Nieuw biographisch, anthologisch en critisch woordenboek van Nederlandsche dichters. Deel 3

[Jan van Westerhoven]

Westerhoven (Jan van) gaf in het licht De Schepper verheerlijkt in de Schepselen of verhandeling van alle geschapene dingen en gesteld in zeven zamenspraaken onder zomerse wandelingen, dienende wijders tot lof van Haarlems vermaaklijke landsdouwen, doorgaans met toepasselijke verzen en gezangen gemengt en na 't leven afgebeelde konstprenten versiert, de tweede druk, Amsterdam 1705 8^{0 2}. Dit boekske is niet zeer algemeen. Vooral

2 De 4^de druk van dit werk heeft tot titel: Zomer-Buitenleven en Wandelingen den Schepper in Zijne Schepselen beschouwende en verheerlijkende; in Bespiegelingen over Gods groote werken, als: over het Uitspansel, de Zon, Maan en Sterren; over de Aarde, Bergen, Bosschen, Koren- Wei- en Moeslanden, Lusthoven en Tuinen; over de dieren het tamme Vee en insekten; over de Bloemen, Kruiden, Gewassen en andere wonderen der Natuur; Alles ten dienste en ter aansporing van het stille Landleeven van huisbestiering, die Buitenplaatsen, Tuinen of Hoven bezitten, hoe daarvan het ware nut op de beste wijze te genieten, en het misbruik voor te komen. Door Jan van Westerhoven Junior, Met fraaije kunstplaten, de vierde druk, te Amsterdam bij Martinus de Bruyn. In de Warmoesstraat, het zesde huis van de Vischsteeg, Noordzijde, gr. 8⁰ (met eene duidelijke nette letter, niet gelijk in den tweeden druk). In dezen vierden druk is de spelling veranderd en eenige spreekwijze naar den tegenwoordigen smaak geschikt, ook, daar het met een enkel woord, of eenige regels kon geschieden wel eens een denkbeeld ingevoerd ten aanzien van de Natuurlijke Historie, 't welk Westerhoven niet kon opgeven. Dit alles leert men in het Berigt van den Uitgever van dezen vierden druk. Daarop volgt de Voorreden ook in den tweeden druk aanwezig, en verder hetgeen er in den tweeden druk is, uitgenomen, dat er telkens achter Jan van Westerhoven Junior staat, hetgeen ik niet in den tweeden druk vind. De plaatsen zijn dezelfde alleen moeten zij beter dan die van den derden druk zijn. Achter de Gedichten treft men in den vierden druk ook den Inhoud opgegeven. Achter aan vindt men ook nog in den vierden druk de opgave der plaatjes. Druk 4 heeft 457 bladzijden groot 8⁰. Het jaartal der uitgave wordt niet gemeld.

[p. 360]

komt de eerste druk (1684) zeldzaam voor. Het gaf aanleiding aan Claas Bruin tot het vervaardigen zijner Kleefsche en Zuid-Hollandsche Arcadia ¹.

Wij geven tot eene proeve de eerste regels van het stuk: Heerlijkheid van Haarlems landsdouwen opgedragen aan alle godvruchtige wandelaars.

Wandelaars die ooit het hert
(Dat in kommer lach verwert)
Wilt verfrissen, en den geest
Voeden, daar ik ben geweest,
Volg mij op dit zoete spoor
Of lees deze bladers door.
Wilt gij Oostwaarts in het veld,
Bij de dieren zijn gesteld?
Of beschouwen een rivier
Vlieten met een zoete zwier. enz.

Ook zond hij in het licht: zedelijke, natuurlijke gezangen te Haarlem bij J. van der Vinne 1706 in 8⁰; alsmede Nuttige uren 1717, welke beide laatste ons echter alleen uit het Naamregister van Abcoude en Arrenberg bekend zijn.

S.

1 Zie het voorberigt vóór die Arcadia en mijne verhandeling over de Arcadia's van Claas Bruin in Mr. P.S. Schull en Van der Hoop, Bijdragen tot Boeken en Menschenkennis.