Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Jan Mantelius]

MANTELIUS of MANTELS (Jan), zoon van George Mantels en Maria Hermans, te Hasselt, eene stad van het graafschap Looz, in het prinsdom Luik, den 23 September 1599 geboren. Hij ontving zijne eerste opleiding bij de Jesuiten te Luik, waarna hij den elfden Junij 1617 in het Augustijner klooster van Hasselt ging, waarin hij het volgende jaar zijne gelofte aflegde. Na voleindigde studien werd hij gedurende vele jaren onderwijzer in de fraaije letteren, en vooral in de rethorica. Omstreeks 1627 werd hij onder-prior te Brussel, en in 1630 prior van Antwerpen. In 1636 verkreeg hij den rang van licenciaat in de Godgeleerdheid aan de hoogeschool van Douai. In het volgende jaar werd hij prior te Yperen en vervolgens te Hasselt, en vicaris van Luik in 1640 eerste visitator zijner provincie, die toen al de Nederlanden en een deel van Duitschland omvatte. In 1647 was hij afgevaardigd te Rome bij het algemeen kapittel zijner orde en kwam hij terug met den doctoralen hoed van Pavia en werd in hetzelfde jaar prior te Keulen.

Omstreeks 1631 begon hij zich vooral op de welsprekendheid toe te leggen en predikte hij met veel toejuiching in de kerken zijner orde te Antwerpen, Brussel en in de groote kerk dezer laatste stad.

In gevorderden ouderdom werd hij door de jicht aangetast, doch genas omtrent den aanvang van 1660, welke genezing hij toeschreef aan de tusschenkomst van de H. Maagd, die

[p. 157]

vereerd werd in de kapel van Curtembosch, een mijl van St. Trond. Hij bragt zijne laatste jaren te Hasselt door, waar hij in 1655 voor de tweede of derde maal prior was, en hield zich bezig met stoffe te verzamelen voor de geschiedenis van zijn land. Hij stierf den 23 Febr. 1676 in den ouderdom van 77 jaren. Men begroef hem in het koor van zijn klooster, onder een buitengewonen steen. Hij was een der verdienstelijkste leden zijner orde.

Hij schreef:

Manuel de la confrérie de la ceinture de St. Augustin. Liège 1627 in het Ol.

La journée des ames dévotes. Anvers 1634. 16^o. in het Vl.

Speculum peccatorum asperantium ad solidam vitae emendationem; sive admiranda St. Augustini conversio, historicâ ejusdem narratione, discursibus moralibus, et emblematis in aes incisis adornata. Antv. 1637. 4^o.

R.P.F. Joannis Mantelii, S.T.L. Augustiniani, oratio in laudem B.M. Virginis, occasione statuae ejus in templo Augustiniano Thenis dedicatae anno 1636. Onder de Orat. ss. van Nicasius Baxius. Antv. 1638. 12^o. T. I. p. 367-389.

Tabula Chorographica Principatûs Leodiensis et Comitatûs Lossensis. Amst. 1639.

Ars Artium, sive de Regimine Sanctimonialium Diatribe. Antv. 1640. 16^o.

De officio Pastorali, libri duo, ad eorum praecipuè instructionem, qui oves Christi ruri pascunt. Antv. 1643. kl. 12^o.

Oratio habita Antverpiae in funere R. et Eximii Patris Henrici Lancelotti, S. Theologiae Doctoris Lovaniensis. Antv. 1643. 3^o.

Aegidii Albertini Emblemata Hieropolitica, versibus et prosâ illustrabat Joannes Melitanus a Corylo, cujus accedunt Musae errantes. Colon. 1647. 12^o.

Thaumaturgi physici Prodromus. Colon. 1649. 12^o.

S. Augustinus, de venerabili Eucharistiâ; sive de augustissimo corporis et sanguinis Domini Mysterio, qua sacrificium et sacramentum est, quid catholicus sanctae Ecclesiae Doctor senserit, libri II. Leod. 1655. 12^o.

Hasseletum, sive ejusdem opp. discriptio, quo continetur totius Historiae Lossensis compendium, praecipue Cap. XX. ubi recensentur Comites, celeberrimi Monasterii de Herckenrode ord. Cisterçiensis Fundatores. Lov. 1663. 4^o.

Historiae Lossensis libri decem, authore R.P. Joanne Mantelio, Augustiano, S. Th doctore. Cui adjuncta sunt diplomata Lossensia, privilegia, paces, pacta; donationes, infeudationes, etc. nec non recollectio edictorum, constitutionum, declarationum, jurium etc. Cum Topographia seu descriptione urbium, pagorum et locorum ejusdem comitatûs, labore et studio clarissimi consultissimique Domini Laurentii Robyns J.U.D. et Advocati. Leodii 1717. 4^o.

[p. 158]

Hij liet na in hands.:

Syntagma de Mendicantium stationibus.

Liber singularis de officio oratoris Christiani, juxta sanctissimos mores, probatissimamque St. Augustini doctrinam: ad renovandam in usum veterem S.S. Patrum concionandi mehodum.

Zie Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 532, 533; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 162; Paquot, Mém. pour servir à l'Hist. Littér des Pays-Bas, T. II. p. 295; De Wind, Bibl. der Ned Gesch. (Ind.); Dewez, Hist Génér. d.l. Belg. T. VII. p. 27; Visscher, Handb. D. V. bl. 83.