Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Nicolaas Pieneman]

PIENEMAN (Nicolaas), zoon van den vorige, werd den 1 Januarij 1810 te Amersfoort geboren, was een leerling van zijn vader, en werd een der beste historieschilders van den lateren tijd. Hij exposeerde op de tentoonstelling te Amsterdam in 1834 de dood van den Admiraal de Ruiter, toen door den prins van Oranje, later koning Willem II, aangekocht, Z.K.H. de Prins van Oranje, te Bautersem, Czaar Peter in zijne hut te Zaandam te 's Hage in 1835; Magdalena Moons, die Valdes, haren verloofde, komt smeeken het beleg van Leiden op te heffen (later in het kabinet van

[p. 277]

Mendez de Leon te Amsterdam), de Raadpensionaris Oldenbarneveldt, aangekondigd wordende dat hij den volgengen dag zal ter dood gebragt worden, te Amsterdam in 1836, Jacoba van Beijeren, omringd door hare vrouwen, denkende aan Jan van Arkel, later eigendom van den Baron van Brederlo, geheimraad van den Keizer van Rusland, Bertha in haar vertrek, naar een der legenden van Mr. J. van Lennep, in bezit van dezelfden; te Amsterdam in 1838, Prins Willem I door Jaureguy verwond te Antwerpen, in bezit van Teyler, Prins Maurits in zijn kabinet der Staten-Generaal aankondigende, dat hij zich belast met het beleg van Duinkerken, in het kabinet van During te Rotterdam; te 's Hage in 1839, een familie stuk en verscheidene portretten; te Amsterdam in 1840 Prins Willem, door Jaureguy te Antwerpen, aan het hoofd gewond zijnde, ligt op zijn ziekbed en wordt door Charlotte van Bourbon verpleegd, welke de genezing der wond heeft bevorderd door er gedurig hare hand tegen te houden. Op de tentoonstelling te Amsterdam 1844, was zijne inhuldiging van koning Willem II te Amsterdam.

In 1845 schilderde hij op last van den prins van Oranje, de levensgroote portretten van diens beide zonen, Willem en Alexander.

Voorts schilderde hij het levensgroot afbeeldsel van Z.M. Koning Willem II, door Willem III aan de Hoofd-Officiers Societeit The united Servis-Club, te Londen, waarvan zijn vader lid was geweest, vereerd, het levensgroot portret van Willem III voor het Gouvernementshuis te Batavia, op verzoek van den raad der stad Amsterdam, een dito van Z.M. Willem III in uniform der Marine, bestemd voor het raadhuis aldaar. Deze schilderij en die van zijn vader, mogten in 1855 de algemeene goedkeuring te Parijs verwerven. Hij verkreeg bij die gelegenheid de Orde van het Legioen van Eer. In 1856 voltooide hij de hem door den koning bestelde schilderij, voorstellende het aanbieden van het Album door de kern van Utrechts burgerij, in Groot-Paushuizen, bij gelegenheid zijner intrede in die stad in September 1853. Kramm vermeldt nog de volgende portretten door hem geschilderd: dat van Z.M. Koning Willem III, op last van den koning van Zweden, een dito voor den keizer van Japan bestemd, en nog anderen voor het paleis Welgelegen op Java, voor den Zoologischen tuin te Amsterdam (kniestuk), voor de Kon. Ned. Jacht-Club te Rotterdam, voor twee hooggeplaatste personen in Engeland, bij gelegenheid van het bezoek van den prins van Oranje aldaar, levensgroot de voeten uit, in burgerkleeding; het portret der koningin, voor den koning van Wurtemburg; van prins Alexander der Nederlanden, voor de koningin moeder; van prins Hendrik der Nederlanden,

[p. 278]

aan boord van een oorlogschip, rustende op een stuk geschut, levensgroot, de voeten uit; van prins Alexander te paard, de voeten uit, en van den prins van Oranje, ter gelegenheid van 's prinsen afscheid van de hoogeschool te Leiden, door de koning aan den heer de Raadt vereerd; een dito voor de koningin, bij gelegenheid van zijn meerderjarigheid.

Eindelijk de portretten van Rochussen, gouverneur-generaal van Neêrl.-Indiën, van den baron van Hall, van Bosscha, minister van eeredienst, van den minister Schimmelpenninck van der Oye, voor de Academie van burgerlijke ingenieurs, te Delft; van Jonkheer de Casembroot, gouverneur van den prins van Oranje, later (1860) minister van oorlog.

Tot zijne historische stukken behooren: Rembrand de graveur, in het kabinet van Jacob de Vos Jz., te Amsterdam, door Mouilleron in lithographie gebragt; de opwekking van den zoon eener weduwe door den profeet Elisa; de ontdekding van Amerika door Columbus. In 1830 behaalde zijn Archimedes, door eene soldaat vermoord te Syracuse, de groote gouden medaille bij het Kon. Ned. Inst. Van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, van welke hij lid was, ontving hij achtereenvolgens 8 eere-penningen, waaronder een voor een pleisterbeeldje.

Pieneman was ridder van den Nederlandschen leeuw, kommandeur van de orde van Adolf van Nassau, van de Poolster, enz. Hij overleed in den nacht van 29 op 30 December 1860, in den ouderdom van 51 jaren.

Zie Immerzeel; Kramm; Nederl. Kunstblad 1844. Nr. 46; Handelsblad, 15 April 1850, Bijvoegsel; Muller, Cat. v. Portr.