Het Belgische domdenken
(1986)–Johan Anthierens–
Auteursrechtelijk beschermdSmaadschrift
[pagina 9]
| |||||||||||
Una settimana particolareGa naar voetnoot*De paus is geraffineerd rasacteur Pausbezoek was een deugddoende kermis Hij knielt, hij kust de grond en de aarde krimpt van schaamte Het bezoek dat de bisschop van Rome van 16 mei 1985 tot en met 21 mei van die jaartelling aan België bracht, volgde op bizarre voortekens. Er was het tegenvallend visiteren van het Calvijn- en Lutherland Holland, een niet zo'n deugddoende kermis die de Franse krant Libération vulcaniseerde in de voorpagina-kop ‘Le pape se fait sonner les cloches’Ga naar eind1.. Wij kunnen die samenvatting niet tegenspreken: tussen de nonnetjes die de hoofdman vanop poepschone Utrechtse trottoirs verwelkomden stonden punk-individuen die ten aanschouwe van J.R. (Johannes van Rome) hun condylomata exhibeerden en hun c&a-confectie lieten zakken. Veeg voorteken eveneens op de Belgische vooravond van 15 mei in de overlijdenskolommen | |||||||||||
[pagina 10]
| |||||||||||
van de katholieke krant De Standaard. Op die dwaallichten-plek stond het heengaan van weduwe Marcel de Paepe, geboren Paula van Paepegem. Ook vernam de lezer het smartelijk verscheiden van Rob en Erna Rosenkranz; drie uitverkoren namen die het ‘moment suprême’ op de valreep moesten missen. Op vrijdag 10 mei kent de Gazet van Antwerpen een zwak moment en misbruikt het bezoek van de Vader om de spot te drijven met een provincie waar de ‘gazet’ geen voet aan de grond krijgt: op bladzijde 4 staat het bericht ‘Limburg biedt paus eigen boek aan’, de daar tegenover liggende bladzijde 5 bloklettert: ‘Limburg nog ontwikkelingsgebied’. Christenen onder elkaar moeten niet zo katten. Hoopvol voorteken is het officiële Vaticaan-communiqué van donderdag 9 mei dat de Braziliaanse bevrijdingstheoloog Leonardo Boff voorgoed de mond snoert. Jezus kon stommen laten spreken, de paus presteert het omgekeerde. Hij is de trefzekere spookrijder van de vrije meningsuiting. De overheid heeft er alles aan gedaan om van het bezoek geen splijtzwam te maken: voor ketters, agnosten, atheïsten, wederdopers, bokkerijders en andere kinderen der duisternis mag de komst geen doorn in het oog zijn. Op 15 juni 1984 geeft de christen-liberale regering op een briefje dat het verblijf van Zijne Heiligheid de sfeer van een gemoedelijke fancy fair niet overstijgen zal. Geen komst om je druk over te maken. Heus niet. ‘Op een vraag van volksvertegen-woordiger André Baudson omschrijft premier Wilfried Martens de pausreis als een privé-bezoek van een vreemd staatshoofd met een louter pastoraal karakter. Daarom ook zal de paus op zijn trip niet door ministers worden begeleid. Als staatshoofd wordt hij alleen behandeld bij zijn aankomst en vertrek, wanneer hij door de koning wordt begroet.’ (Staf Herten in het weekblad Humo van 9 mei 1985). Maar een zekere onrust zenuwt door en slaat over in gemor. Naar Nederlands voorbeeld verschijnt op de schuttingen het ‘Pope, go | |||||||||||
[pagina 11]
| |||||||||||
