Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Jacob Merler]

MERLER (Jacob), MERLON of JAC. MERLO HORSTIUS, zoon van Jacob Merler en Helena Mathen, eenvoudige landlieden, werd 24 Julij 1597 te Horst, bij Roermonde geboren. Nadat zijn vader door het krijgsvolk gedood was, zorgde zijne moeder voor zijne opvoeding, die zij later aan zijn moederlijken oom Jan Horstius, priester en vicaris der hoofdkerk te Keulen, toevertrouwde. Na omstreeks vier jaren het collegie der drie Kroonen onder vader Adam Casen bezocht te hebben, ging hij in dat van Montanus, om onder Johan-

[p. 659]

nes Gelenius de philosophie te bestuderen. Den 22 Maart 1616 werd hij meester der vrije kunsten, oefende zich vervolgens in hetzelfde collegie in de Godgeleerdheid en ontving 6 Maart 1621 de priesterlijke wijding. In den aanvang van het volgende jaar benoemde hem Frans van Lorraine, deken der hoofdkerk van Keulen en bisschop van Verdun, tot zijn kapelaan en schonk hem vervolgens de pastorij van O.L.V. in Pasculo (22 Maart 1623). Hij bleef aldaar pastoor tot zijn dood, 24 April 1644. Men leest zijn grafschrift bij Paquot.

Hij schreef:

Enchiridion officii divini, tum Ecclesiasticorum, tum aliorum. Divinis Officiis piè interesse cupientium usui accommodatum. Colon. 1623. 16^o.

Monita Sapientiae Christianae ad mores et vitae spiritualis officia, omnemque pietatis cultum utilia. Colon. 1629. 24^o.

Fasciculus Myrrhae et Thuris. Colon. 1630. 24^o.

Paradisus Animae Christianae, lectissimis omnigenae pietatis deliciis amoenus. Colon. 1630, 1644. 24^o. It. Editio altera longe auctior et elegantior. Colon. 1675. 16^o. It. 1683. gr. 8^o. 1692. 18^o. 1701. 24^o. 1732. 8^o. Brux. 1688. 16^o.

Manuale pictatis, in quo officium B. Mariae Virginis, septem Psalmi Poenitentiales, Litaniae variae, accessus Altaris, Psalterium, et Orationes tempore Belli et Calamitatis publicae etc. achter de Edit. altera van den Paradisus animae, in latere uitgaven en meermalen afzonderlijk. Vertaald in het Fransch met den volgenden titel:

Heures Chrétiennes tirées de l'Ecriture Sainte et des. Ss. Pères, contenant les Exercises pour tous les jours de la semaine ... par M. Horstius, docteur (Licencié) de l'Universite de Cologne et curé de la même ville. Traduction nouvelle de son livre intitulé: Paradisus Animae Christianae. Paris. 1685. 12^o. Brux. 1689. 12^o. Louv. 1696. petit. 12^o. It. Nouvelle édition revue, corrigée et augmentée. Paris. 1715. 2 vol. De vertaler is Nicolas Fontaine, Secretaire de MM. de Port Royal. Ook is dit werk in het Vlaamsch en andere talen overgezet.

Hij bezorgde eene uitgave van den Commentarius van Estiús op de brieven van Paulus. Col. Agrip. 1631. Merler voegde er den tekst der Vulgata bij.

Viaticum quotidianúm hominis Christiani. Colon. 1633. 4^o.

Septem Tubae Orbis Christiani ad reformationem Ecclesiasticae disciplinae toto orbi et praesertim in Germania, ad praesentium et graviorum malorum remedium, instituendam excitantes. Colon. 1635. 8^o.

Aphorismi Eucharistici, id est, piae et sanctae celebrationis et communionis Monita, ex praecipuis Arceticis collecta et illustrata. Colon. 1638. 8^o.

S. Bernardi Abbatis Claraevallensis ... Vita et Opera novis ouris ad Mss. Codices recensita, et in sex Tomos, seu Li-

[p. 660]

bros digesta, studio et labore Jac. Merlonii Hortii. Colon. 1641. 2 fol. fol.

Christianus Theodidactus, seu doctrinae piè vivendi et beatè moriendi, formâ colloquii inter Christum et hominem, verbis fere sacris expressa. Colon. 1643. 18^o.

Viator Christianus rectâ ac regiâ viá in Coelum tendens, ductu Thomae à Kempis, cujus de Imitatione Christi, aliaque piissima Opuscula nova curâ receusuit, et nots illustravit J.H. Viatoris Christiani Pars alterâ, in qua Thomae de Kempis Soliloquium animae: Vallis Liliorum: de tribus Tabernaculis: Gemitus et suspiria animae poenitentis, seu de vera compunctione cordis; Cohortatio ad spiritualem profectum. Colon. 1643. 2 vol. 12^o. Ibid. 1669-1670. 2 vol. 32^o. c fig. De abt de Bellegarde gaf er eene Fransche overzetting van. Paris 1698-1700. 2 vol. 8^o.

In handschrift:

Commentarius Literalis et Moralis in omnes Psalmos Davidis.

Commentarius in Vitam S. Caroli Borromaei.

Medulla Sapientiae tum sacrae tum profanae, id est, breves, acutae et nervosae Gnomae, seu sententiae et Axiomata moribus formandis idonea.

Theatrum Agonis Christiani, id est, sanctorum et illustrium hominum in morbis et morte, Dicta, Facta, Apopthegmata, ex variâ, veteri et novâ historiâ illustrata.

Een uitgaaf der Opera Gregorii Magni; Paedagogus Aegrorum et Agonizantium; Zelus Domûs Dei.

Men vindt zijn portret bij Foppens.

Zie H. Crombach, Veri et pii sacerdotis Idea, seu vita R.D. Jac. Merlo Horstii. Colon. 1661. 16^o.; Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 600; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 526; Paquot, Mém. T. I. p. 72. Nouv. Biogr. generale Jichu, Adelung.