Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Arnold Meis]

MEIS (Arnold), werd 7 Junij 1809 te Koevorden geboren, maar kwam reeds jong met zijne ouders in Oost-Indie aan. Zijn vader, een onderwijzer, ontviel hem toen zij nog pas 12 jaren telde en kort daarna, 1 Mei 1822, werd hij élève bij de militaire school te Samarang. Spoedig tot kadet-sergeant bevorderd, werd hij in Augustus 1825 als adjudant toegevoegd aan den majoor Gey, kommandant der artillerie te velde, welke betrekking hij slechts korten tijd waarnam, daar de jeugdige adjudant den 8 November van dat zelfde jaar, alzoo op ruim 16jarigen leeftijd, benoemd werd tot 2^e luit. bij het 5^e reg. artillerie. In dezen rang nam Meis deel aan den javaschen oorlog, en werd in het begin des volgenden jaars, bij het défilé te Besangang op den grooten weg naar Magelang, door een geweerkogel in den linkerschouder gekwetst. Hoe hij zich gedroeg bij onderscheidene gelegenheden kan blijken uit eene missive van den toen tot luit.-kolonel bevorderden majoor der artillerie Gey, dd. Samarang 15 Jan. 1826, aan den luitenant Meis gerigt, waarin de gunstigste getuigenis gegeven wordt van het gedrag van dezen officier voor den vijand bij onderscheidene gelegenbeden. In het bijzonder wordt daarin de bedaardheid hoogelijk geprezen bij en na zijne verwonding, in het oogenblik dat de vijand op onze geringe magt voordeelen had behaald, en van de sektie ligte stukken die hij kommandeerde, zes kanonniers en twee treinpaarden waren gedood of gewond.

Bij koninklijk besluit dd. 10 Maart 1831, n^o. 74, werd Meis benoemd tot ridder der Militaire Willemsorde 4^e klasse, terwijl ook de achtkantige medaille voor den javaschen oorlog zijne borst versierde.

Na in 1832 benoemd te zijn als adjunct bij de 3^e onderdirectie van het materieel der artillerie, werd hij in Dec. 1833

[p. 550]

bevorderd tot 1^e luit.-adjunct bij de directie der artillerie. In dezen rang maakte hij in 1834 de expeditie naar Way Oerang in de Lampongs mede, waarbij hij kommandant was der artillerie, en voor welken veldtogt hem eene eervolle vermelding te beurt viel. Na in December 1836 als le luit.-adjudant bij het personeel der artillerie te zijn overgegaan, werd hij den 13 November 1837 bevorderd tot kapitein, en kort daarna benoemd tot adjudant bij den generaal-majoor, kommandant bij het indische leger, bij welke benoeming werd bepaald, dat hij bij zijn korps in ancienniteit en bevordering zou blijven rouleren. Deze betrekking nam hij meer dan 6 jaren waar, tot dat hem in 1844 de functien werden opgedragen van directeur van den constructiewinkel te Soerabaya. Een jaar later klom hij op tot den rang van majoor (8 Junij 1845) en 31 Maart 1846 werd hij benoemd tot luitenant kolonel-onderdirecteur in de voormalige 3^e groote militaire afdeeling, nadat hem kort te voren het onderscheidingsteeken van langdurige nederlandsche dienst was toegekend. Nog in hetzelfde jaar 1846 droeg men Meis de betrekking op van adjunct-directeur der artillerie, met bepaling, dat hij de dienst van directeur tijdelijk zou waarnemen. In 1848 versierde de koning hem met de ridderorde van den Nederlandschen Leeuw, en na van September 1849 tot Mei 1850 de betrekking bekleed te hebben van sous-chef der artillerie, werd hem eerst tijdelijk en later definitief opgedragen die van resident en militaire kommandant van Palembang. In 1849 nam hij een werkzaam aandeel in de 3^e Balische expeditie, ontving den 15 April van dat jaar in het gevecht bij Djagaraga een gecompliceerde schotwonde in de linkerzijde, en werd voor zijn gedrag bij deze expeditie benoemd tot ridder der militaire Willemsorde 3^e klasse.

Nadat Meis van de betrekking van resident en militaire kommandant van Palembang eervol ontheven en van ‘voor memorie’ terug gevoerd was, werd hij in Nov. 1850 bevorderd tot kolonel en chef van het wapen der artillerie. Ook werd hij benoemd tot gewoon lid van den raad van verdediging van Ned. Indie in Dec. 1851, van welken raad hij lid bleef tot 1854, toen gemeld ligchaam werd ontbonden. In dat zelfde jaar werd hij bevorderd tot generaal-majoor, en benoemd tot kommandant der tweede militaire afdeeling op Java, welke betrekking hij bijna 4 jaren waarnam tot 4 Sept. 1858, toen hem de hoogst gewigtige betrekking werd opgedragen van civiel en militair gouverneur van Sumatraas Westkust. Ook in dit zijn laatste ambt was hij met vrucht en tot tevredenheid der regering werkzaam, waarvan de benoeming van Meis door de Koning-groothertog tot groot-officier der orde van de Eikenkroon getuigt; tot dat hij zich, geschokt door het kort op elkander gevolgde verlies van twee volwassen kinderen, een dochter en een zoon, en overspannen door rusteloozen arbeid

[p. 551]

die met de oogenblikken woekert, niet meer door het verzwakte ligchaam kon worden staande gehouden, hetgeen hem dwong een tweejarig verlof naar Nederland aan te vragen. Den 10 Sept. 1861 arriveerde generaal Meis, zwak en afgetobt, van Padang te Batavia. Zijn toestand verergerde en in plaats van naar Nederland, zijn vaderland, door hem in zoo lange jaren niet aanschouwd, te reizen, werd hij opgeroepen naar het andere betere, eeuwige vaderland.

Het leger verloor in generaal-majoor Meis een uitstekend hoofd-officier, de staat een voortreffelijk dienaar, de maatschappij een hooggeacht burger, zijne betrekkingen een beminnend echtgenoot en vader, en zijne vrienden een welwillend en trouw vriend.

Zie Amsterdamsche Courant van 7 December 1861.