Rome’ en hier en daar in Vlaamse velden en wegen klagen alleen-staande heiligenbeelden over molesteer-stress. De hoofdartikelen-schrijvers van de godsdienstige pers omgorden hun schort van catecheet om de recalcitrante medeburger Godsvrede in te prenten. Leo Marynissen, onder de hoofdschuddende kop ‘Onverdraagzaamheid’, in Het Volk, datum 5 april 1985: ‘Het aangekondigde bezoek van J.P. II aan ons land heeft blijkbaar heel wat zenuwachtigheid veroorzaakt binnen een aantal maatschappelijke groepen die buiten het katholicisme staan. Heeft men in deze lage landen misschien schrik van dit pausbezoek en zo ja, waarom? Dat een aantal onbeduidende groepen zich bewust anti-paus opstellen, omdat zij nu eenmaal de provocatie in hun vaandel voeren, laat ons onverschillig. Dit behoort tot de folklore van een democratie. Dat een bepaalde maatschappelijke groepering, die een heel wat ruimer deel van de bevolking omvat, deze provocatie genegen is en zelfs intellectueel steunt, is een bedenkelijk verschijnsel. De socialistische media laten er geen twijfel over bestaan dat zij in zekere mate ingenomen zijn met de campagne die tegen de paus wordt gevoerd, haatcampagne die zich onder meer uit in schandalige affiches en graffiti, die uitermate beledigend zijn voor de paus maar ook in criminele daden, zoals de brandstichting in Leuven. (...) Wat heeft de vereniging van vrijzinnigen in ons land bezield om zo negatief over het pausbezoek te oordelen? Zij bewijzen door hun kritiek alleen maar dat ze geestelijk in feite minder vrij zijn dan zij beweren! (...) De paus komt tenslotte niet naar België voor de andersdenkenden maar voor de katholieken en die zijn nog altijd in de meerderheid. Ongelovigen en vrijzinnigen mogen hierover hun gedacht hebben maar hun onverdraagzaamheid getuigt van een angstaanjagende evolutie.’ Gazet van Antwerpen constateert op 18 april dat kerken in lichterlaaie staan en Maria's op sokkels geschoffeerd worden - de | |||||||||||
[pagina 12]
| |||||||||||
Beeldenstorm revisited - zonder dat één stem van afkeuring weerklinkt. Het artikel besluit met de verzoenende oproep: ‘Het respekt voor anderen is de bouwsteen van onze samenleving. Vandaar ook dat verdraagzaamheid konsekwent moet verdedigd worden.’ Verderop in het nummer stenigt de Gazet brt-presentator Emiel Goelen die het bestaan heeft in de ‘Steek er wat van op’-showGa naar eind2. drie gelovigen en twee vrijdenkers bedaagd-kritische vragen aangaande het bezoek voor te leggen. Slotzin uit de recensie: ‘Dat de brt dergelijke vertoning toelaat, waarbij een groot deel van de katholieke opinie op een schaamteloze manier geprovoceerd werd, is gewoon onaanvaardbaar.’ Donderdag 2 mei is het de beurt aan Frater Frans (van Erps) om in De Nieuwe Gids op een plas wijwater uit te varen tegen provocerend antiklerikalisme en twee dagen later zorgt voorbidder én dagsluiter Manu Ruys in De Standaard voor een glas-in-lood geformuleerde apotheose: ‘De kritiek die in een bepaalde vrijzinnige hoek, waar enkele labiele en gefrustreerde intellektuelen hun nummertjes mogen opvoeren, dienaangaande hoorbaar is, wordt ingegeven door een beschamende bekrompenheid die herinnert aan een antigodsdienstig obskurantisme, dat men niet meer voor mogelijk achtte.’ Onder de noemer ‘Klimaat van wraaklust’ stopt de gezaghebbende journalist het CCCGa naar eind3.-terrorisme en de anti-pausprotesten in één artikel. De banvloek verschijnt drie dagen na de CCC-aanslag op het VBOGa naar eind4.-gebouw waarbij twee brandweermannen omkwamen. Persoonlijk was ik net zo geschokt door de lengte van de limousine waarmee VBO-patron Raymond Pulinckx de ravage kwam opmeten, als door de bomwagen in kwestie.
