Koningsliefde. Het drama in Servië

[p. 151]

Twaalfde hoofdstuk.

Door heel Servië, neen door heel Europa had een lange schaterlach weerklonken, toen de hoop op een troonopvolger voor den armen jongen vorst vernietigd was geworden, en zoo onverholen sprak men in zijn rijk de meening uit dat hij slechts de speelbal eener nieuwe comedie der koningin was geweest, dat Alexander I, in zijn blind geloof aan de vrouw zijner liefde, beroemde professoren uit het buitenland ontbood, om hun uitspraak aan zijn volk te doen hooren.

Die uitspraak zelve was een nog zwaarder slag voor hem. Niet alleen werd eenparig door de mannen der wetenschap bevonden dat koningin Draga zich vergist had, maar dat zij nimmer moeder zou worden.

Van dat oogenblik af, werd de jonge vrouw zoo goed als doodverklaard. Men geloofde haar niets minder dan eene bedriegster. Zelfs het volk eischte thans haar verwijdering van het hof.

Nog altijd trouw aan zijn liefde, niet kunnende aannemen dat de zoozeer aangebeden vrouw hem bedrogen had, beging de jonge vorst op haar aanraden een onherstelbaren misslag, keerde hij zich, uit wrok, van Rusland af en bood Oostenrijk Servië's bondgenootschap aan.

Hij kon dit des te gereeder doen, daar men zich te Weenen hoogst vriendschappelijk betoond had, gedurende de laatste levensdagen zijns vaders.

Want koning Milan was niet meer. Zijn krachtig gestel had weerstand geboden aan een levenswijze, die zwakke mannen binnen enkele jaren tijds zou hebben gedood, maar ten slotte was zelfs die Hercules gesloopt.

Zijn dood vervreemde Alexander van de enkele trouwe aanhangers, die zijn vader nog behouden had. Deze beschouwden den ontslapene als den laatsten Obrenovitch, nu zijn zoon zich door koningin Draga had laten weerhouden de begrafenisplechtigheid bij te wonen.

Dit was inderdaad een tweede misslag, want allen zonder uitzondering waren de meening toegedaan, dat tegenover den dood alle wrok moet verdwijnen en weinigen slechts wisten,

[p. 152]

hoe de graaf van Takovo meer dan iemand anders zijn schoondochter beleedigd had, in een brief, dien hij haar schreef, om haar het huwelijk met zijn zoon te verbieden. De grijze keizer Frans Jozef, dien elke nieuwe slag van het lot slechts edeler en toegevender stemde, was de eenige, die zich ontfermde over het jonge koningspaar. Hij noodigde beiden aan zijn hof en bewees hen de hun toekomende eer, maar alleen voor hemzelven had deze daad van hoffelijke grootmoedigheid waarde. Servië wilde Rusland alleen nog tot bondgenoot, tot beschermer en het ongenoegen nam van alle zijden op onrustbarende wijze toe.

Op dat toch reeds zoo gevaarlijk oogenblik bracht Draga's onleschbare eerzucht haar tot een noodlottigen stap.

‘Zij willen een kroonprins, Sascha,’ voegde zij den koning op een avond toe. ‘Zij hebben ongelijk, want gij zijt nooit gezonder of sterker geweest; maar zij beweren dat ieder onzer sterfelijk is, en willen weten waar het met Servië heen moet, indien gij hun eens kwaamt te ontvallen.’

‘Daaromtrent heeft de natie gelijk,’ antwoordde de jonge man mismoedig, ‘maar zij eischen wat de Voorzienigheid zelve mij weigert. Zij moeten inzien dat hun vraag onredelijk is.’

‘Neen, dat is zij niet. Zie, Rumenië, Sascha. Ook daar was geen troonopvolger en toch heeft men er heden een kroonprins.’

‘Koning Carol had broeders en deze weer zonen, terwijl ik de eenige ben van mijn huis.’

‘Gij vergeet dat de mijnen ook de uwen geworden zijn,’ sprak de koningin, den arm om zijn hals slaande. ‘Gij hebt broeders, Sascha, Nicolaas bezit de grootste gaven, het helderste verstand.’

‘Een luitenant, die zich tot hiertoe door niets anders onderscheidde dan door de smeekbeden welke hij tot ons richt, om toch zijn huwelijk met eene Parijsche modiste mogelijk te maken!’ riep Alexander uit. ‘Neen waarlijk, liefste, ditmaal vraagt gij te veel!’

