Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland
(1628)–Samuel Ampzing–
AuteursrechtvrijSchout, ende Baeljuw.
| ||||||||
Burgemeesters.
| ||||||||
Schepenen.
Hier diende Kies weer niet, noch Schilperhoef vergeten,
Dat Teylingen besit, en daerom so kon heten,
En Koeymans. ende Baek, en and're diergelijk.
Die al gelegen sijn ontrent en by de Wijk.
Dit is een lustig land. Hier worden Hollands palen
Op't aldersmalst gesien, die scherp een mijle halen.
Houd dan de rechte streek, alwaer sich voords vertoond
'THuys t'Adrichem, dat nu 'tgeslacht van Burg bewoond,Ga naar margenoot+
Waer na't ook word genaemd.
Had. Iun. Bat. Cap. xviii. Habuit & Adrichemia familia turritam arcem Bevervico vicinam, per Frisiorum incursiones solo aequatam, in cujus ruinis villam suam egregij operis circumduxit Antonius à Burgo per matrem Adrichemiae haeres. Ook heeft het geslacht van Adrichem een Huys met torens gehad dicht by de Beverwijk, door de invallen der Vriesen geslecht, op wiens | ||||||||
[pagina 80]
| ||||||||
ruwijnen Antonis van Burg, van sijns moeders wegen erfgenaem van de stamme van Adrichem, een Huis van heerlijk gebou gesticht heeft. Gaet dan na 'theel vervallen
Ga naar margenoot+Huys Oostervvijk-Foreest: en Merensteyn, van allen
Niet slechtelijk versien. Treed voord, en siet ook me
Hoe't Slot leyt omgekeerd der Stichters onser Ste.
Ja siet hoe droevig daer de afgeworpe steenen
Den ondergang van 'tSlot van't Haerlemsch Huys bewenen,
Heel jammerlijk vernield, en schandelijk verheerd,
En sucht, en denkt, hoe kan ook alle ding verkeren!
Had. Iun. Bat. Cap. xix. Ejus arcis insanae substructiones, peramplae & munitissimae atque opportuno loco positae murorum reliquiae, deformesque ruinae se ostendunt non procul Hemeskirchâ. Het vervaerlijk gebou van dit Kasteel, de wijde ende seer sterke vervalle mueren, op eene seer gelege plaetze begrepen, ende de woeste ruwijnen vertonen sich niet verre van Heemskerk. Doch siet daer Ga naar margenoot* Aszumburg het Haerlemsch Huys ter eren
Opstijgen inde locht: voorwaer! een groot zieraed
Der huysen hier ontrent, of waer gy henen gaet.
En wel tuygt Aszumburg aen liefelijke wegen
En loffelijken oord, by 'tAszum-veer gelegen,
Met sijne heerlijkheyd, en sonderlinge pracht
En opgestegen kop den roem van dit geslacht!
Had. Iun. Bat. Cap. xviii. Assenburgum arx est dynastae Assendelfi peculium, ultrà Bevervicum, opportuno loco & amoeno situ nobilis. Thuys Aszumburg is den Heren van Aszendelf sijn eygendom, verder dan de Beverwijk, door sijne bequaeme ende vermakelijke gelegenheyd vermaerd. Idem Ibid. Cap. xix. Accepi, hujus, qui nunc vitam vivit, Nicolai Assendelfi (quem ob singularem & praestantissimam virtutem honoris causâ nomino) patrem, serâ & perinde inutili poenitentiâ indoluisse, haud exstructam à se fuisse arcem (quae ab ipso aedificata ab ipsis fundamentis Assenburgum nuncupatur) in verusto haeredio, in firmissimis illis parierinis, & fundamentorum ruderibus, ut stirpis gloriam antiquitatis memoria vetusque recordatio ab oblivione vindicaret. Ik hebbe verstaen, dat de vader van desen Nikolaes van Aszendelf, die tegenwoordig leefd (dien ik om sijne sonderlinge deugde ter eren noeme) door een laet ende onnut berou sich beklaegd heeft, dat hy sijn Slot (dat van hem geboud voords van den beginne Aszumburg | ||||||||
[pagina t.o. 80]
| ||||||||
P. Zaenredam. fecit.
Hoe pragtig staet dit Slot van Assumburg verheven!
