Gedichten. Deel 2. Commentaar

7 Achtergebleven gedichten, ‘Verantwoording’⁴⁸

Toen ik Gerrit Achterberg in 1943 persoonlijk leerde kennen en intensief met hem over zijn werk van gedachten kon wisselen, bleek al gauw dat hij in het bezit was van een vrij groot aantal nog ongepubliceerde gedichten, die voor een aanzienlijk deel waren ontstaan vóór december 1937.

Om de lacune tussen Afvaart (1931) en Eiland der ziel (1939) enigszins op te vullen, heb ik toen uit die ongepubliceerde verzen op Achterbergs verzoek een keuze gemaakt en deze in 1944 uitgegeven onder de titel Morendo.

De resterende inedita werden vervolgens voor het merendeel gebundeld in Sintels (1944), Eurydice (1944) en Limiet (1945), terwijl in 1951 een aantal gedichten uit ditzelfde bestand werd opgenomen in de verzamelbundel Oude Cryptogamen onder de titel Inertie.

Wat nog overbleef wordt nu gepresenteerd in deze bundel Achtergebleven gedichten. De wijze waarop de verzen in mijn bezit zijn gekomen heb ik uitvoerig beschreven in De Groene Amsterdammer van 27 januari 1962 en, recentelijk, in nrc Handelsblad van 16 mei 1980.

Ik heb ze zevenendertig jaar bewaard. Ze zijn destijds door mij gekopieerd van de originelen, hetzij met de hand, hetzij op Achterbergs schrijfmachine. Eind 1979, bij voorbereidingen tot de herdenking van Achterbergs vijfenzeventigste geboortedag, zijn ze weer te voorschijn gekomen en is in overleg met Cathrien Achterberg-van Baak en Querido's Uitgeverij besloten ze alsnog te publiceren.

48 Achtergebleven gedichten, p. 35-36.

[p. 641]

De volgorde berust op een voorstel van R.L.K. Fokkema; de spelling is de thans gebruikelijke, met behoud van de naamvals-n.

De gedichten zijn niet aangetroffen in de literaire nalatenschap van de dichter, die bij mevrouw Achterberg berust, en evenmin in de Achterberg-collectie van het Letterkundig Museum te 's-Gravenhage. Hier bevinden zich nog wel andere ongepubliceerde verzen, dertig in getal, maar deze dragen duidelijk het karakter van jeugdwerk.

Jan Vermeulen