Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Antoine Augustin Bruzen de la Martiniere]

MARTINIERE (Antoine Augustin Bruzen de la), werd omstreeks 1682 te Dieppe in het land van Caux in Normandie geboren, studeerde te Parijs, ook onder zijn oom, de bekende Richard Simon, en begaf zich in het laatst van 1709, 27 jaren oud, naar het hof van Frederik Willem, hertog van Mecklenburg, waar hij zich bezig hield met nasporingen te doen omtrent de geschiedenis der Herulers, Vandalen en andere volken, die deze oorden bewoond hebben, en zich op de aardrijkskunde der midden-eeuwen toe te leggen. Na den dood van Frederik Willem (1713) verliet hij het hof en begaf hij zich (1719) in dienst van François Farnèse, hertog van Parma, die hem zijn vertrouwen schonk en hem als zijn zaakgelastigde naar de Nederlanden zond. Hij begaf zich (1719) naar Holland, vertoefde eenigen tijd te Amsterdam en bragt het overige van zijn leven te 's Hage in een afgelegen huis, dat hij zijn kluis (son hermitage) noemde, door. Hij stond hier in groot aanzien, en hield zich met het zamenstellen van zijn aardrijkskundig woordenboek bezig. De hertog van Parma wilde hem wel afstaan aan Spanje, en de markies van Beretti Landi, gevolmagtigd minister van deze kroon in Holland, die groote achting voor hem had opgevat, bewoog hem dit werk aan den koning zijn meester op te dragen en verschafte hem den titel van aardsrijkskundige van zijne Katholyke Majesteit. Omstreeks dien zelfden tijd benoemde hem de koning der beide Sicillën tot zijn secretaris met eene wedde van 1200 kroonen. Hij overleed te 's Hage den 19 Junij 1749 in den ouderdom van 67 jaren.

Hij is driemaal gehuwd geweest, was een vriend van maatschappelijke genoegens, aangenaam in den omgang, geestig in zijne gesprekken, dienstvaardig, doch verkwistend. Hij had een sterk geheugen, schrander oordeel, en heeft de volgende werken geschreven:

Nouveau Recueil des Epigrammatistes François, anciens et modernes, contenant ce qui s'est fait de plus excellent dans le

[p. 327]

genre de l'Epigramme, du Madrigal, du Sonnet, du Rondeau, et des petits Contes en vers, depuis Marot jusqu'à prèsent, avec la vie des auteurs et des Notes Historiques et Critiques, et de la fausse beauté dans les ouvrages d'Esprit, des Observations sur l'Epigramme, une Digression sur le stile Marotique, et les Règles de la ersification Françoise Amst. 1720. 2 vol. 12^o.

Introduction à l'Histoire Moderne, Generale et Politique de l'Univers, ou l'on voit l'origine, les revolutions, l'élat présent et les interels des souverains, par M. le baron de Puffendorff. Nouvelle edition ou l'on a continué tous les anciens chapitres jusqu'à présent, et ajouté l'Histoire des principaux souverains de l'Italie, de l'Allemagne, etc. te tout dans un ordre plus naturel Avec des Notes Historiques, Geographiques et Critiques, et des Cartes. Amst. 1721. 12^o. 7 vol.

It. retouchée et angmentée. Amst. 1732-1735. 7 vol. 12^o. 1743-1748. 11 vol. 12^o.

Revue, augmentée et continuée par M. de Grace. Paris 1754 tot 1759. 8 vol, 4^o avec quantite de cartes et de vignettes. De twee laatste deelen der uitgaaf van 1735 zijn getiteld: Introduction à l'Histoire de l'Asie. de l'Afrique et de l'Amérique: Pour servir de suite à l'Introduction à l'Histoire du baron de Puffendorff.

Dissertation historique sur tes Duches de Parme et de Plaisance Cologne 1722. Deze geleerde dissertatie is van een der uitstekendste Italiaansche schrijvers. De hertog van Parma zond haar in het Italiaansch en Fransch aan de la Martinière met het bevel haar in het licht te geven.

Deux Essais sur l'Origine et les progres de la Géographie, avec des Remarques sur les principaux Géographes Grecs et Latins in de Mém. Hist. et Crit. van Camusat. Amst. 1722 T. II. Deze Essais waren de voorloopers van den Diction. Geogr.

