Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 20

[Michael Witsenberg]

WITSENBERG (Michael), den 9den Oct. 1786 te Koeverden geboren, kwam 14 jaren oud op de ingenieurschool te Zutphen, terwijl hij tevens als cadet bij het 3de bataillon der 6de halve brigade werd ingelijfd. Na als buitengewoon-ingenieur in 1806 eenige maanden garnizoen te Woerden gehouden te hebben, volgde hij later het leger bij den veldtogt in Duitschland. Hij nam deel aan het gevecht bij Gross-Berckel en eenige gevaarlijke verkenningen en bevond zich in 1807 te Groningen en in 1808 te Amsterdam belast met onderscheidene werkzaamheden te Durgerdam en Diemermeer. In 1811 werd hij als luitenant bij den staf der artillerie naar Gulik en kort daarop naar Bonn verplaatst om opmetingen te doen en kaarten te ontwerpen. Intusschen tot 2den kapitein bij het eerste bataillon benoemd, bleef hij echter aan den staf der genie verbonden en deed o.a. opmetingen in Keulen, en zag zich in Jan. 1812 naar Wezel verplaatst en bevorderd tot 1sten kapt. der sappeurs. In April van dit jaar vertrok hij naar Biberich om het opzigt te houden over de werkzaamheden van het fort Napoleon. Daaruit sproot zijne benoeming tot kapitein der 2de kl. bij den staf van 't keizerlijk corps der genie. Hij voldeed gedeeltelijk aan het bevel om het stadje Buderich, als hinderlijk aan het fort, af te breken. In 't laatst van December werd hij naar Wezel geroepen, waar hij bij de belegering dier stad door de geallieerden gewigtige diensten bewees (1814), zoodat de generaal Lanberdière hem tot ridder van 't legioen van eer voordroeg. Ontslagen uit den Franschen krijgsdienst, kwam hij den 19den Mei te Amsterdam, werd voorloopig aangesteld tot 2den kapitein-ingenieur en belast de fortificatien te Schoonhoven en Nieuwpoort op te nemen. In 't laatst van 1814 werd hij naar Utrecht gezonden om met eenige onder hem gestelde officieren het terrein rondom die stad te onderzoeken voor eene inundatie en leverde hij in Febr. 1815

[p. 360]

aan den inspecteur-generaal Krayenhoff een rapport in, 't geen diens goedkeuring zóó wegdroeg, dat hij met de uitvoering belast werd. Voor dat het echter ten einde liep, werd hij naar Bergen in Henegouwen verplaatst om de ontwerpen tot bevestiging dier stad en van het naburig Binche op te maken. In Maart 1818 werd hij, na tot kapitein der 1ste klasse bevorderd te zijn, naar Charleroi gezonden, om de versterking dier stad te bevorderen; vervolgens met hetzelfde doel naar Ommen in Overijssel, waarbij hij dan tevens den last ontving tot het doen van waterpassingen in den omtrek van het fort Bourtagne en het aanleggen van een verlaat te Koeverden. Verder was hij werkzaam te Delfzijl en de Langakkerschans met den generaal-majoor Siderius en den hoofdingenieur van den waterstaat Karsten, bij het onderzoek der waterafleidingen op de Hannoversche grenzen, en later met den generaal-majoor de Man tot regeling dier grenzen met Nederland. In Febr. 1825 deed hij gewigtige diensten, toen de prov. Groningen door geduchte watervloeden geteisterd werd. Een jaar daarna ontving hij zijne benoeming tot majooringenieur en werd hij naar Ostende verplaatst tot herstelling van hare vestingwerken. De arbeid werd voortgezet tot in 't najaar van 1830, toen het oproer in Belgie uitbarstte. Bij ongesteldheid van den kommandant nam hij vrijwillig het kommando dier vesting op zich en wendde alle pogingen aan tot demping van het oproer. Met achterlating van al zijne goederen, nam hij de wijk naar Vlissingen, kreeg daar bevel zich naar Breda te begeven en die vesting onverwijld in den best mogelijken staat van verdediging te stellen. Hier bleef hij tot 1836 en stelde zijn Memoriaal voor de officieren der genie (Breda 1837) op. In Dec. 1837 tot luitenant-kolonel bevestigd, werd hij tevens tot kommandant van 't korps mineurs en sappeurs benoemd, welke betrekking hij tot het laatst van 1843 waarnam. In November van dit jaar, zond hij, op aanschrijving van den minister van oorlog, ten dienste der Spaansche regering, berigten in omtrent het stelsel van opleiding en de wijze van dienst bij 't batt. mineurs en sappeurs, alsook omtrent de fortificatie-opzigters. Vervolgens werd hij benoemd tot kolonel en directeur der 2de directie van fortificatien, vertrok hij van Arnhem naar Nijmegen, waar hem de commissie werd opgedragen om zijne beschouwingen mede te deelen aangaande de verdediging der Oostelijke grenzen, bijzonder van den IJssel. Hij zond 30 April 1846 een verslag in, onder den titel: Memorie betrekkelijk de verdediging van de Oostel. grenzen des rijks en voornamelijk van den IJsel en Boven-Betuwe. Bij den hagehelijken toestand van 1844 was de koning op het denkbeeld gekomen of men 't gevaar van de dijkbrenken niet zou kunnen beletten, door het aanbrengen en doen springen van mijnovens in de ijsdammen. Hieromtrent

[p. 361]

heeft W. onderscheidene verslagen ingeleverd en proeven gènomen.

In 1849 werd hij, tengevolge van ligchaams-ongesteldheid op pensioen gesteld. Hij verhuisde met zijn gezin naar Kampen, waar hij na een langdurig lijden den 4den Nov. 1852 overleed. Hij had 12 kinderen van welke één zoon en 4 dochters hem overleefde.

Zie Militaire Spectator; Kobus en de Rivecourt.