Wat was hem echter ooit te veel, daar waar zij smeekte, de vrouw die zijn alles op het wijde wereldrond was? Nog altijd beschouwde hij haar doorzicht als onfeilbaar, haar liefde zijn grootste goed; bleef hij overtuigd dat aan haar hand de overwinning hem in het eind zou wachten. Als de oogen van zijn verblind volk slechts eenmaal voor haar deugden

[p. 153]

Het boudoir van Koningin Draga na den moord.

[p. 154]

opengingen, zou men haar vereeren, zooals men het nooit te voren eene vorstin had gedaan.

Nog aarzelde hij zijn besluit omtrent dien zonderlingen opvolger aan zijne ministers mede te deelen, maar reeds droeg Draga er zelve zorg voor, het voornemen des konings onder de Serven te verspreiden, ten einde alom te bewijzen, hoe groot, hoe onverdeeld Alexander's liefde voor haar bleef. En daarin was zij wáár, Alexander aanbad zijne vrouw; op haar instigatie ontsloeg hij zijn meest vertrouwde raadslieden, ontbond het ministerie, wilde een nieuwe grondwet invoeren, zichzelf van lieverlede als alleenheerscher opwerpen.

Het was het werk van een waanzinnige, van iemand die reeds den bodem onder zijn voeten voelt wegbrokkelen, maar te midden van den opkomenden storm bleef de ongelukkige groot.... groot in zijn onvergankelijke liefde, die nooit tot het eind toe een sekonde twijfel kende.

‘Gehoorzaam aan den wil der Serven, Sascha,’ sprak Draga op een morgen, voor het eerst ontsteld door de kreten, die zij onder haar vensters had hooren opgaan. ‘Het volk haat mij omdat ik u geen zoon schonk; alle tegenstand door u ontmoet, is gericht tegen mij. Wij zullen vallen.... onder den dolk van moordenaars misschien. Laat ons scheiden; als ik eenmaal verdwenen ben, zullen de gemoederen tot kalmte komen, opent zich een nieuwe toekomst voor u.’

‘Wilt gij mij verlaten?’ riep de koning uit, tot op de lippen verbleekend. ‘Gij, Draga, gij die mij zoo vaak hebt herhaald mij lief te hebben, meer dan 't leven. Wilt gij dan mijn dood?’

‘Neen, ik wil integendeel dat gij zult voortleven, zij het ook zonder mij,’ antwoordde zij het hoofd op zijn schouder latende rusten en huiverende over al haar leden. ‘Ziet gij dan niet in, Sascha, dat het morgen te laat kan zijn. De kleine sneeuwbal is aangegroeid tot eene lawine, die ons huis dreigt te verpletteren. Als ik de blikken opvang der voorbijgangers in de straten, voel ik mij sedert eenige dagen koud worden; is het mij als waren wij van een bende huilende wolven omringd, die een prooi zoeken en zullen eischen. Uw volk dat mij nooit liefhad, verfoeit mij heden, ofschoon ik geen ander misdrijf beging dan zijn eenzamen koning te beminnen.’

‘En gij meent dat ik u, mijn hoogste goed, ten prooi aan de roofdieren zal werpen, dat ik u alleen de wreede wereld

[p. 155]

in zal laten gaan, als de tweede koningin, die schuldeloos uit dit rampzalig land werd verstooten?’ vroeg Alexander met zacht verwijt. ‘Neen, Draga, wij zullen tot het eind toe zijde aan zijde staan, en krachtig door onze liefde, den naderenden storm bezweren. Wat de ondankbaren buiten hun zelven

De plants waar de beide broeders van Koningin Draga werden begraven, die tegelijk met het Koningspaar vermoord werden.

bracht, was de candidatuur van uw broeder als troonopvolger. Wij zullen hen bevredigen door daarvan af te zien en in zijn plaats een prins van Montenegro te kiezen. Dat zal bedarend werken Draga, liefste, beef zoo niet. Het is thans aan mij u moed in te spreken, zooals gij mij dat zoo dikwijls hebt gedaan. Geloof mij, de ster der Obrenovitchen zal nog niet verbleeken. De wolk die haar voor het oogenblik bedekt, zal weldra scheuren en haar helderder doen

[p. 156]

stralen dan ooit. Beloof mij slechts dat gij zult blijven!’

Zijn stem had zoo hoopvol geklonken, er blonk zulk een oprecht vertrouwen in zijn oog, dat zij zich weder gerust liet stellen en eindigde met te lachen over haar eigen vrees. Alles wel beschouwd kon men ook niet erger doen dan hen beiden te verbannen, en.... zij bedacht vol blijdschap hoe goed haar dien dag al het geld te stade zou komen, door haar opgespaard van hun civiele lijst en telkenmale door haar voorzichtigheidshalve naar een bank in Londen gezonden. En de wolk voor de ster van het geslacht Obrenovitch veranderde van dreigend zwart in purperrood; maar de ongelukkigen zagen het niet. Beiden droomden voort, hij van liefde, zij van macht.

