Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

S. Jakobs Gasthuys.

S. Iakobs Kapelle, staende over 't Spairne, is bekend op het Jaer mccccxxx. sdinxdagh na Sinte Martijns dach in den winter in sekeren Brief van Baertout van Assendelff, Pieter Gherijts soen van Bennebroec, ende Florijs Mairtijns soen, Scepene in Hairlem, waer door de Scout van Hairlem versocht ende geordineerd word in den name van de Kapel-meesters besit te nemen van de goederen van Symon Coman Gijsbrechts soen, die hy binnen Hairlem hadde nagelaten.

Inden jare mccccxxxvi opte zesten dach in Mairte besprack Lijsbett Weduwe van Jan Bette Heinricxsoen na haer doot Sinte Jacops Capelle haer huys mitte erve liggende ende staende in die Dijc-strate afterwairts aen die Beeck, etc. in die eere Goeds, sijnre gebenedider moder, ende den heyligen Apostel Sinte Jacop tot een Gasthuys, totten rechten armen behuef tot eeuwigen dagen, met beding dat het Sinte Iacops Gasthuys soude hieten. Welke Testamentare Brief besegeld is met Stadssegel, ende de segelen van Jacop Claes Arents soens soen, ende Gherijt van Zantvoirt, Scepene in Hairlem.

[p. 404]

In eenen Brief van den jare mccccxxxv. op Sinte Mauricius dach voor Jan de Grebber ende Florijs Martijns soen Scepene in Hairlem gepaszeerd, word S. Iacops Capelle geseyd te staen over't Spairne in die Dijcstrate, nu de Achterstrate.

Zedert het jaer mccccliv. word S. Iacops Kerck altijd geseyd te liggen in de Hagestraet, nu gemeynlijk de Hagelstraet geheten.

In eenen Brief van den jare mcccclii. op onser liever Vrouwen dach annunciacio word dese S. Iacops Capelle geseyd te liggen over't Spairne binnen der vrijheden van Hairlem.

Inden jare mcccclxxviii. opten zes ende twintichsten dach in Januario hebben Burgemeesteren, Scepenen, ende Raedt der Stede van Hairlem den Cappelmeesters van Sinte Jacobs Cappelle geoorloft ende geconsenteert te zullen mogen betimmeren de vuyle Beeck an beyden zijden vander bruggen, gelijk hun luyden dat goet duncken sal, zoe als zy de vuyle Beeck vorsch, by wete ende consente van den Raedt toegedempt ende toegestopt hebben. Behoudelicken waert dat by de Stede hier namaels tot eeniger tijd de tymmeringe by den Cappelmeesters an beyden zijden vande vuyle Beeck ofgecoert worden, zo sullen zy dan terstont, niet tegenstaende dit tegenwoordige consent gehouden wesen tvorsch. getymmert, dat by hun luyden gemaect sal wesen als vorsch. is, op hoir selfs cost weder of te breken, zonder eenich wederseggen, zoe als dit vorsch. consent niet en houdt dan totter stede wederseggen.

Inden jare mcccccxciv. opten sesten dach in Augusto hebben broeder Nicolaes Otten van Stendel, Leesmeester der heyliger Schrift, Prior, broeder Jan Domburch, Supprior, broeder Harpert van Dordrecht, Procurator, ende voort alle dat geheele ende gemene Convent vanden nieuwen Klooster der Heremiten van Sinte Augustijns Oirde vander Reformacie ende Observacie in Sint Iacobs Kercke over die Spaerne binnen der Stede van Haerlem, voor Meynaert van Heussen, ende Cornelis van Berckenroede, Schepenen in Haerlem, eene Obligatie ofte Verbind-schrift gepaszeerd; waer in sy bekennen, dat die Deken, Vinders, ende gemeene Ghildebroeders ende Ghildesusters van Sinte Jacobs Ghilde, diemen in die selve Kercke houdende is, ter eeren ende waerdicheyt van God van Hemelrijck Almachtich, Marien der liever gebenedider moeder Goods, den heyligen Apostel ende vriendt Goods Sint Jacob, ende den heyligen leraer ende vriendt Goods Sinte Augustijn, om den dienst Goods binnen der selver Stede van Haerlem vermeerdert te wesen, ende om dat alle goede kersten menschen te meer tot innicheyt ende devocien verweckt souden mogen worden, hun gegondt ende gegeven hebben die voorsch. Sinte Jacobs Kercke, met twee huysen, ende drie cameren, met haeren erven daer an, omme aldaer by hen, mits hulpe troest ende goedertierenheyt van goeden devooten persoonen, die hoere behulpelicke hant daer toe reyc-