⋆ ⋆ ⋆ | |||||||||||
[pagina 13]
| |||||||||||
Buiten Vlaanderen als moerasvochtige versie van Castel Gandolfo, houden journalisten - ook van goéden huize - zich met nog wat meer bezig dan psalmen uittikken en vespersvrijheid preken. Ene B. Kemmeren, tot 1976 algemeen secretaris van de Nederlandse Franciscanen, in een bijdrage voor de progressief-katholieke de Volkskrant van 2 april 1985: ‘Helaas moet je van de huidige paus zeggen dat hij wel zijn tiara heeft afgelegd, maar niet zijn streken. Overal waar hij komt verschijnt hij als een machtig man, omringd door een groot gevolg'en beschermd door veiligheidstroepen. Evangelisch en theologisch gezien is dat een misgreep. Hier kan men tegen inbrengen dat de veiligheidsmaatregelen niet genomen worden door het Vaticaan, maar daar staat tegenover dat de paus zich zo laat behandelen. En te oordelen naar zijn manier van doen, bevalt het hem uitstekend. De twaalf legioenen engelen die Jezus in de hof van Olijven weigerde voor zijn bescherming, moeten voor deze paus overuren maken. Terwijl Jezus van zichzelf zei: Mijn rijk is niet van deze wereld, laat deze paus zich verwennen als een van de groten - de grootste? - van de aarde. In het museum Catherijneconvent in Utrecht hangt een schilderij uit het begin van de zeventiende eeuw met een afbeelding van Jezus en de paus. Het onderschrift luidde toen al: Hier bij zo schijnttet dat in stoet de knecht boven de meester gaet’. Aldus het Volkskrant-knipsel. Wat kan men deze paus verwijten, handenwringt Leo Marynissen. Een en ander, journalist-organist, synchrone synthesizer van het Roomse gebimbambeier, onder meer dat hij een offerblokkenkraker is. In de liberale kwaliteitskrant NRC-Handelsblad van 8 mei 1985 bladert Rik Rensen in de boekhouding van het Vaticaan en prijst de talenten - oudgriekse betekenis van het woord - van de Poolse zielenverzilver. Het pastorale uitvliegen naar wijd en zijd zorgt voor toenemende manna boven het Sint-Pietersplein. Citaat: ‘Een ding is zeker. Sinds Jo- | |||||||||||
[pagina 14]
| |||||||||||
hannes Paulus II aan het hoofd staat van de katholieke kerk zijn de vrijwillige bijdragen van de katholieke gelovigen fors gestegen. Een simpele vergelijking spreekt boekdelen. Paus Johannes XXIII haalde jaarlijks gemiddeld twaalf miljoen dollar op. Tijdens het pontificaat van Paulus VI daalden de bijdragen tot ruim vier miljoen dollar, de huidige paus is er door zijn vele reizen in geslaagd de Sint-Pieters-penning, zoals vrijwillige bijdragen worden genoemd, weer in ere te herstellen. Opbrengst in 1984: exact zesentwintig miljoen dollar. Wat de financiële opbrengst van de pauselijke reis naar de Benelux zal zijn, wordt in een later stadium prijs gegeven.’ Het blijft schatten naar de taille van het Roomse gouden kalf; er is nauwelijks iets bekend van de geldsluizen die de verschillende Vaticaanse instituten manipuleren, maar elke waarnemer stuit op een netwerk van fortuinlijke aderen in de rots van Sint-Pieter. Bij de huidige vertegenwoordiger van het hiernamaals zou ik geen tweedehandse pausmobiel kopen, vooral niet met in het achterhoofd de actieve Vaticaanse Banco Ambrosiano waar de maffia safe zit. De bank van God springt nogal lichtzinnig om met zijn aandeelhouders die hun zilverlingen-bestaan beklinken onder een Londense brug, zoals Roberto Calvi in 1982, of die - in pure Borgiaanse stijl - een beker vergiftigde koffie worden voorgezet. Die laatste attentie overkwam Michele Sindona, de financiële biechtvader van het Vaticaan, in maart 1986. Wat men deze uitmuntende monseigneur kan verwijten? De Nederlandse dominee H.J. Hegger pepert hem in de meest absolute dictator te zijn omdat hij ongelovigen en overtreders van zijn waarheid veroordeelt tot de eeuwige folteringen van de hel. Wereldse tirannen nemen genoegen met het fysiek uitschakelen van een tegenstander, de leer van de paus bespringt de nieuwgeborene in de wieg en gijzelt hem tot aan het graf. De man van Go(u)d gaat alle onze | |||||||||||
[pagina 15]
| |||||||||||
gangen na, rekruteert onze diepste gedachten, interrumpeert intieme handelingen, speelt Fellini - mijter als megafoon - aan de voet van het ledikant. Hij deelt de lakens uit waarbinnen wij houden van. De kerk gunt de vrouw een ziel van aluminiumfolie.
⋆ ⋆ ⋆
Hij komt eraan, ik hoor de psalmen
Ik ga een straatje om.
Maar het blijft stinken in stegen
en lanen.
Ik zie Vlaanderen niet meer
door de walmen van zijn soutane.