Tot laat op den avond waren de broeders en zusters der koningin bij elkander geweest. Nog aan het eind van het souper plaagde de koning zijne schoone, nooit inniger beminde gemalin teeder met haar overdreven vrees van den vorigen dag.

‘En thans tot morgen,’ zeide hij, ten slotte opstaande, ‘mijn lieveling is vermoeid, ik zie het aan haar oogen, en ik moet waken over haar, dat zij bij mij blijft heel het lange leven door.’

Dat ‘lange’ leven zou nog slechts minuten tellen!

In de cantines zaten de officieren te drinken.... om zich moed te geven....

Drie kwartier nadat het vorstelijk paar zich ter ruste begeven had, begonnen donkere gestalten om den konak rond te zwerven. Zij schenen een enkelen aanvoerder te gehoorzamen en die man was kolonel Maschin. Plotseling werden zij door de paleiswacht opgemerkt en versperde deze hun den doortocht; want op Draga's smeekbeden had de koning sedert kort alleen zijn beste, trouwste soldaten daartoe aangesteld, bevolen dat zij aldaar permanent zouden blijven. Zij boden een heldhaftigen weerstand aan de indringers, maar dezen hadden den strijd voorzien en het was een heel regiment dat hen vergezelde. Twintig minuten lang hield de worsteling aan.

Aan een der ramen van den konak verscheen een doodsbleeke vrouw in nachtgewaad. Handenwringend riep zij den soldaten toe om Godes wille hunne vorsten te verdedigen; maar onmiddellijk daarop zag men een mannelijke gestalte de armen om haar heen slaan en haar van daar wegvoeren.

[p. 157]

De graven van Alexander I en Draga met kruizen, dragende hunne namen.

[p. 158]

Nog slechts een oogenblik en de laatste der getrouwen was gevallen. Over de lijken heen, trad men op de paleisdeur toe en liet haar met behulp van dynamiet springen. Thans was het één man, die de overrompelaars in den weg trad; de adjudant-generaal des konings.

‘Wat wilt gij?’ riep hij uit, in al die nachtelijke bandieten vrienden herkennende.

‘Den koning en de koningin dooden!’ antwoordde Maschin onbeschaamd.

‘Dat zult gij slechts over mijn lijk,’ klonk het zonder aarzelen.

‘Vuur!’ gebood Nikita Maschin.

Van kogels doorboord zeeg de grijsaard ter aarde.

‘Voorwaarts!’ riep de kolonel, en ieder neersabelende, die eenigen weerstand bood, ijlde hij de gezworenen vooruit naar de slaapkamer van het koningspaar.... men vuurde op 't bed.... 't was leeg....

Maschin brulde van teleurstelling en woede.

‘Zij zullen vluchten; gun hun den tijd daartoe!’ pleitte een luitenant, minder beschonken dan zijn metgezellen.

‘Neen, neen,’ riep Maschin, ‘dan zijn we verloren!’

Een gordijn wegschuivend zag hij de deur van de kleedkamer; hij wilde dien openrukken, doch weerstand voelende, brulde hij:

‘In naam van 't volk, opent!’

Men hoorde daarachter eene vrouw jammeren, doch de stem van den jongen vorst sprak:

‘Met wien heb ik te doen?’

‘Met Servische officieren,’ luidde het antwoord.

‘Ik vertrouw op uw eer!’ riep de koning en bij opende vrijwillig de deur.

Twintig schoten werden tegelijk op hem gelost. In zijn arm hield hij vast de vrouw omklemd, ter wille van wie hij ging sterven en slechts één enkele klacht ontsnapte aan zijn mond:

‘Soldaten, gij hebt mij verraden!’

Een hernieuwd salvo van schoten antwoordde hem en daarop wierpen allen zich met revolver en sabelhouwen op hunne slachtoffers.

In Frankrijk treurt eene moeder voort, die nooit getroost zal worden over het feit dat zij, die niet aan de zijde van haar kind mocht leven, zelfs het recht niet verkreeg met hem te

[p. 159]

sterven. Zij hoopt nog slechts op den dag, waarop zij hem voor altijd weêr zal zien in het Land waar geen scheiding meer is.

Peter Karageorgewitz is tot heerscher van Servië uitgeroepen. De treden van zijn troon zijn glibberig van den ongewroken koningsmoord................................................

Het dooden van een gewoon sterveling wordt door de wetten gestraft, maar koningen staan boven de wetten!

Arme koningen!!!

einde.

[p. 160]