Biographisch woordenboek der Nederlanden. Bijvoegsel

[Hermannes Bouman]

BOUMAN (Hermannes), zoon van Luttonius Bouman, predikant te Peize in Drenthe en later te Ydaard in Friesland en van Lucretia Welmina van der Swaagh, werd ter laatstgemelde plaats den 11 Febr. 1789 geboren, ontving zijne eerste letterkundige opvoeding te Harderwijk en te Elburg, bezocht vervolgens het Gymnasium Velavicum te Harderwijk, genoot daar het onderwijs van Gerardus Knoop en mr. Jan ten Brink, en studeerde verder in de theologie aan de Hoogeschool aldaar onder Pareau, Nieuwhoff Clarisse en Ypeij, waarna bij proponent en predikant te Oostermeen en Eestrum (Friesland) werd.

Deze standplaats verwisselde hij weldra (1815) met Finsterwolde in Groningen, waar hij werkzaam bleef tot dat hij, vooral door invloed van Heringa, in 1822 tot gewoon hoogleeraar in de godgeleerdheid aan de hoogeschool te Utrecht werd benoemd, waar hij den 20^sten Mei zijn ambt aanvaardde met eene or. de Belgio disciplinae theologicae nostra inprimis aetate sede pulcherrima et maxime opportuna, terwijl hij den 1^sten Junij zijn betrekking als academieprediker aanving. De vakken, waarin hij onderwees, waren de theologia naturalis en de exegesen en kritiek van het N.I., waarbij later de exegesen van het O.T. en de encyctopaedia theologica gevoegd werd, terwijl hij in 1855, na den dood van Pareau, op verzoek van curatoren, de lessen in de Arabische taal en letterkunde tijdelijk opvatte.

Algemeen droeg de onverdroten ijver van den overigens zwakken geleerde de bewondering weg, en men weet niet wat meer toe te juichen de buitengewone kennis van Bouman of de keurige en uitgezochte Latijnsche stijl waarin hij zijne collegiën voordroeg, een stijl, die hem door zijne grondige beoefening der Ouden was eigen geworden.

Groot is het aantal der leerlingen, die in zijn school gevormd zijn; onder deze zijn uitstekende mannen. Tweemaal bekleedde hij de rectorale waardigheid, ook wijdde hij het tweede eeuwfeest der Utrechtsche hoogeschool (1836) met een plegtige feestrede in. Vele grootere en kleinere geschriften gaf hij in het licht, doch geen verdient meerder onderscheiding dan zijne Geschiedenis van de voormalige Geldersche hoogeschool

[p. 151]

en zijne Chartae Theologicae, behelzende hoogst belangrijke bijdragen, inzonderheid van tot deel der theologische wetenschap waaraan zijn leven was toegewijd, en het onovertroffen gedenkteeken van piëteit en trouw, zijn Memoria J. Clarisse Theologi.

In 1859 ontving hij zijn emeritaat en den 14 Mei 1864 was zijn sterfdag. De Hoogl. van Oosterzee was zijn lofredenaar.

Vele geleerde genootschappen verkozen den geleerden Bouman tot lid, de koning schonk hem de ridderorde van den Nederl. Leeuw. Bij zijn echtgenoot, de oudste dochter van Mareus Jan Adriani, predikant te Oude-Pekel-Aa, in de classis van Winschoten, had hij twee dochters en twee zonen Luttonius Bouman predikant te Schiedam Marcus Jan Bouman, predikant te Hoevelaken.

Zijn voornaamste schriften zijn:

Vlugtige Bedenkingen over de handhaving en bevordering van het gebruik der Nederl. taal in de Zuidel. Provincien in Recens. o.d. Recens. 1818. Mengelw. bl. 441-464.

Tweetal Redevoeringen ter aanbeveling van het Bijbelgenoots. door Bouman en Contius. Gron. 1819.

Boekbeoordeeling in Bijdragen tot de beoefening en geschiedenis der Godgel. wetens. Dl. VIII. IX. X. XIII.

Iets over het besluit van de Synode der Hervormden ter kerkelijke viering van des konings verjaardag. Ald. Dl. IX. bl. 191-204,

Orat. de Belgio, disciplinae theol. etc. in Annales Rheno-Traject. 1823-1824.

Aan de Protest. Leeraren in ons Vaderland, ter gelegenheid van hetgeen in deze dagen door de Roomsche kerk tegen de Protest. ondernomen wordt. Een broederlijk woord. In Heringa's Kerkel. raadvrager en raadgever. II. I 1-46.

Nu of nooit, vaderlandsche ontboezeming, na het ontstaan van het oproer in een gedeelte van België. Utr. 1830. Tweede en met een bijvoegsel vermeerd. druk.

Thans, meer dan ooit. Moed en kracht met vertrouwen op God alleen. Ald. 1832.

Or. de Historia philosophiae de Deo sapientiae magistra in Ann. Acad. Rheno Traj. 1829-1830.

Leerrede in de Vaderl. Leerredenen. Utr. 1831.

Redevoering ter Godsd. inwijding van het tweede eeuwfeest der Utr. Hoogeschool. Utr. 1836. Ook opgenomen in Annal. Acad. Rheno. Traj. 1836-1837 en in het Gedenkboek van het 2^den eeuwfeest door van den Bergh.

Levensberigt van Luttonius Bouman en Boekz. der Gel. wereld Dec. 1836.

Jod. Heringa Elz. als voorganger der chr. gemeente geschetst in eene Leerrede. Utr. 1840.

Jod. Heringa Elz. als voorstander van het Vaderland en

[p. 152]

deszelfs heilzame instellingen enz. geschetst. Eene Reden met aanteek. en Bijvoegsels Utr. 1840.

Broederlijke toespraak aan allen, die de hervormde kerk lief hebben en om haren vrede bidden. Utr. 1842.

Geschiedenis van de voormalige Geldersche Hoogeschool en hare Hoogleeraren. Utrecht. 1844 1847 2 dn.

Oratio et Instituta Aeademica quae saceculo 17 fuerunt, in patria cum üs quae nuno ibidem sunt breviter comparans, et memoriam celebrans Frederici Sig. Alexander Nicol. Corn. de Fremery, Joh. Fr. Schröder. Traj. ad. Rh. 1845.

Memoria Joannis Clarisse Theologi. Ald. 1850.

Chartae Theologicae Lib. 1 Ald. 1853. Lib. II. Ald. 1857 4.

Een woord ter aandenking van den Hoogl. A. Niermeyer enz. in Jaarb. voor wetens. Theol. XIII. 2. bl. 243-254.

Leerrede ter aandenken van H.J. Royaards. Met voorber. en aanteek. Utr. 1854.

Leerredenen ter aandenken van vrienden en bekenden. Utr. 1860.

De Godgeleerdheid en hare beoefening in Nederland, gedurende het laatste gedeelte der vorige en den loop der tegenwoordige eeuw. Utr. 1862. Een strijdschrift tegen Sepp's bekende prijsverhandeling over de Geschiedenis der Vaderl. Theologie.

Zie Utrechtsche cour. v.d. 17 Rotterdamsche v.d. 18 Schiedamshe courant van den 19 Mel 1864; van Oosterzee, Levensb. v. Bouman bij de Maats. v. Ned. Letterk. 1864; Boekzaal 1812, 1815, 1823. Dec. 1836; Heringa, de auditorio., Annal. Acad. Rheno Traj. 1829-1830, 1862-1863.