‘Een weerzinwekkend bezoek’, vers 5
Het privé-bezoek van louter pastoraal belang trekt de welwillende aandacht van de Belgische overheid. Over de permanente opwinding van hostie-junk koning Boudewijn leest u in een aan hem gewijd hoofdstuk. Ter opluistering van de visite en bij wijze van goedgunstige confetti strooit een Koninklijk Besluit met strafvermindering. Boeven van banaal allooi boeten er twee maanden cel bij in, zondaars met een gunstig civiek certificaat - oud-strijders, verzetslui - komen vier maanden vroeger dan voorzien op vrije voetenGa naar eind5. Het Brussels bedrijf nv Verwarmingsdienst trakteert zijn personeel op een halve dag vrij om de Blijde Intrede in Brussel bij te wonen. De geste gaat éxclusief naar de katholieke werknemer; wie die halve kans wil uitbuiten moet een doopbewijs voorleggen, en/of een lidmaatschap van de christelijke vakbond en/of de katholieke Christelijke Volks Partij cvp. Ook een certificaat van kerkelijk huwe- | |||||||||||
[pagina 16]
| |||||||||||
lijk ontsluit de poorten van het bedrijf een halve dag vroeger. Via dit elegant aanbod kan de Verwarmingsdirectie de staat van genade van zijn employees in kaart brengen en belet tegelijk dat een ketterse voyeur de Opperpriester met de handen in de broekzakken begaaptGa naar eind6.. Als de Pelgrim zich van Brussel naar Namen begeeft wordt de snelweg voor het aardse verkeer gesloten. Zéér terecht, absolveert Knack-directeur Frans Verleyen in het nummer van 22 mei, en licht zijn zegen toe: ‘Dat een paus zoveel staatshulp krijgt is een betuiging van respekt aan de Europese kulturele wording die voor tachtig procent uit kerkgeschiedenis bestaat. In al onze streekromans klinkt af en toe het gelui van de dorpsklokken: tot kort geleden signaleerde zij ook de burgerlijke tijd en de momenten van rust, arbeid, brand, oorlog, dood en leven. Zielig is hij die hun geluid niet kan verdragen.’ De audiovisuele bijenkorf aan de Brusselse August Reyerslaan loopt zowat leeg; de franstalige omroep, rtbfGa naar eind7., laat een legioen van 427 personeelsleden bij het Paus-Onthaalcomité accrediteren, de brt doet het met honderd man minder, 324 uitgeschreven pausse-partouts. Maar die manschappen stáán er dan ook; uit het zesdaagse bezoek slepen de camera's zestig televisie-uren. Een rekensommetje leert dat Karol Wojtyła 144 uren op Belgisch grondgebied vertoeft; min 6 × 8 uren nachtrust resteren er 96 actieve pausurén, waarvan de brt er twee derde uitschept. Een bezoek als een Olympische performance van een met brokaat getooide krachtpatser. Binnen de brt-nieuwsdienst breit een speciale pausredactie aan een rode loper, ‘De paus bij ons’, een brochure waarmee het omroepinstituut zich integraal identificeert. Op het omslag staat boven de eigenlijke titel gestipuleerd ‘brt-nieuwsdienst’ en onderaan ‘brt uitgave’ en het eerste schutblad herhaalt dat het om een ‘brt brochure’ gaat. In die paapse baedeker dumpen de exegeten van | |||||||||||
[pagina 17]
| |||||||||||
dienst, lekebroeders Etienne van den Bergh, Tony van den Bosch, Herman Clerinx en Walter van Peel, feiten en cijfers en tonnematen over de Almachtige Komintern en de opeenvolgende vadertjes ervan in het Roomse Kremlin. Hoe touchant de redactie door de knieën gaat leert de passage over het Waalse Maria-oord Banneux, een van de WalibiGa naar eind8.-grapjes waarmee het katholicisme nu en dan zijn amusementswaarde opvijzelt. De cursivering is ook van de auteurs: Nauwelijks enkele dagen na de verschijningen in Beauraing verscheen de Maagd Märia in Banneux. Zondag 15 januari 1933. In het gezin Béco, dat zich weinig voor godsdienst interesseerde, keek de twaalfjarige Mariette 's avonds door het raam naar buiten. Ineens zag ze - zo vertelde ze later - in de tuin een vrouw staan, stralend van licht. ‘O moeder,’ riep ze, ‘een mooie vrouw in de tuin... Ik zeg je dat het de Heilige Maagd is. Ze lacht naar me. Ze is zo mooi.’ Nog zeven keer zou Maria aan Mariette verschijnen. Ze noemde zich de ‘Maagd der Armen’ en één keer de ‘Moeder van de Verlosser, de Moeder van God’. Getuigen waren bij de laatste verschijning aanwezig. Ze vertelden: ‘Na het bidden van verschillende rozenhoedjes hief Mariette de handen omhoog, ze ging een stap vooruit en knielde. Daarna hebben wij haar zachtjes horen antwoorden: “Ja.” Na enkele minuten, nog altijd geknield maar zeer voorovergebogen, rustend op de ellebogen, weende ze. Ze zuchtte zachtjes en toonde zich uiterst bedroefd. Ze trachtte ondanks haar tranen enkele Weesgegroeten te bidden. Een van ons riep haar vader. Hij was ten zeerste onder de indruk van de verslagenheid van zijn kind en nam haar in zijn armen.’ Achteraf belastte Mgr. Kerkhofs de theoloog Scheuer met het onderzoek naar de echtheid van dit gebeuren. Het viel hem op dat Maria eerst enkele stappen deed naar een bron en een teken gaf vóór | |||||||||||
[pagina 18]
| |||||||||||
ze iets zei. Dit was een nieuw gegeven en precies deze aparte kenmerken deden hem de authenticiteit van de feiten erkennen. Sherlock Scheuer is niet over één nacht ijs gegaan, zoveel is zeker. Op dinsdag 21 mei 1985 verplaatste de paus zich naar Banneux om de authenticiteit hoogst persoonlijk te herbronnen. Een voor Rome verblijdend mirakel is dat Maria zich in elk verschijningsoord transfigureert van Moeder der Armen tot Melkkoe der Kerk. Wonderlijk om zien hoe deze betoverende caissière kapitalen slaat uit de armzalige zakken van blinde zienden.
⋆ ⋆ ⋆
Hoe verloopt het privé-bezoek van een pastor aan zijn parochiekudde? Onopgemerkt, zo moge blijken uit een situatieschets in Gazet van AntwerpenGa naar eind9.. ‘Vijftienhonderd agenten uit Groot-Antwerpen waren op de been en bij de rijkswacht waren drie weken geleden de verloven ingetrokken. De politiediensten hadden tevoren alle huizen en kantoren langs de route van het pauselijk gevolg in kaart gebracht. De bewoners en werknemers waren op fiche gezet. Gisterochtend werden de riolen een laatste maal doorzocht op springtuigen. Vóór zes uur 's ochtends stonden gendarmes en politie langs de route opgesteld. De bewoners langs de pauselijke route hadden instructie gekregen om alle ramen dicht te houden. (...) Langs de gehele reisweg werden toeschouwers en vensterkijkers door rijkswachters en agenten in burger met telelenzen gefotografeerd en op video vastgelegd. Aan het vastleggen van het publiek werden kilometers film besteed. Op de daken aan de kaaien, in de katedraaltoren en onder het dak van het stadhuis stonden scherpschutters met fal-geweren en shotguns opgesteld. Alle beschikbare leden van de Opsporingsdienst, Gerechtelijke Politie, bobGa naar eind10. en staatsveiligheid hadden zich - onopval- | |||||||||||
[pagina 19]
| |||||||||||
lend maar gewapend - onder het publiek gemengd. De kogelvrije pausmobiel werd in looppas begeleid door agenten van de staatsveiligheid, rijkswacht en politie. In de kolonne liepen de Vatikaanse veiligheidsagenten mee. Voor de pausmobiel reed een Mercedesstationwagen met vier antennes voor rechtstreekse verbindingen met de Antwerpse en Brusselse centrales en met als passagiers leden van de Dyane-interventiegroep. Deze elite-eenheid was kwasi geheel opgevorderd. Achter de paus reed een klini-mobiel en een ziekenwagen, terwijl aan de Lijnwaadmarkt een Rode Kruispost stond opgesteld en in het Middelheimziekenhuis de afdeling Intensieve Zorgen en de operatiekamers werden gereed gehouden voor noodgevallen.’ Een Hosanna-gebeuren met een kruitdampluchtje aan, een prediker pralend op een prikbord van scherp geslepen bajonetten, een jubelende schare die onder schot wordt gehouden... van Jezus op zijn langoor in Jeruzalem tot de gepantserde paus in onze straten, welk een opmars der vooruitgang! Maar het blijft een katholiek onderonsje, vrijdenkers kunnen een andere kant opkijken. Dat had u gedacht. Je moest in mei 1985 abnormaal loensen om náást het totaalgebeuren te kijken.
