Biographisch woordenboek der Nederlanden. Bijvoegsel

[Pieter Bart]

BART (Pieter), te Antwerpen geboren, vestigde zich te Leiden, waar hij den 31^sten 1601 Aryaentje Geryt Schaecken huwde, en het volgend jaar, in de Lockhorststraat naast de groote of Latijnsche school, een huis kocht, waar hij als teekenaar en graveur tot zijn dood toe heeft gewerkt; want hij is aldaar overleden en den 17^den Maart 1605 in de St. Pieters kerk begraven.

Den 16^den Januarij 1607 hertrouwde zijne weduwe met Geryt Harmensz, borduurwerker van Gyver, gelegen in Vrouwkenslant, weduwenaar van Marytgen Huygen.

Bart graveerde deels gezichten of prospecten van Nederlandsche steden, deels plattegronden daarvan. De gezichten zijn om den vorm der gebouwen en om het uitwendig costuum der personen, op den voorgrond afgebeeld, opmerkelijk. De plattegronden stellen de steden geheel en al in opstand

[p. 65]

voor, en niet alleen de openbare gebouwen zijn aldus daarop afgebeeld, maar ieder woonhuis in het bijzonder. Zijn stijl kan vergeleken worden met die van H. Wierix en zelfs met den trant van George Penoz.

Men heeft van hem:

Een prospect van Dordrecht, waarschijnlijk van 1596, 2 bladen langw: 4^o.

Het plan van Amsterdam 1599, in 4 groote bladen met den titel: Amsteldamum, urbs Hollandiae primaria, emporium tatius Europae celeberrima. Ook bestaat er een kleinere uitgaaf op één blad, 1597.

Tot ditzelfde plan behoorde een tweetal prospecten dier stad. Het eene van den kant van het IJ, het andere van de landzijde genomen. 1599, 1601.

Afbeelding der stad Franeker, 1598, met figuren van verschillende standen, één blad langw. 4^o.

Een andere afbeelding dier stad, vlak van het noorden gezien, 1601.

Van dezelfde stad was reeds in 1598 een plattegrond verschenen op één blad plano.

Het groote slot van Aldegende, West-Souburg in Walcheren, 4^o. 1598.

Plattegrond van Embden, in fol. van 41 duim breed en 30 hoog, 1599.

Plattegrond van Leiden, één blad in folio, 1600.

Prospect van Leiden, die stad voorstellende van de Z.-W. zijde aan den rechterboord der Delftsche Vliet, langw. 4^o., 1601.

Leeuwerden, de hooftstadt van Frislant, Leoverdia, metropolis Frisiae, één blad in folio, 1603.

Voor die stad had hij in 1602 een breed prospect fraai gegraveerd, dat den heer Bodel Nijenhuis onbekend bleef.

Het stadhuis van Middelburg.

Prospect der stad Utrecht van de zuidzijde gezien, 6 blad. langw. 4^o., 1603.

In zijn geest is ook de plattegrond der stad Hoorn, bij Velius, 4e dr. 1740.

Beleg en inname der stad Nijmegen door Prins Maurits, 14 Oct. 1591, in Orlers, Nass. Laurencrans.

Beleg van Grave 18 Julij-20 September 1602.

Afbeelding van het vervollich v.S. Exc na den vijant als zij de vlugt genomen hadden, in fol.

Slag bij Nieuwpoort 1600, fol.

60 plaatjes vita Christi, in zilver gesneden.

3 zeer schoone ronde ronde plaatjes, als boven voorstellende Kruisiging en Opstanding.

60 stuks houtsneden in 't Gulde gebedeboek met allen zijn

[p. 66]

figuren des levens Jesu, seer devoit, vierich ende salich aller menschen. Van nieuws oversien ende verbeterd. Z.j.

Zie J.T. Bodel. Nijenhuis, de Leidsche graveur Pieter Bast, in Handel. en Meded. v.d. Maatsch. van Ned. Letterk. 1872, bl. 89; Kramm.