Biographisch woordenboek der Nederlanden. Bijvoegsel

[Mr. Abraham Samuel van Limburg Brouwer]

BROUWER (Mr. Abraham Samuel van Limburg), zoon van Petrus van Limburg Brouwer en Susanna Johanna Aleida Ipera Wiselius, werd in 1829 te Luik geboren en ontving zijne opvoeding en onderwijs te Gent, studeerde aldaar in de rechten en letteren en promoveerde 18 Maart 1850 in de rechten, op eene dissertatie jur. exhibens doctrinam juris Romaui de actionum cursu, maxime secundum Suirignii sententiam.

Ten gevolge van den dood zijns vaders (1847) vestigde de jonge rechtsgeleerde zich met zijne moeder te Amsterdam, en al spoedig (1852) vond zijn degelijk opstel over Savonarola een plaats in de Gids, dat (1853) gevolgd werd door eene historische karakterstudie over Frans I en Karel V. Weldra nam de redactie van dit tijdschrift hem in haren kring op, en gaf hij sedert een aantal belangrijke bijdragen er in.

[p. 163]

Brouwer, vrijdenker op het gebied van godsdienst en wijsbegeerte, was in het staatkundige eerst een liberaal uit de school van Thorbecke, later in eigene richting. In een gedrukt opstel bestreed hij de antirevolutionaire staatsleer en ijverde voor de hoogste vrijheid van den staat. Dat zijn geest zich niet minder met wijsbegeerte en letterkunde bezig hield, bleek uit zijn Leven van een denker, naar aanleiding van Auerbach's Spinoza, zijne beoordeeling der Evangeline van mevrouw van Calcar en van den roman Eritis sicut Deus.

Ook hield hij zich bezig met geschiedenis, theologie, taalstudie, muziek, beeldende kunsten en van deze takken zijn ook zijne verdere geschriften de vruchten. Onafgebroken deelde hij die in de Gids mede, terwijl hij zijne artikelen van kleineren omvang, van satirieken en actueelen aard, in den Nederlandschen Spectator, Tijdspiegel, Nederland, Tijdschrift voor Nederlandsch Indië en de Dageraad mededeelde.

In 1855 bedankte Brouwer voor het professoraat in de regten te Groningen, doch aanvaardde in het volgend jaar de betrekking van wetenschappelijk ambtenaar aan het rijksarchief te 's Hage. Hij ving zijn arbeid aan met het ordenen der bescheiden van den Levantschen handel, vervolgens van de grafelijke rekeningen, eener groote serie registers van de rekenkamer van Holland, bewerkte voor het oorkondenboek van Holland en Zeeland het Boergoensche tijdvak en deelde in 1869 de uitkomsten van zijn arbeid mede.

Onder dit alles ging hij onvermoeid voort in het leveren van belangrijke wetenschappelijke bijdragen en beoordeelingen in de Gids en andere periodieke werken.

Ondertusschen was B. in 1864 in het staatkundig leven praktisch opgetreden, daar het distrikt Almelo hem naar de Tweede Kamer had afgevaardigd. In Februarij nam hij plaats in de liberale rijen der linkerzijde. Den 9^den Maart voerde hij 't eerst het woord in de discussie over 't beheer der geldmiddelen in Nederlandsch Indië. Later nam hij deel aan de discussiën over de te Leiden te vestigen afdeeling van onderwijs van rijkswege in de Indische taal- en volkenkunde, verdedigde krachtig het lager- en middelbaar onderwijs; ook vond de St. Agatha-kwestie in hem een onpartijdig beoordeelaar. Hij nam deel aan de debatten over het geneeskundig staatstoezigt (Maart 1865), de tarieven van in- en doorvoer in N. Indië, de zegelwet, enz. Het oude Indië was jaren lang een onderwerp van zijne diepgaande studie. Hij leerde Sanskrit en beoefende de bronnen zelve der Indische beschaving. Van deze studiën gaf hij in de werken van het Instituut, in het Tijdschrift voor N. Indië, in den Ned. Spectator, in Tijdspiegel en Nederland, maar vooral in de

[p. 164]

Gids, de vele vruchten te genieten. Met elk jaar drong hij dieper door in de mijnen van Indische wijsheid en Indische poëzy; Brouwer's wijsgeerige studiën hadden het groote doel den gang der menschelijke ideën, vooral omtrent het oneindige, het absolute, omtrent het wezen der dingen na te vorschen. Daartoe strekten ook zijne Indische studiën.

Na verschillende proeven van Indische letterkunde gaf hij er eene in het Boek der Koningen, waarin eenige voorvallen en ideën worden aangetroffen, die later in den roman Akbar zijn bewerkt.

Bij de gemakkelijkheid, waarmede hij talen leerde en ten einde ook andere vereischte bronnen te kunnen bestuderen, leerde Brouwer ook eerst Arabiesch en gaf eenige proeven van Arabische poëzy; toen leerde hij Hebreeuwsch en hij schreef zijn opstel over de Kabbala en een nieuwe beschouwing van den Prediker. In de laatste jaren van zijn leven kon men hem bezig vinden met het leeren van de Chineesche taal. Eene vrucht van zijne kennismaking daarmede was eene studie over Confucius. Zijn meesterstuk was een zijner laatst bewerkte, zijn Akbar, waarin hij, gelijk zijn vader in den Diophanes en Charicles, in bevalligen vorm zijne kennis van Stellas, de zijne van Indië schetste. Hij teekende in hem en zijne tijdgenooten de ontmoeting en strijd van velerlei godsdienstrichtingen en hoe men er boven kan staan. Natuurlijk gaf hij ook hierbij het Indische leven te aanschouwen, en hoe schoon hij dit deed, getuigen zijne Indische landscheppen, zijn Feizi, zijn Iravata.

Hij bleef werkzaam aan het archief en zijn Indische studiën tot aan zijn dood, den 13^den Februarij 1873. C. Vosmaer schetste zijn beeld voor de Levensbeschrijvingen van de Maats. van Ned. Letterk. te Leiden, waarvan Brouwer lid was. Achter die schets vindt men de breede lijst van al zijn geschriften.