Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Jacobus Revius]

REVIUS (Jacobus) of RÈVES Jacques de), werd in het laatst van November 1586 te Deventer geboren, waar zijn vader Richard de Rèves toen burgemeester was. Zijne moeder heette Cornelia Heijinck, dochter van Jan Heijinck, ook burgemeester van Deventer. Na de overgave van deze stad aan de Spanjaarden, verlieten zijne ouders haar en vertrokken naar Amsterdam, waar zijn vader later ook de burgemeesterlijke waardigheid bekleedde. De jonge Revius ontving hier onderwijs in de Fransche, Latijnsche en Grieksche taal van Cornelius Vekeman en diens schoonzoon Hubert de Salignac, vervolgens werd hij student te Leiden, en bezocht de collegiën van Gilbert Jacchaeus over de philosophie en die van Franciscus Gomarus en Lucas Trelcatius over de theologie. De godgeleerde twisten die te Leiden werden gevoerd, bewogen hem naar Franeker te gaan, waar

[p. 285]

hij de lessen der Drusiussen (vader en zoon) over de Hebreeuwsche Grammatica bijwoonde. In 1610 deed hij een reis door Frankrijk. Van Rome, waar hij ontscheepte, ging hij naar Parijs, Orleans, Blois, Tours en Saumur, waar hij de hoogleeraren Craeg of Cragius en Robert Body (twee Schotten) den predikant Mouchereau en anderen hoorde; vervolgens bezocht hij Montauban, Cahors, Limoges, Poitiers, Thouars en la Flêche. Te Orleans wedergekeerd, benoemde men hem tot bibliothecaris, vervolgens tot assessor. Terstond na zijne terugkomst in het vaderland werd hij predikant te Zeddam, en in hetzelfde jaar te Winterswijk en Aalten, en in 1614 te Deventer. In October 1618 werd hij naar de Synode national te Dordrecht gedeputeerd, in 1619 bedankte hij voor het beroep naar Leiden, in 1632 voor dat naar Rotterdam. In 1641 werd hij tot opvolger van Festus Hommius als regent van het staten-collegie te Leiden benoemd. In deze betrekking betoonde hij zich zulk een hevig tegenstander van het cartesianisme, dat curatoren in 1648 genoodzaakt waren hem tot gematigdheid op te wekken. Ondertusschen was hij in 1643 tot doctor in de godgeleerdheid benoemd; ook was hij ouderling bij de Engelsche gemeente. Hij huwde 1. Christina Augustijn, 2. Anna Burtens, weduwe de Witte, en overleed den 15 November 1658.

Revius was een uitstekend geleerde, ervaren in de oude en nieuwe talen, godgeleerdheid, wijsbegeerte en regtsgeleerdheid; ook was hij een groot voorstander der toon- en dichtkunst. Hij werd ook tot de revisie der bijbelvertaling benoemd en nam er een werkzaam deel aan. Hij gaf in het licht:

Schriftuurlijck tegen-bericht van de leere der gereform. kercken, aengaende de goddel. predestinatie ende andere aenlevende poincten, tegen de dwalingen dergenen, die haer selven Remonstranten noemen, voorghestelt in 't boecxken van de H. Herberts ghen. Cort ende claer bewijs etc. met korte openinge der Schriftuurplaetsen daer in aengetoghen door J. Revium. Deventer, 1617.

Belgicarum Ecclesiarum Doctrina et ordo, hoc est confessio, Catechesis, Liturgia, canones Ecclesiastici; Graecè et Latinè. Lugd. Bat. 1627, 16. Daventriae, 1627, 12. Ook met den volgenden titel:

Εϰϰληίᾶν τῇς Βελςιϰῆς enz.

Hoe est, Ecclesiarum Belgicarum confessio, interprete Jacobo Revio. Et catechesis, quae in Ecclesus et scholis Belgicarum Provinciarum traditur, interprete Frederico Sylburgio. Amst. 1638, 18^o. Uj. 1660 16^o.

Epistres Françoises des Personnages illustres et doctes a M. Joseph Juste de la Scala (Scaliger) mises en lumière par Jacques de Rèves. Harderwijck 1624 in 12.

Overijsselsche Sangen en Dichten. Devent. 1630 4. Amst. 1630. 12.

[p. 286]

Laurentio Vallae libri duo de collatione Novi Testanenti; ex recensione et cum notis J. Revii Amst. 1636 12, verm. met aanmerk. Deventer, 1636 12. ook in de Critici Sacri. T. VI, VII.

Historia Pontificum Romanorum contracta et compendio perducta usque ad annum Aerae Christianae (1) IƆ XXXII. Amst. 1632 12.

De 64 Psalmen Davids, door P. Dathenum, - in sin en rijmen gebetert door J. Revium. Dev. 1660 8.

Examen Dissertationis D. Nicolai Vedelii de Episcopatu Constantini Magni, eu de spotestate Magistratuum Reformatorum circa res ecclesiasticas. Amst. 1642. 18^o, tegen Nic. Vedelii, de Episcopatu Constantini Magni seu etc.

Dissertatio repetita, cum responsione ad interrogata quaedam. Franek. 1642 16^o.

Oratio inauguralis de origine et usu Gymnasiorum, ac nominatim collegii Theologici Lugdun. ap. Batavos. L.B. 1642, 4.

Historiae vitae, doctrinae ac rerum gestarum Davidis Georgii, Haeresiarchiae; conscripta ab ipsius genero Nicolai Blesdikoo. Nunc primum prodit in luceo ex Musaeo J. Revii. Devent. 1642 kl. 12.