Maer waer is't oud Kasteel van 'tHaerlemsch Huys gebleven.
So oud als Haerlem is! naer Junius bericht
Heeft dese Stam dit Huys en onse Stad gesticht.
Eylaes! hoe deerlijk leyt dat heerlijk Slot geschonden!
Maer siet wat word daer by een nieu Kasteel gevonden!
Het Assendelfsche Huys is aen die Stam getroud,
Dies heeft die Stam haer Slot by dat Kasteel geboud.
| ||||||||
[pagina 81]
| ||||||||
geheten werd) niet gesticht en hadde op de oude erf-plaetze, op die seer vaste mueren, ende vervalle fondamenten, op dat de gedachtenisze der oudheyd, de ere van die stamme vande vergetenheyd soude verloszen. So staet dan 'tHaerlemsch Slot (hoewel schoon afgebroken)
Daer door weer opgericht, door Aszumburg gewroken
Van't ongelijk des tijds: het een een stenen-hoop,
het ander een kasteel: dit's 'twereldlijk beloop.
Dit moet ik ook hier noch van Aszumburg verklaren,
Hoe sy het Hals-recht voerd voor veele honderd jaeren,Ga naar margenoot+
Hoe sy in hooger magt een hooge vierschaer spand,
Tot straffe van't geboefd, tot suyv'ring van het land.
Beklaegt dan Rewijk voords, en Poelenburg met-enen,Ga naar margenoot+
Een steen-werp maer van daer, en beyde niets dan steenen,
En een vervalle muer, en jammerlijk ruwijn,
Die van d'onvasticheyd ons doens getuygen sijn.
'tHuys Heemskerk rest hier noch, by Konig VVillems tijdenGa naar margenoot+
Ten VVapen-huys gesticht, de landen te bevrijden
Voor bloedig krijgs-verderf, voor moord, voor brand, en vier,
En vijands overval van't volk van't Ga naar margenoot† Noort-quartier.
So kan't gemelde Huys noch huyden dijnen ogen
Veel teyk'nen van haer eer en ouden naem vertogen:
Gelijk het geenzins is het minste oud gesticht,
Dat hier om onse Stad wel-eer is opgericht.
Doch ere komt Ga naar margenoot‡ Marquet, die dit oud heerlijk wesen
En koninklijk gebou voor sich had uytgelesen
Tot sijn vermaek-vertreck, en vrij in eren hiel:
Dies ook met allen recht de Ga naar margenoot*naem op hem verviel.
So ist ook merkens waerd, hoe 'thuys ter krijg geboren,
Van sulken krijgs-heer was ter woning uytverkoren:
So dat ook dus haer val haer rijklijk word geloond,
En hy so met het huys, en 'thuys met hem gekroond,
Tis recht dan dat die Heer aldaer ook na sijn sterven
In Heemskerk heeft gewild den aerden schoot beerven:Ga naar margenoot+
Waer toe de plaetze word, naer sijne heerlijkheyd,
Naer sijnen staet, en huys, getimmerd, en bereyd.
Ga naar margenoot*Sijn Soon de jonge Heer, die ook in wetenschappen
Van wap'nen ende krijg sijns Heren Vaders stappen
Met dapperheyd betreed, die houd ook in dit vleck,
En op dit heerlijk huys te met sijn lust-vertreck.
Dit kan ik van dit Slot ook niet te seggen laten,
Hoe dat het is begift van onse Heren Staeten
Met magt en met geweld, met Hals-recht als men seyd,Ga naar margenoot+
So yemand strafbaer waer in sijne heerlijkheyd.
|
|