⋆ ⋆ ⋆
Paus-onvriendelijke oprispingen in 1985 werden professioneel onderdrukt, publieke tekens van ongenoegen over het bezoek waren niet toegestaan. Grafische pausprotesten werden weggehaald, in beslag genomen, de initiatiefnemers ervan beboet. Anderzijds stonden antichristenen in de bank en bij de bakker en de slager oog in oog met levensgrote pausposters. De gepatenteerde onkerkelijken wisselden geld, kochten croissants en betrokken frikadel onder een vierkleurenglimlach van hun spirituele kwelduivel. Na het incident met Gods Zoon nu de grote verzoening tussen kooplieden en tem- | |||||||||||
[pagina 20]
| |||||||||||
pels, een toenadering tussen toonbanken en altaars, het geloof dat bergen geld verzet. Dit en ander getreiter moest de welopgevoede papenvreter zich laten welgevallen; Belgische geuzen herken je sinds 1985 aan wijwater in hun handen. Naar het noorden vluchten - zoals toen - is van de regen in de drop verzeilen; over Holland regeert al jaren een pausmedeplichtige premier. Goddelozen zijn hard toe aan een uittocht uit de lage landen, aan een exodus uit Canossa. Neem het geval Ieper, Westvlaamse kerkhofblomme. Uitverkoren als pleisterplek voor de voortvarende uit Rome, verdwijnt het stadje al weken voor de historische ontmoeting achter wit-gele wimpels die van de hoogste verdiepingen tot aan de puien en de begane grond reiken. Tien dagen voor De Dag wordt het marktplein verkeersvrij gemaakt en 24 uur per etmaal bewaakt. A la Antwerpen worden alle panden langs het pauselijk circuit gefouilleerd. Gezinshoofden wier woning zich op de weg van het bezoek bevindt krijgen een schot voor de boeg in de bus dat zij verantwoordelijk zijn voor wie zich onder hun dak ophoudt. Hun wordt aangemaand in ‘deze dagen’ gastvrijheid te ontzeggen aan ‘wereldvreemde burgers’. De wereldvreemde timmerman Jozef en zijn van God vervulde gade zouden rond Ieper zelfs geen grot hebben gevonden om de hemel op aarde te brengen. Ieper godsdienstig getto, stadje in staat van beleg waar de heidenen zich gedeisd moeten houden. ‘Vrijzinnigen maksimaal weggedrukt’ is de huilbui van een bedaagde Walter Boels, leraar niet-confessionele moraal, in De Morgen van vrijdag 17 mei 1985. Zijn relaas over de halve pogromsfeer roept reminiscenties op aan ‘Una giornata particolare’ van filmer Ettore Scola. Op een biezondere meidag in 1938 treffen elkaar een homofiele man en een huissloof, allebei rechteloos in het Italië van Benito Mussolini. Binnenskamers biechten zij hun frustraties op, terwijl buiten een pro- | |||||||||||
[pagina 21]
| |||||||||||
pagandistische hysterie woedt rond het bezoek van Adolf Hitler aan zijn bondgenoot en amicissime Il Duce. Rome 1938-Ieper 1985; zevenenveertig jaar later bewaren de meiklokjes een sinistere nagalm.
⋆ ⋆ ⋆
Wees tolerant, praamt de goede pers, ter intentie van de tot en met getergde overkant. Verdraagzaamheid vraagt dat je de andersdenkende ongemoeid laat. In het hoofdstuk ‘De Jan Bardi-democratie’ ga ik doodsbleek in op het tolerante profiel van de katholieke filosofie. Binnen deze context enkele spraakmakende sprokkels verdraagzaamheid, ter meditatie:
| |||||||||||
[pagina 22]
| |||||||||||
| |||||||||||
[pagina 23]
| |||||||||||
Katholieke verdraagzaamheid? Zo logisch als de staart die met zijn hond kwispelt.