[p. 405]

ken ende aelmissen geven sullen, gesticht ende gefundeert te worden een nieuwe Clooster van Sinte Augustijns oirde vander Reformacie ende Observacie: dat ook die Ghildebroeders ende Ghildesusters van Sinte Jacob voorsch. hun Augustijner Monnichen gelevert ende geleent hebben inde voorsch. Kercke, daer of sy die bruyckwaer hebben sullen, twee missalen, twee silveren kelcken vergult, twee silveren monstracien, een silveren bosse, vier silveren pullen, sesse metalen kandelaers, een metalen wijwaters Vat, ende alle ornamenten, dwalen, ende ander lijnewaet, ende anders al dat in die voorsch. Kercke is, ende der voorsch. Ghilde toebehoort, niet uytgesondert dan alleen 't Gasthuys met allen den Landen renten ende gelden die't voorsch. Ghilde ende't Gasthuys hebben, ende die't selve Ghilde en Gasthuys blijven sullen, ende daer toe die beslagen kiste den Ghildebroeders ende Ghildesusters toebehorende, mitte tafelen, schragen, twee Ghilde-kaersen, ende dat dootkleet, die oick altijt totter voorsch. Ghilden behoef blijven sullen. Ende beloven dat sy Sinte Jacobs Ghilde voorn. metten ⁺ ghemeynen Ghildebroeders, ende Ghildesusters, die doe waren, ofte namaels wesen souden, inder voorsch. Kercke ende Clooster houden sullen ten eeuwigen dagen in sulker waerde alst doe gehouden werde, ende meerre: ende willen tot dien eynde alle jaers op Sinte Jacobs dach ende op ten kersmisse dach in allen hunnen getijden hoechtijt ende feeste inder selver Kercke ende Clooster houden, gelijke opten heyligen Paeschdach, ende voords alle dage inder voorsch. Kercke ten eeuwigen dagen gedurende, buyten den cost vanden voorsch. Ghilde, of vanden Ghildebroeders, of Ghildesusters, drie missen doen vanden Ghilden wegen voorsch: ende soe wanneer datter een Ghildebroeder of Ghildesusters gestorven ende oflivich geworden sal wesen, een uytvaert inde voorsch. Kercke daer of doen, tsavonts mit een vigilie van drie lessen, ende smorgens mit een singende misse van requiem, ende daer toe noch vijf lesende missen van requiem, ende dat tot sulen dagen als die Deken ende Vinders inder tijt wesende dat ordineren ende begeren sullen. Sullen ook noch daerenboven alle jaers twee groote memorien inder voorsch. Kercke ende Klooster doen, ende dat tsavonts mit eene vigilie van negen lessen, ende smorgens mit een singende misse, ende mit een commendacie na der misse, voor alle die gemeene Ghildebroeders ende alle die Ghildesusters diere gestorven sullen wesen, ende dat oock op sulcke dagen als die Deken ende Vinders dat ordineren ende begeren sullen. Willen ook in alle hunne Sermoenen, die sy inder selver Kercke ende Klooster doen sullen, bidden voor alle die Ghildebroeders ende Ghildesusters, beyde levende, ende doode. Beloven mede dat voorsch. Ghilde ende gemeene Ghildebroeders ende Ghildesusters inder voorsz. Kercke voor Sinte Jacobs outaer hebben ende behouden sullen vier graven, om daer inne te mogen begraven alle die Ghildebroeders ende Ghildesusters diet begeren sullen,

+ Ecce hîc rursum Catholicam & Apostolicam Pontificiorum fidem!
Quam distant ara lupinis!
Quantum est in rebus inane!
Esa. 29. 13. 14.

[p. 406]

ende dat vrij van allen oncosten, behoudelick dat die doode hant die graven sal doen op doen, ende weder sluyten. Dat ook Sinte Jacobs outaer sal blijven in sulken wesen alst tegenwoirdich staet: ende waert datmen dat voorsch. outaer versetten soude, datment als dan setten sal daert die Ghildebroeders ende Ghildesusters begeren sullen geset te hebben. Seggen ook met segel ende brieven verworven te hebben, dat alle die gemeene Ghildebroeders ende Ghildesusters altijt deelachtich sijn ende wesen sullen van allen godlicken diensten ende deugdelicken wercken die inder heelre Oirde van al den Cloosteren van Sinte Augustijns Oirde het sij van Broederen ofte Susteren geschien ofte gedaen worden mogen, etc. Descripsi ex autographis.