Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Jacobus Petrus Sprenger van Eyk]

SPRENGER VAN EYK (Jacobus Petrus), zoon van Petrus Godefridus en Alida Quirina van Walwijk, werd den 8 November 1777 te Bergschenhoek, waar zijn vader toen predikant was, geboren. Hij ontving zijne eersts opleiding op de Latijnsche school te Rotterdam, onder den rector Jo. Adr. Nodell. Voor het predikambt bestemd, werd hij daarvoor te Utrecht gevormd door Bonnet, maar vooral door Heringa. In 1799 proponent geworden, beriep hem de gemeente Zegveld, bij Woerden, van waar hij in 1803 naar Kethel, in 1805 naar Vlaardingen en in 1809 naar Rotterdam vertrok, waar hij 38 jaren het leeraarsambt bekleedde. In 1847 vierde hij aldaar zijn vijftigjarige Evangeliebediening, en eindigde zijne dagen op het buiten Westerpark bij Oosterbeek, den 4 Augustus 1859, bij zijne echtgenoote Helena Cornelia Groenevelt kinderen nalatende. Hij was lid der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde, in wier Handelingen zijne uitvoerige levens- en karakterschets, door Mr. G. Mees Az. bewerkt, voorkomt. Het door van Eyk uitgegevene betreft Godsdienst, Geschiedenis en Letterkunde, meer bijzonder natuurschoon en zelfs een paar malen poëzy, de laatste slechts als ontspanning.

Zijne Godsdienstige geschriften zijn:

De Geschiedenis van Samuël naar den Bijbel, een Christelijk huisboek, 's Hage 1815.

Jona, eene belangrijke Bijbelsche Geschiedenis, opgehelderd. Amst. 1818.

Tafereelen uit het boek Esther. Belangrijke bijdragen tot de Oude Geschiedenis voor den beschaafden stand. Rott. 1838.

De Geschiedenis van Ruth, zedekundig behandeld. Dev. 1841.

Herinneringen uit eene vijftigjarige evangelieprediking tot huiselijke stichting. Arnh. 1850.

De Kanselontluistering in de Nederlandsche hervormde kerk tijdens de 17^e en 18^e eeuw aangewezen en gestaafd door Siroenes. Amst. 1853.

Handleiding tot tekstzuivering van den Bijbel, uitgegeven door J.H. van der Palm. Opmerkingen en wenken van J.P. Sprenger van Eyk, rustend leeraar. Rott. 1854.

[p. 898]

Op Kerkelijk historisch gebied:

De Martelaars der Protestantsche kerken van Hongarije, in de 17^de eeuw, Gedenkschrift hunner hevige vervolging door de Jezuiten, voorbeeldige standvastigheid en eindelijke verlossing. Dordr. 1845.

Ganganelli (Paus Clemens XIV) in zijn leven en karakter geschetst. Arnh. 1848.

Op letterkundig gebied:

Redevoering ter nagedachtenis van wijlen den Weleerw. Zeergel. Heer J. Scharp, uitgesproken in de maatschappij Verscheidenheid en Overeenstemming 13 April 1828. Rott. 1828.

Handleiding tot de kennis onzer Vaderlandsche spreekwoorden en spreekwoordelijke zegswijzen, bijzonder van de scheepvaart en het scheepsleven ontleend. Rott. 1835.

Nalezing en vervolg daarop 1836.

Hundleiding tot de kennis enz. uit het dierenrijk ontleend 1838, en daar achter Nieuwe proeven ter verklaring van spreekwoorden naar wier oorsprong of zin gevraagd is.

Nalezing en vervolg daarop, en daarachter Proeve ter verklaring van spreekwoorden naar wier oorsprong enz.

Handleiding enz. aan het landleven ontleend. Rott. 1841 (zamen in 5 deelen).

Het spreekwoordelijk gebruik van Bijbeltaal in de burgerlijke zamenleving beoordeeld. Rott. 1844.

De heerlijke boorden van de Moesel van Trier tot Coblentz beschreven op een reis door Duitschland in 1827. Rott. 1828.

Het Hartzgebergte, een der fraaiste en belangrijkste gedeelte van noordwestelijk Duitschland, reisverhaal en reisboek. Rott. 1837.

Ook gaf hij van 1825 tot 1843 bijna ieder jaar een vrij lijvig deel van den Fakkel, of bijdragen tot de kennis van het ware, schoone en goede, Rott. 1825 tot 1839 14 D. en één deel Latere Bijdragen, Dec. 1843. Mr. Mees heeft achter zijn Biografie een lijst der stukken gevoegd, die van S.v.E. die er redacteur van was, er in voorkomen.

Zie de Biogr. in Hard. d. Maats. voor 1860; Harderwijk, Rott. Predd.