Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[676] Kafka

Overlevering

D^1	Radar, p. 10.
M^1	Manuscript Radar, oorspronkelijk collectie J.Th. Stakenburg, H-30.
M^2	Manuscript Radar, collectie A.L. Sötemann, H-31.
M^3	Manuscript, oorspronkelijk bij brief aan A. en E. Visser, 12 oktober 1946.
M^4	Typoscript D^2, Querido-archief, H-56.
P^1	Eerste proef D^2, H-57.
P^2	Tweede proef D^2, H-58.

[p. 490]

D^2	Oude cryptogamen, p. 132.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 461.

Datering

Vóór 14 januari 1946

Leestekst

D¹

Commentaar

^1	De datering van dit gedicht en [677] ‘Schakelbord’ is gebaseerd op de ontstaansgeschiedenis van Radar, waarvan Achterberg de kopij op 14 januari 1946 aan A.A. Balkema stuurde. De gedichten hebben in eerste instantie deel uitgemaakt van de bundel Energie, die gedichten bevatte uit 1944/1945 (zie verder [646] ‘Qualiteit’, noot 2 en 3). Dit gedicht is mogelijk eerder ontstaan: in 1940 las Achterberg Kafka's Der Prozess, in 1941 Amerika en in 1943 diens biografie door Max Brod. Zie Biografie, p. 421-424.
^2	Op 10 oktober 1946 vroeg Ab Visser Achterberg om een afschrift van dit gedicht (vgl. Achterberg-Visser, p. 10). Twee dagen later stuurde Achterberg M^3, dat gedateerd is ‘12-x-'46’ en de opdracht ‘voor Ab’ bevat. Het handschrift bevindt zich thans in de collectie R. Kuipers van het nlmd.
^3	Dit gedicht is vertaald in het Duits door L. Kunz.
^4	Literatuur over het gedicht: Houwink, R., ‘Bij wijze van spreken.’ Timmers, J./N. Bokhove, ‘Gerrit Achterbergs gedicht “Kafka”.’ Vekeman, H.W.J., ‘Kafka en de Nederlandse literatuur.’