Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Gerard Matthisius]

MATTHISIUS (Gerard), of Matthijs., werd omstreeks 1523 in Gelderland geboren. Reeds vroeg werd hij met de Grieksche en Latijnsche talen bekend, studeerde in het collegie Montanum te Keulen en vervulde er later het hoogleeraarambt in. De magistraat der stad, onderrigt van zijne bekwaamheid, gelastte hem omstreeks 1545 onderwijs te geven in het Grieksch, eerst op eene kleine, later (1550) op eene grooter jaarwedde. Zijne ambtgenooten waren toen Jan Leihius van Cochem, die het Latijn, en Justus Velsius, die het Latijn, Grieksch en de wijsbegeerte onderwees. In 1552 werd hij deken van de faculteit der kunsten en kort daarna verkreeg hij den graad van licentiaat in de godgeleerdheid. Den 12 November 1557 werd hij tot regent van het collegie Montanum gekozen, welke post hij tot zijn dood toe bekleedde. Volgens Valerius Andreas stierf hij den 10 April 1572; doch Hartzheim stelde zijn dood een paar jaren later, waarmede Cornelius Callidius, Matthisius' tijdgenoot overeenstemt. Eenige oogenblikken voor zijn dood zeide hij het volgende distichon, dat men voor zijn grafschrift kan beschouwen, op.

Quod satis est, vixi: jam quina decennia natum

Mors rapit. Heu! nullus sum, nisi, Christe, juves.

Hij schreef:

Porphyrii Phoenicis Isagoge, seu quinque vocum Institutiones, interprete Joachimo Perionio, Cormoeriaceno Benedictino, nunc demum ab eodem recognitae; una cum Scholiis jam recens conscriptis et editis, autore G.M. Adjecta est ab eodem praefatio, quâ Aristotelicae Dialecticae vituperatoribus. (Petrus Ramus en zijne discipelen) respondetur; unâ cum explicatione istius Veterum quaestionis: sitne Dialectica pars an instrumentum potius Philosophiae. Colon. 1550. 12^o.

Aristotelis Stagiritae Categoriae, nunc denuo ab interprete Joach. Perionio.... recognitae; una cum Scholiis G.M..... nunc primum conscriptis et editis. Colon. 1551. 12^o.

D. Thomae Aquinatis de naturâ et essentiâ rerum, libellus (quem vulgo de Ente et Essentiâ vocant,) nunc recens à mendis quam plurimis repurgatus, et Scholiis insuper adjectis, illustratus; operâ G.M. Geldri. Colon. 1551. 12^o.

[p. 404]

Aristotelis priorum Analyticorum (quibus tota ratiocinandi doctrina continetur) libri duo; una cum Scholiis G.M. Geldriensis, nunc recens conscriptis et editis. Ex interpretatione Joachimi Perionii Benedictini Cormoeriaceni, diligenter jam recognitâ et castigata. Colon. 1553. 12^o.

Aristotelis de rerum Principiis liber primus, in certam methodum redactus, et per Erotemata explicatus..... Adjecta sunt Προλέγομενα, quorum explicatio ad universam Naturalis scientiae intelligentiam nan parum adjumenti studiosis afferet. Colon. 1556. 12^o

Aristotelis Topicorum libri octo, interprete Joach. Perionio Cormoeriaceno Benedictino, nunc denuo ab eodem recogniti: una cum Scholiis jam recens conscriptis et editis, auctore G.M.

Tomas primus Aristoteleae Logicae in quo insunt quinquo vocum Institutionum liber unus: Categoriarum liber unus: de Interpretatione liber unus: de Rationatione libri duo: de Demonstratione libri duo; partim Joachimo Perionio Cormoeraceno, partim Nicolao Gruchio, Rothomagensi Interpretibns; una cum commentariis G. Matthisii Geldriensis, nunc multo quam ante accuratius conscriptis, et editis. Editio a Colon. 1559. 4^o. Alter Tomus... in quo insunt Topicorum libri octo, secunda editio, Joachimo Perionio interprete. De Reprehensionibus Sophistarum liber unus, Nicolao Gruchio, Rothom. interprete; una cum Adnotationibus G. Matthisii.... partim nunc recens editis, partim de integro recognitis et locupletatis.... Adjecimus praeterea librum de Naturâ et Essentiâ, authore quidem D. Thomâ Aquinate, at nunc paraphrastice translatum, et commentariis praeterca nonnullis adjectis illustratum per G.M. Ibid. 1566. 4^o.

In Epistolam B. Pauli ad Romanos Commentaria, nunc recens conscripta ac edita, authore G.M. Colon. 1562. 12^o.

Epitome librorum Aristotelis de Coelo. Colon. 1568. 12^o.

Epitome Logicae Aristoteleae Graeco-Latina. Colon. 1569. 12^o.

Epitome librorum Aristotelis de rerum Principiis. Colon. 1570.

Pythagorae et Phocylidis Carmina aurea.

Oratio paraenetica de extremo Domini adventu.

Conciones de Adventu.

Zie Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 279; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 356; Paquot, Mém. T. II. p. 192, seqq.; Miraeus; Jöcher.