Hij vervolgde l'Histoire de France sous le regne de Louis XIV, aangevangen door Isaac de Larrey. Rotterd. 1718-1719-1722. 3 vol 4^o. en 9 vol. in 12^o. Al wat voor 1701 is geschreven is het werk van Larrey, maar toen deze 17 Maart 1719 gestorven was, heeft de la Martinière het overige bewerkt.

Le grand Dictionaire Géographique et Critique. La Hàye, 1726-39 10 vol. fol Avec diverses corrections, augmentations et changemens. Dyon 6 vol. fol. voorts te Venetie. Paris 1768. 6 vol. fol.

Er zijn fouten in dit werk die o.a. door den abt Bellenger, in zijn Essais de Critique 1 sur les ecrits de Mr. Rollin, II sur les Traductions d'Hérodote, III Sur le Dict. Geogr. et Crit. de Mr. Bruzen de la Martinière. Amst. 1740 12^o. zijn aangetoond, doch desniettegenstaande is het nog een der elassiekste Geographische woordenboeken. Er verscheen te Lyon een Abrégée Portatif van deze Dictionaire (1759. 2 vol 8^o.)

Essai d'une Traduction d'Horace en vers François par divers

[p. 328]

auteurs, avec un discours sur les Satyres et sur les Epitres. Amst. 1727. 8^o.

Philippi Cluverii Introd. in Universam Geographiam, tam veterem quam novam, cum notis Johannis Bunonis, Joh. Fred. Hekelii, Joh. Reiskii et varior. curâ A.A.B.d.l.M. Amst. 1729. 4^o.

Traités Géographiques et Historiques pour faciliter l'intelligence de l'Ecriture sainte par divers auteurs célébres. (Huet, le Grand, Calmet, Hardouin), La Haye 1730. 2 vol. 12^o.

Lettres choisies de Mr. Simon, on l'on trouve un grant nombre de faits anecdotes de Litérature Nouvelle Edit. revue, corrigee et augmentee d'un vol. et de la vie de l'auteur. Amst. 1730. 12^o.

Introduction générale à l'étude des sciences et des belles lettres en faveur des personnes qui ne savent que le François. La Haye 1731. 12^o. Ook achter Conseils pour former une Bibliothèque peu nombreuse mais choisie (par M. Formey) Berlin (Paris) 1756 12^o p. 123-380.

Histoire de la vie et du règne de Louis XIV. Roi de France et de Navarre, redigée sur les Mémoires de feu Monsieur le comte de *** publiée par Mr. Bruzen de Martinière Premier Geogr. de sa Maj, Catholique, Secrét. du roi des deux Siciles et du conseil de sa Maj. La Haye 1740. 5 vol. 4^o.

Fables Historiques renfermant les plus saines Maximes de la politique et de la morale, avec des discours historiques. Publiées par M. Bruzen de la Martinière à l'usaye du prince des Asturies, ornées de 60 belles(?) Estampes en Taille douce gravées exprès. Amst. et Berlin 1754 12^o. 2 vol.

Nouveau portefenille historique et littéraire; ouvrage posthume de M. Bruzen de la Mart. etc. publée par Mr. R.D.M.A.D.S.P. Amst. et Leipzig 1755. 12^o.

Passetems poëtiques, historiques et critiques; ouvrage de Messieurs de Malherme, Perault et de la Mart. Paris 1757. 2 vol. 12^o.

Vie de Molière, veel breedvoeriger dan dat van M. de Grimarest in 1705 uitg.

Des Nouvelles Politiques et Littéraires. Een soort van dagblad dat weinig aftrek had.

Entretiens des ombres aux champs-Elisées 2 vol.

Men schrijft hem, schoon ten onregte, nog toe:

Lettres sérieuses et badines, door Francois Bruys, eerst Calvinist, later R.C. in 1738 te Dyon gestorven.

Relation d'une assemblée tenue au bas du Parnasse (Amst. 1739) volgens sommigen van den abt d'Artigny, volgens anderen van N. Guéret.

Zie Biogr. Univ. i.v.; Moreri, Hoogstraten, Luiscius, Paquot, Mém. T. II, p. 60; Saxe, On. T. VI. p. 321; Bruys, Mél. Hist.

[p. 329]

T.I.; Dict. Géorg. Préf. Eloge Hist. de R. Simon, p. 83, 84; Conseils pour former une Bibliothèq Edit. de 1756, p. 36; Bibliotheq. ruisonnée T. III. p. 361, T. XXVI. p. 102, T. XXX. p. 393.