Biographisch woordenboek der Nederlanden. Bijvoegsel

[F.W. Junghuhn]

JUNGHUHN (F.W.) zag het levenslicht den 26 October 1812 te Mansfeld in Pruissen, waar zijn vader de heelkunde uitoefende. Hij wijdde zich te Halle en Berlijn aan de beoefening der Natuurkundige wetenschappen. Terwijl hij de medicijnen als beroepstudie uitoefende, werden weldra botanie en geologie zijne lievelingsvakken, en was het van de eerste vooral de leerder Fungi en Musci, die hij als veld van eigen onderzoek verkoos.

Na volbrachte studie trad hij in Pruissischen militair-geneeskundigen dienst, doch werd ten gevolge van een duel op Ehrenbreitstein gevangen gezet, ontvluchtte, bereikte Parijs en verwierf eene aanstelling tot officier van gezondheid in het vreemden legioen te Algiers. Van daar teruggekeerd, begaf hij zich naar Nederland, trad in Nederlandsch-Indischen dienst, kwam den 12 October te Batavia aan, deed aldaar 5 maanden dienst in het militaire hospitaal, tot dat hij in Febr. 1836 naar Djokjokarta werd overgeplaatst, om zijne reeds te Batavia aangevangen botanische en geologische studien voort te zetten. Daartoe verstrekte vooral de inspektie reis die hij met zijn maecenas Dr. A. Fritze, chef van den geneeskundigen dienst, als diens adjudant deed, waarop hij belangrijke bijdragen tot zijn hoofdwerk Java verzamelde.

Te Batavia wedergekeerd, werd hij door Diard, chef der natuurkundige commissie, tijdelijk voor een jaar tot lid dier commissie aangesteld. Toen de minister zijne definitieve benoeming niet inwilligde, verzocht hij naar Sumatra over geplaatst te worden. Op de reis naar Padang maakte hij kennis met P. Merkus, lid van den raad van Indie, die hem kort na zijne aankomst aldaar, in 1840 een politiek-statistiek en natuurkundig onderzoek der Battalanden opdroeg.

[p. 313]

Zijn lang oponthoud in die nooit door menschen bezochte bergstreken, leverde de stoffe tot zijnen, boven alle zijne werken uitblinkende Streifzüge in het Gedeh-gebergte, die eene lijvige appendix vormen tot de Top. und Naturw. Reisen.

In 1846 kreeg Junghuhn van den toemaligen gouverneur-generaal Rochussen in last op nieuw zijne onderzoekingen te hervatten, ten einde voornamelijk te rapporteren over het al dan niet aanwezig zijn van steenkolen op Java. Na 23 jaren op Java te hebben doorgebragt, na het geheele eiland in alle richtingen te hebben doorkruist, en alle Vulkanen, ten getale van ongeveer 50 te hebben beklommen, keerde hij in 1848 met tweejarig verlof naar Nederland terug, vestigde zich even buiten Leiden en werkte aan zijne kaart van Java en aan zijn hoofdwerk Java. Ondertusschen werd de rijke verzameling van naturalien door J. uit Java medegebracht door europeesche geleerden van naam onderzocht, gerangschikt en beschreven.

Door den minister Pahud aangesteld tot ambtenaar voor natuurkundige onderzoekingen, keerde hij in 1850 naar Java terug. Hier werd hem de leiding der Kina-kultuur, door Hasskarl op Java ingevoerd, toevertrouwd. Na met vele onaangenaamheden te worstelen gehad te hebben, was hij op het punt, daar zijn gezondheid veel had te lijden gehad, naar het vaderland terug te keeren, toen hij in den nacht tusschen 23-24 April 1864 overleed. Men noemt hem de Javasche Humbold.

Behalve een menigte in de Indische Tijdschriften opgenomene berichten verschenen van hem:

Topographische naturwissenschaftl. Reisen durch Dr. F. Junghuhn, Mitglied der Kaiserl. Leop. Carol. Akademie der Naturforscher, für die Kais. L.C. Akademie zum Druck befordert und bevorwort durch Dr. C.G. Nees von Esenbeck. Praesidenten der Akademie. Magdeburg 1845. fol. obl.

Die Battälander auf Sumatra (uit het Holl. door den schrijver overgezet.) Berlin 1847. 2 Th. 8^o.

Java, zijn gedaante, zijn plantentooi en inwendige bouw. IIe verb. uitg. [van het 1ste deel] 's Gravenh. 1853. Amst. 1853. 4 dl. 8^o. Met pl.

Catalogus der geologischen Sammlung von Java. 's Gravenh. 1854. 4^o.

Junghuhn en J.E. de Vrij, de Kinakultuur op Java enz. Batavia 1860. 8^o.

Terugreis van Java naar Europa met de zoogenaamde overlandpost in de maanden September en October 1848.

Java, zijn gedaante, zijn plantengroei en inwendige bouw.

Plantae Junghuhnianae, Examinatio plantarum quae in insulis Java et Sumatro detexit.

Licht en schaduwbeelden uit de binnenlanden van Java.

[p. 314]

Zie Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indie, 29 deel; Tijds. voor N.I. 1866. I 209; Dager. 1864, XVIII 415; Uns Tage 1864-65, VI. 1864-65 VI 414; Männ. d. Zeit. 1861, II 399.