Een koninklijke misdaad

Roman uit onze dagen, bewerkt naar gedenkschriften eener onlangs overledene prinses

[p. 5]

Hoofdstuk I.
Woorden eener stervende.

De eerste grijze tinten van een rijzenden herfstdag gleden langs de helling der bergen en verlichtten flauw de toppen der torens en de hier en daar hoog opgevoerde daken van de nog in rust gedompelde stad München. Huiverend scheen het licht de tallooze woningen uit het duister te halen, als vreesde het nieuw zielelijden of gisteren nog onbekende droefheid te ontdekken: gesluierd en beneveld drong het langzaam van de hooge tinnen op de breede wegen en eindelijk in de nauwe straten, terwijl hier en dáár een ‘Angeluskleppen’ den rijzenden dag begroette.

Slapeloozen en zieken verheugden zich bij het verdwijnen van den nacht, alsof hunne smarten weldra voorbij zouden zijn.

In de ziekenkamer van het Nonnenklooster de Nimfenburg bevond zich eene zwakke, reeds stervende vrouw. Met een blik vol hoop, begroette zij den naderenden dageraad, die raadselachtige schaduwen langs de dunne gordijnen van de hooge vensters wierp, lichte en donkere strepen op den houten vloer teekende en de witgekalkte muren in al hun armoede deed aanschouwen.

De zieke lag roerloos, met halfgesloten oogleden; achter haar leger rees de waakster - een medezuster - overeind van haar op den grond liggenden stroozak, en sprak fluisterend:

‘Geloofd zij Jezus-Christus!’

‘Amen!’ - poogden nog de lippen der kranke te fluisteren.

De verpleegster nam van een nabijstaand houten tafeltje een medicijnflesch en goot eenige druppels op een tinnen lepel, dien zij daarop aan de lippen der zieke bracht. Gewillig werd de drank genomen.

‘Hoe gevoelt gij u, zuster Maria-Josepha?’

De witte doorschijnende hand der zieke, die op de grove lakens lag uitgestrekt, maakte een beweging alsof zij de stem helpen wilde klanken voort te brengen, en iets dat ‘beter’ of ‘goed’ geleek kwam van de bleeke lippen.

[p. 6]

De ziekenoppasseres doopte de vingertoppen in een wijwaterbakje en maakte het kruisteeken over de lijdende.

Daarop ging zij met zachten tred door het vertrek, en begon een en ander te schikken; zij schoof de gordijnen van de vensters weg, opende door aan een koord te trekken een der hooge ruiten, droeg haar eigen legerstede in een aangrenzend vertrekje en zette zich toen op een matten stoel aan het voeteneind van het ziekbed; de zwarte koralen van haar rozenkrans door de vingers rollend.

Zij was nog jong en kon een en twintig jaren tellen. Haar taak van nachtwaken was volbracht en zij wachtte de komst van de hoofd-infirmière, die overdag de zieke nonnen verzorgde. Het was nu reeds de vierde nacht, dat zuster Johanna aldus waakte en zij was niet gewend dat zuster Maria-Josepha 's morgens iets te zeggen had; buitendien, de regel beval het strengste stilzwijgen tot de ‘Matines’ en de kranke had niet twintig jaar lang de regels van haar klooster zoo stipt gevolgd, om ze op haar sterfbed te kunnen vergeten.

Zuster Johanna keek dus niet naar de lijdende vrouw en dacht dat ze half sluimerde.

‘Dit is mijn dag!’ - klonk het plotseling en duidelijk van de lippen der zieke, waarop de waakster verschrikt naast het bed op de knieën viel en angstig vroeg:

‘Zuster, zal ik moeder Theresia roepen?’

‘Roep niemand.... Christus roept mij.... ik volg Zijn stem Hij komt.... Hij komt....’

‘Zuster, ge zijt zieker niet waar? Ik zal....’

‘Zieker?.... Neen, het is de dood!.... Kom dicht bij mij, ik moet u iets zeggen.’

De stem van de kranke was bijna hard, het bevel dreigend; zuster Johanna wist niet wat te doen; zij had nooit iemand zien sterven en de angst alleen met eene doode te zijn, de vrees alleen als getuige bij dit ontzettend oogenblik te waken, deed haar eene schrede terug deinzen, in plaats van te naderen, terwijl zij hulp zoekend rond zag.

‘In Godes naam! treedt dicht bij,’ riep de stervende met luide stem uit en op bovenmenschelijke wijze haar krachten inspannend, richtte zij zich op hare laatste sponde overeind.

De novice gehoorzaamde en smeekte door een innerlijk vurig woord om kracht.

Zij knielde opnieuw naast de lijderesse en sprak zacht:

‘Vergeef me, zuster Maria-Josepha, ik was kinderachtig, vergeef me....’

‘De minuten zijn geteld,’ sprak de stervende, den starren blik op het kruisbeeld gevestigd, dat tegenover haar bed hing, ‘maar vóórdat ik van de aarde afscheid neem, moet ik alles

[p. 7]

doen wat in mijne krachten is, om een misdaad te herstellen, waarin ik gedeeld heb, en ik verwacht van u, dat gij mij helpen zult.’

‘Van mij!’ klonk het vol zelfmistrouwen.

‘Ja,.... en op dit oogenblik is het mij, alsof het verleden en de toekomst het heden waren.... in die toekomst zie ik dat gij geen dochter Ursula's zult zijn; nog voordat uw noviciaat-tijd om is, zult ge in de wereld terugkeeren....’

