Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Jonkhr. Wicher van Swinderen]

SWINDEREN (Jonkhr. Wicher van), phil. theor. mag. litt. hum. et jur. utr. doctor, lid van de ridderschap en staten der provincie Friesland, en grietman van Wonseradeel, te Groningen, op den 24 van Lentem. 1802 geboren, ontving zijne eerste vorming in het huis zijner ouders, jonkhr. mr. O. van Swinderen van Rensuma, en vrouwe Q.J.J. Gerlacius, alsmede in onderscheidene scholen zijner vaderstad. Tot de academische lessen werd hij opgeleid door het huisselijk onderwijs van W. Koppius, phil. theor. mag. litt. hum. doctor en predikant te Blijham. Reeds van den aanvang zijner komst aan de hoogeschool af, vertoonde zich zijne meer dan gewone aanleg voor de oude letteren, de geschiedenis, de wijsbegeerte en de rechts- en staatswetenschappen. In 1822 bezocht van Swinderen de Göttingsche hoogeschool, woonde aldaar één cursus bij, waarin hij Hugo de regtsgeschiedenis, Bauer het strafregt, Sartorius de staatkunde, Bouterweck de geschiedenis der wijsbegeerte en Heeren die van het Europeesch staten-stelsel hoorde voordragen, en keerde in den herfst van dat jaar naar de Groningsche hoogeschool terug. Van de groote door van Swinderen gemaakte vorderingen getuigden zijne, in 1819 en 1821, door deze laatste academie bekroonde verhandelingen Over het gezag van den Areopagiti-Raad in de onderscheidene tijden van het Atheensch gemeenebest, en zijne Vergelijking tusschen de te Verona ontdekte Instituten van Gajus en Justinianus, van het begin tot aan den titel der voogdijen; niet minder vooral de proefschriften, waarmede hij den 3 van Grasmaand 1824 den graad van doctor in de wijsbegeerte, letteren beide regten verwierf, welke door bondigheid, oordeelkunde, belezenheid en goeden stijl uitmunten. De natuur had hem op eene buitengewone wijze toegerust, om door de geschiedkunde en wijsbegeerte, die beide schakels der menschelijke kennis, al zijn weten te vereenigen. Een vast geheugen, zucht voor orde en dagelijksche werkzaamheid, hadden in hem lust voor tijdrekenkunde, penning- en geslachtkunde doen ontstaan, en deze noodzakelijke en waarlijk te veel verwaarloosde grondslagen voor geschiedkunde verkregen in hem juist hunne plaats en bestemming door de hoogere geestvermogens, waarmede hij ze omvatte, beheerschte en tot het regte doel bezigde. Reeds één jaar voor zijne promotie, werd hij door

[p. 1135]

zijne Majesteit aangesteld als grietman van Gaasterland. In 1826 werd hij lid der ridderschap, in 1829 wegens dezelve, lid der prov. staten van Friesland; tevens was hij lid van het dijkbestuur, dat zich langs de zuidkust van Friesland uitstrekt, en in de laatsten jaren president van den militieraad; in 1835 verwisselde hij de Grietenij Gaasterland voor die van Wonseradeel. Met uitzondering van eene verhandeling, behelzende een overzigt der geschiedenis van de republiek Rhodus, te vinden in het 2e deel der Bibliotheek van Oude Letterkunde van zijn leermeester Ten Brink, (bl. 305-308, verg. ook bl. 455 en 456), welke geheel geschiedkundig is, bewijzen ook de weinige geschriften, door hem later uitgegeven, hoezeer hij de godsdienstige belangen en de ware maatschappelijke welvaart zijner landgenooten ter harte nam. Zoo gaf hij in 1826 te Leeuwarden bij Schetsberg. zonder zijn naam, de vertaling uit eener leerrede van den Duitschen predikant Schmalz, door dezen op het gedenkfeest der hervorming, in 1825, voor zijne gemeente in Neustadt-Dresden gehouden. Toen in den winter van 1830 het vaderland in kommervollen toestand verkeerde, ging hij na, wat ons Nederlanders te hopen of te vreezen stond, en deelde hij de slotsom van zijn onderzoek in een geschrift mede. Deze bladen gaven op nieuw bewijzen van de duidelijkheid en kernachtigen stijl, waarin hij zijne juiste begrippen van staat en staatkunde, wist in te kleeden. Van Swinderen overleed in den jeugdigen ouderdom van 34 jaren op den 17 van Oogstmaand 1836 op Wijbranda-state te Hichtum.

Zie Kunst- en Letterb. 1836, D. II. bl. 323, 340.