Suarez repurgatus sive Syllabus Disputationum Metaphysicarum Franc. Suarez, societ, Jesu Theol. cum notis Jacobi Revii, quibus, quae ab Auctore illo recte tradita sunt, ubi opus est illustrantur aut defeuduntur: quae vero in Philosophiam, ac praecipue Theologiam peccavit, indicantur ac refelluntur L.B. 1644 4.

Libertas Christiana circa vsum capillitii defensa, qui sex ejusdem Disputationes de coma ab exceptionibus viri cujusdam docti vindicantur L.B. 1647 16^o.

Consideratio Theologica Methodi cartesianae. L.B. 1648, 16.

Abstersio macularum, quae ab Anonymo quodam, calumniosae Praefationis in Notas cartesianas Autore, ipsi aspersae fuerunt L.B. 1648, 12. Tegen den Leidschen Hoogl Adriaan Heereboord.

Uittreksels van een boek van C. Everwijn, Pred. te Gouda, over de magt van den Magistraat, betreffende het afzetten van predikanten. Met het antwoord van J.R. Leiden, 1650.

Daventriae illustratae, sive Historiae urbis Daventrieneis libri sex, perducti usque ad annum a nato Christo CIƆ X X 41; quibus etiam non pauca, quae ad universam Transisulaniam et regiones finitimas spectant, per occasionem edisseruntur. L.B. 1651 4^o.

Thekel, id est, levitas Defensionis cartesianae, contra Tobiam Andreae. Brielae 1653 12.

Cartesiomania, hoc est, furiosum nugamentum, quod Tobias Andreae, sub titulo Assertionis Methodi Carthesianae orbi literato obtrusit. L.B. 1654, 12.

[p. 287]

Joannis Pistorii, Woerdenatis, ob Evangelicae veritatis assertionem, apud Hollandos primo omnium exusti, Martyrium descriptum a Guilielmo Graphaeo, Hagensi, lunc temporis in eundem cum beato Martyre carcerem conjecto, nunc autem e Mss. editum. L.B. 1658 12^o.

Hij is meesterlijk door J. Suijderhoef in plaat gebragt.

Zie Hoornbeek, Oratio Funebris in obitum J. Revii, L.B. 1658 in Miscel. Sac. p. 575; Niceron, vie de Jacques Revius en Mém. T. XXX, p. 30, Revii. Daventria illustr. p. 505-508, 582, 600, 613, 624, 662, 671, 672, 688, 691, 694, 723-728; Witte, Diar. Biogr. ad an 1658; Paquot, Mém. T. III, p. 509 suiv; Saxe, Onom. T. IV, p. 267, 268; Königii Bibl. Vet. et Nov. i.v.; Pars, Index Balav. p. 134-136 (met zijn portret); Io Fabricii Histor Bibl. T. I, p. 320; J.F Foppens, Biblioth. Belg. T. I, p. 533, 536; D. Gerdes, Floril. Libr Rar. p. 298, 299; Cat Bibl. Bunav. T. I, V. II, p. 1554; J.F. Reimmanni Catal. Bibl. Theol. p. 434; R.v. Harderwijk, Iets over Jac. Revins, in Overijss. Alm. 1854, bl. 78; Overijssel. Alm. 1860, bl. 164; Columba, en Dreas, Naaml. der Pred. onder de Cl. v. Dokkum, bl. 123, 124. Rogge, Bibl. v. Contrarem. en Geref. Geschriften. bl. 81, 82; Dez. Bibl. v. Rem. Geschrift. bl 123; De Wind, Bibl. v Ned. Gesch. Aanh. bl. 1; Siegenbeek, Gesch. der L Hooges., D. I, bl. 153, 163-165; D. II, bl. 284. 285; Dez., Ges. der. Ned. Letterk. bl. 133, 134; van Kampen, Beknopte Ges. der Ned. Lett. D. I, bl. 204, 207; Soermans, Acad. Reg. bl. 120, 121; de Jongh, Naaml. der Pred. v. Gelderl. bl. 398; Moonen en Hoogewal, Naemket. der Pred. v. Overijssel, bl. 3; Glasius, Godgel. Ned. Heringa, Over de Ned. Bijbelvert. op meer dan eene plaats; Hinlopen, Ges. der Ned. overz. der Ned. Bijbels, bl 216; Brandt, Ges. der Ref., D. bl. Glasius, Ges. d. Syn. van Dordr. D. bl. Schotel, Ges. v.d. Heidelb. Catech, bl. 278; Koecher, Hist. d. Heidelb. Catech. p. 286; Niceron, Memoires, T. XXX, p. 33. Kist en Roijaards, Archief voor Kerkel. Ges. D. V, bl. 119, 149, 150; D. IX, bl. 495; Dez. Ned. Archief, D. II, bl. 422; Witsen Geijsbeek, B.A.C. Woordenb., D. V, bl. 168, Chr. v.h. Hist. Gen. D. II, bl. 69, 226; Andriessen, Aanm., bl. 182; v. Iperen, Psalmgez. D. I, bl. 174; Mr. Bodel Nijenhuis, Bibl. Lijst n. 2900; Cat. d. Maats. v. Ned. Letterk. D. I, bl. 169; D. II, bl. 158; D. III, bl. 76, 449; Hoogstraten; Nieuwenhuis; Kobus en de Rivecourt; Verwoert; Kok; Muller; Cat. v. Portr. Jöcher Biogr. Univ.; Dict. Biogr.