Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland
(1628)–Samuel Ampzing–
AuteursrechtvrijHaerlem van-ouds de rijkste der Hollandsche Steden.Als inden jare 1426. ten tijde van Hertog Philips van Borgondien ende Vrou Jacoba Grav. van Holl. eene Settinge ofte Schattinge gedaen was van 30000 schilden op te brengen om 500 man te wapenen, sijnde van des Heren wegen Kapiteyn de Here van Liledam: so werde de Stad van Haerlem de eerste geset op 5000 schilden, die sy den Here Tresorier van Holland, Seland, ende Vriesland den Here Boudijn van Zweeten geheel betaeld heeft: ende de andere Steden werden ter dier tijd naer dese taxe van Haerlem ongelijk minder geset, en geschat, als Delf op 4250. Leyden 3500. Amsterdam 3000. Rotterdam 1250. ende andere voordaen naer haere magt, ende grote. Oude Registers. Ik tre wat nader toe, en wil de Stad beschrijven,
En binnen het begrijp van haere mueren blijven,Ga naar margenoot+
| |
[pagina 40]
| |
En spreken daer van haer, en haer gestaltenis,
En seggen wat in haer al groots te vinden is.
Ga naar margenoot+Men siet de Straten hier, seer schoon, en breed, met hopen
Op't Kerkhof ende Markt in een en t'samen lopen:
Sy sluijten op malkaer, en paszen als een bus,
En komen daer te gaer als met een minne-kus.
Die wy verscheyde meer seer schoone wijde plecken
Van Markten in't begrijp heurs loops noch in sien trecken,
Ga naar margenoot+'tVervvelf, en Osze-markt, en Kroft: de laetste twee
Ten hoop voornementlijk geeygend van het vee.
Ga naar margenoot+En wat de Markt belangt, wie sag oyt diergelijken,
So treflijk, en so ruym? waer rondom staet te kijken
'sStads magtigste gesticht, der Heren trotz Paleys,
De groote stoute Kerk, en Hal van vis, en vleys.
Daer toe een goed getal van magtige gebouwen,
Vytnemend op sijn ouds, als yemand kan aenschouwen,
Gelijk dan allezins, en waer gy dij ook wend,
Hier meest de Huysen sijn beknopt en schoon bekend,
Ga naar margenoot+De Gevels wel gemaekt, en net, en hoog verheven,
En zierelijk besneen, ook is nau iets gebleven
Dat langer niet en deugd, gy siet geen ouden bras,
En vind een prinzen-hof daer voor-tijds riet-dak was.
Ga naar margenoot+Het harde dak is goed om vuer en brand te mijden,
En d'uytgeslage vlam haer voedzel af te snijden,
En haeren woesten loop: g'lijk Haerlem dan wel meest
Voor desen menigmael so is besocht geweest.
Ga naar margenoot+Kom tot 'tGemeyn Gebou, kom tot de hooge kerken,
En torens hemel-steyl, en and're stoute werken
Van groote konst en kost, en stucken van geweld:
En hoor eens wat men al van onse Kerk verteld:
Ga naar margenoot+Het is een magtig vat, het welk met sijnen toren
En ongemeten kap de locht schijnt door te boren,
En dreygd het firmament, en watter in en op,
Gesaeijde sterren sijn met sijnen steylen top.
O roem van onse Stad! o kroon van onse Landen!
O alderstoust gesticht gemaekt van menschen handen!
O wonder hoe het is van menschen voordgebragt!
Ja wonder hoe het is van menschen oyt bedacht!
'kHeb ook so wat besocht, en mede door-gelpen
Veel landen ende steen, en wel gesien met hopen
Veel kerken wel geboud: maer geen so kloeken vat,
So luchtig, en so schoon, en dat een Toren had
Ga naar margenoot+So swaer recht boven op, gesteld op vier de binnen-
Pylaeren vande kerk, en op den top, en tinnen,
| |
[pagina 41]
| |
Die met sijn fondament, en met sijn ruyme plat
De rugge vande kerk so in haer hoeken vat;
Noch ook so Overvvelfd; noch op een hoop PylaerenGa naar margenoot+
So grof en dick geboud als of't selfs kerken waren:
En kom hier wie gy wilt, en toon ons diergelijk
In alles, so gy kont, in't gansche Christen-rijk.
|
|