Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Hobbe Baerdt van Sminia]

SMINIA (Hobbe Baerdt van), zoon van den vorige, werd den 30 September 1797 te Leeuwarden geboren. Na aldaar onder den rector Valentinus Slothouwer in de oude talen onderwezen te zijn, studeerde hij te Groningen in de regten, en werd den 19 Junij 1821 op eene dissertatie de Pactis tot doctor in de beide regten bevorderd. Spoedig daarop zag hij zich tot lid der ridderschap van Friesland aangenomen, tot lid der provinciale staten verkozen en (18 Februarij 1823), na het overlijden van zijn oom, Willem Livius van Sminia, in diens plaats tot grietman van Tietjerksteradeel benoemd. Ook verbond hij zich in den echt met Wiskje Coehoorn van Scheltinga te Heerenveen (15 Junij 1823). De dood van zijn kind (26 Mei 1824) maakte niet alleen een sterken indruk op hem, maar had ook gewigtigen invloed op zijn volgend leven. Hij zonderde zich af, zocht voedsel voor zijn verslagen geest in goede boeken, begon zich aan de beoetening der geschiedenis van Friesland te wijden en gaf reeds in 1827 in het licht: Geschiedenis van de onlusten tusschen de Schieringers en Vetkoopers. Later bewerkte hij dit onderwerp, na voortgezet ijverig onderzoek, meer algemeen in eene nitvoerige, doch onuitgegevene verhandeling over den toestand van Friesland in het laatste gedeelte der Middeleeuwen. Ook gaf hij, in den meer aangenamen vorm van romantische tafereelen uit het leven der hoofdpersonen van dat tijdvak, eene reeks van bijdragen tot de geschiedenis der genoemde onlusten in den Friesche Volksalmanak. Deze arbeid gaf hem aanleiding tot het bewerken van Levensbijzonderheden van beroemde mannen, en gaf hij als eerste proeve daarvan in 1834 Levensschetsen van Tjaard Mockema en Wybe Jarichs Jelkama in het Mengelwerk der

[p. 765]

zette hij vervolgens dien arbeid voort en gaf in 1837 zijne Nieuwe Naamlijst van Grietmannen, met Geschiedkundige aanteekeningen in het licht, en voegde er in 1851 een Aanhangsel bij, waarin nog een honderdtal levensberigten van beroemde Friezen voorkomen. Middelerwijl was van Sminia reeds gedurende vele jaren uit den stand der edelen lid der staten van Friesland, en werd in 1840 daaruit afgevaardigd als lid van de dubbele kamer der staten-generaal tot herziening der grondwet. Hem viel de onderscheiding te beurt van benoemd te worden tot ridder der orde van den Nederlandschen leeuw, en zag hij zich vereerd met de benoeming tot curator van 's Rijks Athenaeum te Franeker, welks opheffiing in 1842 hij met klem van redenen trachtte te verhoeden. Omstreeks dezen tijd verscheen zijn belangrijk werkje, getiteld: Wandelingen van mijn Oudoom den opzigter, door een gedeelte van Leeuwarder Courant, N^o. 14 en 28. Op breedere schaal de provincie Friesland; bevattende eene plaatselijke en geschiedkundige beschrijving van de merkwaardigheden der grietenij Tietjerksteradeel. Uit de nagelaten papieren van eenen Dorpspredikant, bijeenverzameld door H. van Rollema (onder welken pseudoniem van Sminia ook later in den Navorscher schreef). Leeuw. 1841. kl. 8^o.

Op gelijke bevallige wijze gaf hij in den Friesche Volks-Almanak voor 1844 eene uitvoerige beschrijving van de antieke Orxma-State te Menaldum met historische herinneringen omtrent hare vroegere bewoners uit het geslacht van Camstra. Voorts deelde hij de vruchten zijner studiën mede in de Vrije Vries: over het geslacht Aebinga, over den potestaat Juw Hettes Dekama, over den Kapitein Haring van Harinxma enz. Alsmede in den Volks-Almanak: over het geslacht Hillama, over Seerp Galama, over den Raadsheer Jarich van Ockinga, over den Hoveling Rienck Bockema, over Oega-Klooster en Noordwolde en over verschillende adellijke personen bij afbeeldingen van de Friesche kleederdragten der 16^e eeuw, waartoe zijne aanzienlijke verzameling schilderijen, platen en portretten hem de bouwstoffen leverden.

In de laatste jaren van zijn leven zag van Sminia zich een rijke bron van onderzoek ontsloten, toen hij, op het voetspoor van Jhr. F.A. Ridder van Rappard, zich onledig hield met de beschrijving van een aantal Alba amicorum uit de 16^o en 17^o eeuw. Drie belangrijke Overzigten met af beeldingen van kleederdragten en wapens zijn opgenomen in het 8^ste deel van de Vrije Fries. Bovendien gaf hij een meer algemeen verslag daarvan in den Volks-Almanak voor 1855. Hij was sedert 1840 bestuurder van het Friesch genootschap, en sedert 1854 lid der maatschappij van Ned. letterkunde, en overleed den 25 Julij 1858.

Zie Eekhoff, Levensschets van van Sminia in de Handel. d.

[p. 766]

Maats. van Ned. Letterk., 1859; 13^e Verslag v.h. Fr. Genoots., 1840-41, bl. 249, in dit van 1834, bl. 149; Naamlijst van Grietmannen (vervolg) bl. 17; Eekhoff, Cat. d. Bibl. van Leeuwarden, 95.