⋆ ⋆ ⋆
Wat stelde het verzet voor tegen de zes dagen durende provocatie, tegen dit in de ogen van humanisten obsceen etaleren van enggeestig godsgelijk? Peanuts. De vrije gedachte blinddoekte zijn afgrijzen, muilbandde zijn walg. Het minste ongenoegen, uitgaande van niet-kerkelijken, werd verpakt in glanspapier van breeddenkendheid. De anticiperende afdreiging uit katholieke hoekGa naar eind14. had eens te meer zijn doel niet gemist; iedere heiden had zijn hik onder controle én hield zijn tolerantienaald in de gaten, erover wakend dat het alarmpeil niet werd overschreden. Want dan bots je met de Macht en dat betekent | |||||||||||
[pagina 24]
| |||||||||||
uit het materialistisch paradijs gelazerd worden. Kun je een leven lang in een marginaal vagevuur vrijblijvend nasmeulen. Het Humanistisch Verbond trok heel stout een pruillip maar gaf binnenskamers strikte instructies om monnik en theoloog en kerkhervormer en grondlegger van de evangelische muziek Maarten Luther niet bij te vallen waar deze de paus een wellustig dier noemt, de hoer van Babylon, de antichrist, samen met zijn curie gekoekt tot een bolus gedeponeerd door Beëlzebub. Afweer was er op artistiek niveau. Hugo Claus maakte zijn faam van honorabel man waar met tien smaadgedichten aan het adres van de paus; graficus galGa naar eind15., het gebod ‘Ni Dieu ni Maître’ indachtig, tekende er tien schotprenten bij. De pers besteedde minimale aandacht aan deze hinderlaag, op de triomfroute gespannen door twee culturele reuzen. Ook de krant De Morgen zette dit Voorbeeldig Venijn zuinigjes onder de korenmaat en even zo zedig gedroegen zich de andere informanten, met uitzondering van het communistische weekblad De Rode VaanGa naar eind16. dat er intelligente aandacht voor over had.
Wanneer of hoe ik met haar vree?
Vóór of na je sakrament?
Koest, Paus, in je hoek, in je tent!
Waar bemoei jij je mee?
‘Een weerzinwekkend bezoek’, vers 3
Verder ontploften sporadische voetzoekers van onder andere het ‘Animatiekomitee Pausbezoek “De Zwarte Madonna”’ en van voornamelijk het gedreven ‘Comité tegen het Pausbezoek’ dat op 15 mei zijn afweer met een Gentse ‘Nacht van de Godsdienstwaanzin’ bezegelde. De religieuze atheïst en eminente filosoof Jaap Kruithof formuleerde in een gastprogramma van Het Vrije Woord enkele kritische bedenkingen en werd daarvoor door de kwaliteitskrant De | |||||||||||
[pagina 25]
| |||||||||||
Standaard als ‘kroegfilosoof’ nagetrapt. Voor de rest werd er naarstig rozewater door de drukinkt geroerd. Met nawerkend effect. Uit een sfeerstuk verschenen op 24 december 1985: ‘Kerstmis vormt voor zeer veel mensen zowat overal in de wereld een keerpunt. Zij beschouwen de kerstviering niet als een bekroning, maar als een begin: een geboorte, die, zoals steeds, de hoop wekt op een nieuw en helderder licht, een nieuw ontwaken van de natuur en van de mens uit de duisternis. Het kerstfeest steunt op de christelijke boodschap van broederlijkheid en vrede, waarvan Johannes de Evangelist de getuigenis bracht, uitgerekend op het ogenblik van het jaar waarop de dagen weer geleidelijk langer worden. De mensen putten er een boodschap van liefde uit. Zij wensen elkaar voorspoed, blijdschap en geluk, gesterkt als zij zijn door het getuigenis, dat het licht in de duisternis schijnt. (...) De kerstnacht biedt een enige gelegenheid aan de mensen van goede wil om zich hierover te bezinnen. Zulks behelst een peilen en tasten in zichzelf, op zoek naar deze kracht, die al even onvergankelijk is als de immer-groene denneboom die wij in het eigen huis opstellen.’ Wie is die vrome voorganger die voortdurend over zijn kommaveters struikelt? Citeer ik uit het katholieke weekblad De Bond van de Jonge en Grote Gezinnen? Uit De Volmacht, de bazuin van de christelijke vakbeweging? Uit welk rechtsgeaard orgaan citeer ik? Uit de liberale krant Het Laatste Nieuws. Opsteller is Piet van Brabant, ooit voorzitter van het Gentse geuzengenootschap ‘'t Zal Wel Gaan’. Weer een mirakelhoofdstuk toe te voegen aan de brt-pausbrochure. Petrus van Brabant. Piet van Betlehem. |
|