Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[632] Directeur

Overlevering

M	Typoscript Asyl, H-36.
T	Podium 4 (december 1947) p. 151.
D^1	Voorbij de laatste stad^1, p. 93.
D^2	Voorbij de laatste stad^2, p. 111.
D^3	Voorbij de laatste stad^3, p. 96.
D^4	Blauwzuur, p. 21.
D^5	Verzamelde gedichten^4, p. 980.

Datering

Vóór 2 november 1945

Leestekst

M

Ingreep

Nummer

[ontbreekt] < iii

Ontwikkelingsgang

In het typoscript van Asyl (M) vormde dit gedicht aanvankelijk het derde gedicht van de reeks ‘Directeur’ (zie [508] ‘Vanmorgen heb ik hem zien fietsen door de lanen’, noot 3). De reeks werd vervolgens (M, fase b) teruggebracht tot twee gedichten (dit gedicht werd ‘Directeur ii’). Vanaf M, fase c is het reekskarakter van de gedichten opgeheven.

De veranderingen in M, fase d moeten circa 1959-1961 zijn aangebracht, blijkens twee aantekeningen van Achterberg. Op een blaadje noteerde hij - naast aantekeningen met betrekking tot Cryptogamen 4 en Vergeetboek - onder meer: ‘Minister (krijgt andere titel)’. Op een correctielijst bij D² noteerde hij: ‘blz. 111 titel m.z. principaal? (Superieur(en))?’ Zie verder § 31.4.2.

Varianten en correcties

M a typemachine, b-d potlood (fase c is aangebracht ná T, fase d ná D²)

Reekstitel	M	a	Directeur
	T		Asyl
	M	c	[doorgehaald]
	D^1-5		[ontbreekt]

[p. 462]

[632] ‘Directeur’, M (typoscript Asyl, met wijzigingen in de hand van Achterberg) (collectie nlmd)

[p. 463]

Titel	M	a	[ontbreekt]
	T		Directeur
	M	c	Minister
	D^1-2		|	|
	M	d	[	]
		d	{Superieuren}^+
	D^3		Principaal
	D^4-5		Minister

Nummer	M	a	iii
		b	[ii]
	T		[ontbreekt]
	M	c	[doorgehaald]
	D^1-5		[ontbreekt]

3	M-D^3		En met één naam heb ik u in uw		millioenen	geraakt.
	D^4-5		|	|	miljoenen	|	|

13	M	a	Maar als ik met kristallen
		b	[Maar als ik] [volschiet] [met kristallen],
	T		|	|◦
	D^1-5		|	|,

14	M	a	volschiet, staart gij en wendt u af.
		b	[staart gij en wendt u af.]
	T-D^5		|	|

+ [? door Superieuren; en tussen ()]

Commentaar

^1	In T springt r. 12 verder in dan in de overige bronnen; in T-D^3 springt r. 14 niet in.
^2	Zie [631] ‘Vogel van waanzin’, noot 1 en 2.
^3	In de inhoudsopgave van Voorbij de laatste stad^1-3 staat bij dit gedicht als bronvermelding de publicatie in Podium. Achterberg heeft echter zelf de kopij voor D^1 geleverd. Voor D^3 is bovendien gebruik gemaakt van zijn aantekeningen met betrekking tot de titel van het gedicht. Zie verder § 46.2.
^4	Dit gedicht is vertaald in het Engels door J.S. Holmes (2x).
^5	Vanaf T staat dit gedicht in de nieuwe spelling.