GAL: De overspannen jaren

Opgetekend van 1960 tot 1996

[p. 114]

[p. 115]

Nederland
Tussen Heilland en Holland

Nederland roert graag zijn geweten, en wil dat geweten hebben. In zaken van gelijkberechtiging en verdraagzaamheid is het dijkland een koploper, en hoe komt het dat die in het oog springende voorbeeldigheid meer irriteert dan charmeert? Storend aan het intelligente land is zijn achteráf-gedrag, soms. Tot vijftig jaar na de Tweede Oorlog is ‘Oranje’ in kinderachtige mate anti-Duits blijven doen, enigszins in contrast met de schikkelijke opstelling van het lage land tijdens de bezetting. Het onvoorwaardelijk partij kiezen van de Noorderburen voor Israël tijdens de herhaalde aanvaringen van de joodse staat met zijn Arabische buren deed een petit peu geforceerd aan. Maar Nederland blijft een grote broer. Het land van hoofdmannen, denkers en schaakgrootmeesters. Het land van wereldvoetballers en rechtgerugde schaatsers, en van uitgevers van in Vlaanderen onopgemerkt of geschuwd schrijftalent. Een vergulde plek voor handel en beurswandel. Wijlen letterkundige Karel Jonckheere was volgens gal een fanatieke oranjeklant, die deze natie door een tulpenbril bekeek.

De linkerbladzijde brengt een hommage aan Groenlinks, een politieke formatie die de filepartijen het vuur aan de schenen legt.

[p. 116]

Na eeuwenlang minister van Buitennederlandse Zaken te zijn geweest, mocht Joseph Luns in de jaren zeventig zijn carrière als secretaris-generaal van de navo uitdienen. Dat Joseph met het ‘meelwormengezicht’ (Jan Cremer) zijn steentje tot de Koude Oorlog bijdroeg, valt van zijn raketkop af te lezen, alle palmtaktactiek ten spijt. Hoe heet dat ook weer, zwaarden omsmeden tot blank landbouwmateriaal? gal, die het rivierenland minder door een tulpenbril bekijkt dan Jonckheere, ergert zich aan de koopmansgeest, getuige de dorsmachines met kanonallure. Hieronder nog eens Luns, als de diplomaat die onderhandelingsinkt tankt.

[p. 117]

In 1981 werd in Europese hoofdsteden tegen het plaatsen van kruisraketten gedemonstreerd, het massaalst in Amsterdam waar op 21 november bijna een half miljoen tegenstanders de stad kleurden. Als metafoor koos gal een gaten-Gouda waar raketwormen uitpuilen. Het bekende kaasmeisje wil uittreden, maar de door de overheid aangebrachte cellofaanverpakking belet dat.

[p. 118]

Op 30 april 1980 wordt de 42-jarige Beatrix koningin binnen een bui traangas en met een aureool van knallende rotjes, rondvliegende stenen en laag over de grond scherende tafelpoten. De souverein zelf lijdt aan twee zwerende vingers. Die eerste bewindsdag kreeg het staatshoofd de wind van voren vanwege de ontketende krakers - Geen woning, geen kroning - en van door de politie opgejaagde anti-monarchisten. Amsterdam ontaardde in een slagveld, maar de vorstin deed een plas en Holland bleef zoals het is.

Onderaan links: de gloeilampenwinkel Philips verovert de wereld met digitaal arsenaal, maar munt ook uit als onbetrouwbaar werkgever. Is de beurs ‘Eindhoven’ plotseling minder gunstig gezind, dan kan de hoogtechnologisch opgeleide chip-programmeur ergens te velde zijn ouwerwetse biezen pakken.

Twee tekeningen bij de oliecrisis van de jaren zeventig. Rechts boven: omdat Nederland zich politick ongenuanceerd pro-Israël opstelt, krijgt dat land het extra te verduren. Een cover van De Nieuwe, vrijdag 28 december 1973: de kerstvreugde van minister-president Joop den Uyl wordt verstoord door de lasso-worp van een brandslang die ‘ome’ de neus schendt.

Rechterbladzijde: twee Hollandse toeristen vinden het zich onderwerpen aan Allah belachelijk. Maar geld blijft de mammon...

[p. 119]