‘O, God! wat zegt gij! Is het een stem uit den Hemel of eene verzoeking des boozen die tot mij komt! Ik mijn roeping ontrouw? Neen! dat nimmer!’

‘Zij, die waardig wordt gekeurd mijn geheim te vernemen, zij, die door God is bestemd de misdaad, waarin ik deelde, te helpen herstellen, kan geen non zijn, door geloften gebonden; zij moet vrij zijn van alle banden, om te kunnen handelen; ik zie u vrij in de toekomst, daarom weet ik, dat gij mij door de Voorzienigheid toegevoegd zijt om Haar werk ten uitvoer te brengen. Moeder Theresia is reeds twintig jaar voor altijd aan de orde verbonden; zij is onmachtig, zij zal als eene dochter Ursula's sterven, en dat wel binnen zes maanden. Indien deze mijne voorzegging uitkomt, zult ge er een bewijs in vinden voor de waarheid mijner mededeeling.’

‘O, God! o God, wees mij genadig!’ - zuchtte de jonge novice. Zij durfde hare blikken niet tot de stervende opheffen; zij bemerkte niet eens hoe zuster Maria-Josepha als door een wonder duidelijk en helder sprak, zonder eenige onzekerheid of zwakte meer in haar stem. Eerst jaren later, toen zij zich elke bijzonderheid van dat onvergetelijk uur te binnen bracht, herinnerde zij zich ook dit.

‘Als de dag gekomen zal zijn, dat gij onder de menschen terugkeert,’ vervolgde de stervende, ‘zijt gij vrij in uw doen en laten, kom dan zoodra mogelijk, laat in den avond, alleen, in het kleine park dat links aan onzen kloostertuin grenst, neem een werktuig met u, zoodat gij de aarde gemakkelijk om kunt woelen. Op het punt gekomen, waar vier wegen een kruis vormen, zult gij een oogenblik stil staan; sla daarop het pad in, dat links voor u ligt, zoo gij den rug naar het klooster keert, loop dóór tot aan den drie en dertigsten boom, graaf de aarde open, onder aan den stam, waar een kruisje in den boom gesneden is, dat reeds sinds verscheidene jaren groeit en zich uitzet; ongeveer een voet onder den beganen grond zult ge een blikken koker vinden, neem hem snel van daar weg, open den koker zoo spoedig gij op eene veilige plaats zijt. Gij zult den inhoud, bestaande uit bladen beschreven perkament, er uit nemen, gij zult u moeite geven de personen aan wie, volgens den inhoud van dat geschrift, onrecht weêrvoer, op te sporen, en gij zult

[p. 8]

alles aanwenden, om zoo mogelijk dat onrecht goed te maken; is u zulks onmogelijk, maak dan mijne gedenkschriften wereldkundig, er zal misschien een oorlog door ontstaan tusschen de twee magtigste Europeesche rijken, maar de misdaad wordt hersteld, de waarheid komt aan het licht! Zwijg, tot dien dag, en houd nooit op met bidden.’

De stem der stervende verzwakte plotseling, zij zeeg uitgeput achterover, een loodkleurige schaduw teekende zich om mond en slapen; met een kreet van ontzetting verhief de novice zich, ijlde naar de deur en luidde de kleine noodbel, die aan de ziekenkamer bevestigd was.

De overste verscheen.

‘Moeder Theresia!’ weende de jonge verpleegster, ‘Zuster Maria-Josepha sterft!’

‘Geef het teeken aan de communauteit -’ antwoordde deze kalm en terwijl zuster Johanna wegsnelde, trad zij nader by het doodsbed.

Tien minuten later opende zich op nieuw de deur om een zestigtal gesluierde nonnen met brandende kaarsen binnen te laten, die het ‘De profundis’ met halfluide stem baden en zich in twee reien naast het sterfbed schaarden.

Roerloos lag de stervende; moeder Theresia stond naast haar, haar verstijvende hand vasthoudende. Nog geheel vervuld van de mededeeling, die zij zooeven ontvangen had, knielde zuster Johanna verborgen achter het hoofdeneinde, en tuurde met strakke blikken op den houten vloer, als zocht zij een oplossing voor de raadselachtige toekomst.

‘Zus er Maria-Josepha,’ sprak de overste met droeve, ernstige stem, ‘hebt gij nog iets te zeggen voordat gij de eeuwigheid ingaat?’

De plechtigheid van het oogenblik vervulde alle aanwezenden met ontzetting.

‘In naam van God, spreek!’ herhaalde moeder Theresia, ‘indien er nog iets is, dat uw hart drukt.... binnen weinige minuten zal het te laat zijn.’ -

Een vreugdevolle glimlach verlichtte het vermagerde gelaat der lijderes, akelig hol en wijd openden zich hare reeds brekende oogen; zij richtte zich op alsof een bovennatuurlijke kracht haar verhief, en strekte dreigend de hand uit:

‘God vloekt u!’ riep zij: ‘God vloekt u, gij machtig rijk! Europa beeft aan den voet van uw troon, de kelk uwer misdaden is tot aan den rand gevuld!.... Het bedrog, dat u een keizerskroon op het hoofd drukt, wordt ontsluierd!’

Met een luiden gil zeeg zuster Maria-Josepha achterover en gaf den geest.

[p. 9]

Bevend van schrik en ontroering lag de vrouwenschaar met gebogen hoofd op den grond en van aller lippen ruischte als eene laatste bede het: ‘Requiescat in pace!’