Nieuw biographisch, anthologisch en critisch woordenboek van Nederlandsche dichters. Deel 3

[Jonas Andries Repelaer]

Repelaer (Jonas Andries) aanschouwde het eerste levenslicht te Dordrecht in 1733. Ofschoon in zijne jeugd op de Latijnsche school ongemeene vorderingen makende, heeft hij nimmer eenige Hooge school bezocht, maar wel het grootste gedeelte zijner levensdagen der letteroeffeningen toegewijd. Niet begeerig naar hooge ambten, waartoe het hem anders aan geene aanzoeken ontbrak, is hij echter vele jaren Advijsmeester geweest, van de Zeehavens op Dordrecht en Hoogheemraad van den Alblasserwaard. Als voorstander van fraaije kunsten en wetenschappen, beminde hij inzonderheid de teeken- en schilderkunst, en was honorair lid van het Dordrechts genootschap Pictura. Van der jeugd af was de dichtkunde zijne begunstigde liefhebberij. Een groot aantal gedrukte verzen, dragen daarvan getuigenis. In de Proeven van Poëtische Mengelstoffen van 't Haagsche genootschap: Kunstliefde spaart geen vlijt, waarvan hij, sedert de oprigting, medelid was, vindt men er velen van zijne hand. In 1777 en 1778 verschenen, voor zijne rekening, in 't licht: Bijschriften op de geboorte, besnijdenis, het lijden, den dood, de begraving, opstanding en hemelvaart van den Zaligmaker, en bijschriften op den Heidelbergschen Catechismus. Bij het 25 jarig jubelfeest van Pictura in 1799, vervaardigde hij een dichtstuk, behelsende: Eenige overeenkomsten tusschen den schilder en den dichter, hetwelk, op verzoek der leden, voor

[p. 76]

algemeene rekening, met andere stukken, bij die gelegenheid voorgelezen, in druk verscheen. Dit was de laatste vrucht van zijnen geest, die bij zijn leven is ter persse gebragt; hoewel hij er echter de uitgave niet van mogt aanschouwen; daar de dood hem velde den 11 Februarij 1800. Uit zijne nagelatene dichtstukken, grootendeels door den opsteller ter uitgave geschikt, heeft de geleerde, ook als dichter bekende boekverkooper te Dordrecht Pieter van Braam, in 1801, een' bundel verzameld en uitgegeven onder den titel: Stichtelijke Zededichten, (als of er ook zededichten konden zijn, welke niet stichtelijk waren,) met een kort levensberigt voorzien, waaruit het bovenstaande ontleend is. Wij willen tot dat werk alleen onze aandacht bepalen, om de dichterlijke verdiensten van Repelaar te leeren kennen.- De stukken daarin voorkomende, zijn meer stichtelijk dan dichterlijk. De onderwerpen worden lang uitgehaald en uitgeput, en bevatten grootendeels niets meer dan berijmd prosa.

Bij zijne verhuizing naar eene gekochte woning ten jare 1781, stelde hij een uitvoerig dichtstuk op, getiteld: Aan God, waarin hij, (volgens berigt van zijn levensbeschrijver) ‘zich zelven schildert,’ vooral in zijne godsvrucht en nederigheid. Wij willen daaruit iets ter proeve geven:

Ja, hier, waar uw voorzienigheid

Die mij deze aangenaame woning

Bestemd had, zelf mij heeft geleid.

Hier, waar ik blijk op blijk van uw genaê betoning

Op elken oogenblik ontmoet,

Hier mag ik mij gelukkig noemen,

Hier juichend u ter eere roemen:

‘Voor mij, onwaardigen, voor mij, is God, zo goed!’

[p. 77]

 

Hier wil ik mij, bij 't stroomgezigt,

 

Verheugen in mijn Dordrechts zegen,

 

Als zon- of maan- of starrenlicht

 

Mij 't scheepsgewoel vertoond langs gladde waterwegen;

 

't Zij 't gunstig koeltje in 't vlagdoek speelt,

 

En 't uitgespannen zeil doe zwellen,

 

't Zij tegenwind het boord doe hellen,

 

Of doodsche kalmte heersche op 't effen vloedtoneel.

 

 

 

Hier zal mij, dat ik 't schomlend nat

 

Geregeld heen en weêr zie vloeien,

 

Die beurtverwisling leeren, dat

 

Mijn kennis, boven al mijn Godvrucht, staâg moet broeien;

 

Vermids de tijdstroom nimmer wast.

 

Maar, 't zij we 't voor of tegen hebben,

 

Daar henen snelt, en voort blijft ebben,

 

Tot hij in 't eeuwig meir zijn laatste golfje ontlast enz.

En dit zijn wel de beste regels die in den ganschen bundel worden gevonden.

J.C.K.