
Maar zie toe, dat jy je tyd zélver niet komt te verpraaten.
Ik zou je nou, by gét, om gien houte koe verlaaten.
| |
Sésde tooneel.
Lievyntje, Kniertje, Joost Smuiger.
Juffrouw, ik stae hier ommers an de deur,
Wél nou, dat 's wél. Joost Smuiger kom je ook iens veur.
Kom mit der haest, vaâr; bin je daar? 'k moet je een boodschap belasten.
Hoor, zéker heer zél me vergasten,
Zie, dat je Ybaers tot watervisch krygt, met wat póst,
Ook grundeltjes, óf een karper, zie toe wat het kóst,
Daer zyn drie achtentwintigen; kom, doe je boodschap ter deegen;
Is 'er leevendige zalm, zo bréng een moot, maar lêt wél op het weegen;
| |
| |
Ik zél terwijl vuur an laeten leggen, en maaken alles klaar,
't Moet in anderhalf uur reed weezen; loop ras, zélje vaar;
Want ik geloof men gasten hébben van daag niet gegeeten.
Maar wat gasten zél je trakteeren? dat diende ik te weeten.
Sieur Kwieryn, én Tafelbézem, weet je nou wie ik mien?
En jy de darde; de droes nóch toe, dat zijn 'er wél tien;
Want Tafelbézem kan allien teugen acht man vretten.
Nou weet je 't, maak 'er staat nae, je moet 'er wél óp létten.
Ik zél je dat varken wél wassen, wees jy maar wél te vreên.
Nou niet lang te praaten, kom, loop al je bést heen.
Kniertje, gaen we nou nae Annemary myn labaar haalen,
Mét men witte schoenen, en men barndestiene kraalen,
Die ik 'er te nacht geliend héb.
't Is al t' huis Juffrouw.
In nou te meer Kniertje, om dat ik het flus andoen moet;
Want Kwieryn, gelyk je hoort, zal déze middag hier slémpen,
En 't is een olyke spreeuw; hy zou 'er anders op schémpen,
Als ik niet wél opgeschikt was; kom réppen we ons dan;
Ga schuur jy de kétel, terwijl lég ik het vuur vast an.
Einde van 't eerste Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij