Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Jhr. Cornelis Anthony Rethaan Macaré]

MACARÉ (Jhr. Cornelis Anthony Rethaan), zoon van Pieter Johan en Johanna Catharina van Naersen, eene afstammelinge van het oude Dordrechtsche geslacht van dien naam, werd den 27 Augustus 1792 te Middelburg geboren. Hij werd aanvankelijk bestemd voor de studie op een der vaderlandsche Hoogescholen, doch, nadat zijn vader, ten gevolge der omwenteling in 1795, van zijne ambten en bedieningen was ontslagen, werd hij tot andere betrekkingen opgeleid, en zag zich reeds op zeer jeugdigen leeftijd als extraordinaris klerk op de Weeskamer geplaatst. Toen deze instelling, na de inlijving van Zeeland bij het Fransche Keizerrijk, werd opgeheven koos hij het vak der Registratie en werd in 1810 als surnumerair daarbij geplaatst. Den 8 September 1813 werd hij

[p. 26]

ontvanger te Ridderkerk, edoch daar de persoon, wiens plaats hij dáár zoude vervangen, voor de eer eener bevordering naar Leyden bedankte, werd hij reeds drie weken later tot ontvanger in laatstgemelde stad aangesteld. Den 1 Januarij 1814 werd hij in dezelfde betrekking naar Brielle, in 1816 naar 's Hertogenbosch verplaatst, en in 1817 aanvaardde hij de betrekking van verificateur der registratie in de Provincie Zeeland, welken post hij tot 1823 bekleedde, wanneer hij, op zijn verzoek, tot ontvanger der registratie en successieregten en tevens tot bewaarder der hypotheken te Middelburg, waar bij twintig jaren later, in 1843, nog het Kadaster gevoegd werd, werd aangesteld. In 1829 werd hij tot lid van den Raad, in 1836 tot Wethouder der stad Middelburg benoemd, en in 1848 als ontvanger van de registratie naar Utrecht verplaatst. Hij bleef tot in 1857 die betrekking getrouw en ijverig waarnemen, in welk jaar hem, op zijn verzoek een welverdiend eervol ontslag werd verleend.

Reeds in zijne jeugd beoefende hij de lievelingstudiën van zijn vader, en zette die, gedurende zijn overig leven ijverig voort, zoodat hij eene eervolle plaats onder de munt-, penning- en geslachtkundigen verwierf.

Van zijne bekwaamheid in het eerstgemeld vak gaf hij in 1837 eene proeve, door zijne Verhandeling over de bij Domburg gevonden Romeinsche, Frankische, Brittannische, Noordsche en andere munten, uitgegeven door het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen, en kort daarop in 1838 afzonderlijk verkrijgbaar gesteld, uithoofde van de daarin afgebeelde munten, eene der bronnen voor de studie der muntkunde in het Merovingische en Karolingische tijdvak, waardoor dit werk ook bijzonder de aandacht der Franschen tot zich heeft getrokken. Zeventien jaren later bood Macaré aan hetzelfde Zeeuwsch genootschap het vervolg dezer verhandeling aan onder denzelfden titel, en dat naar aanleiding van nog vele andere munten terzelfder plaatse tusschen 1838 en 1845 gevonden. Ook in dit nieuwe geschrift bleek de onvermoeide navorscher zich de nieuwe ontdekkingen, in de numismatieke wetenschap, sedert de laatste jaren gedaan, bijzonder ten nutte gemaakt te hebben. Macaré was ook in het bezit van een uitgebreid kabinet van munten en penningen, reeds door zijn vader aangelegd, maar door hem zelven, zooveel zijne middelen toelieten tot zijn dood toe aangevuld en vermeerderd. Van zijne ervarenheid in de geschied-, oudheid- en geslachtkunde heeft hij vele proeven in de reeks van werken, door het Historisch Genootschap te Utrecht uitgegeven, gegeven. Van groote scherpzinnigheid en oordeel getuigt ook Macaré's laatste arbeid: Eene heidensche Offerplaats in Walcheren, in het Archief uitgegeven door het Zeeuwsch genootschap, D. IV. bl. 84-96 voorkomende. Ook maakte zich Macaré meermalen verdienstelijk

[p. 27]

omtrent zijne geboorteplaats, o.a. door in 1847/8 de zoogenaamde oudheidkamer in stand te brengen en het opmaken van een beredeneerden catalogus.

Dankbaar werd deze arbeid ook in zijne geboorteplaats erkend. De toenmalige Burgemeester Jhr. Mr. Paspoort van Grijpskerke liet tot eene duurzame gedachtenis in het lokaal zelf het volgende gedenkstuk in gouden letters ophangen:

TER HERINNERING
AAN
JONKHEER
C.A. RETHAAN MACARÉ,
ONTWERPER EN OPRIGTER
DEZER
BEWAARPLAATS
VAN
STEDELIJKE OUDHEDEN
EN
GEDENKSTUKKEN.
MDCCCXLVIII.

Het heeft Macaré, gedurende zijn leven, aan geen eerbewijzen ontbroken. Niet alleen was hij Lid en Directeur van het Zeeuwsch Genootschap der wetenschappen, Lid en Bestuurder van het Historisch Genootschap te Utrecht, Lid van het Prov. Utrechtsch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in N.-Brabant, van het Friesche Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde, van de Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde te Leyden; maar ook van het Thuringisch Saksisch Verein, van de Société des antiquaires du Nord te Kopenhagen en Associé étranger der Brusselsche Société de Numismatique Societeit. Ook viel hem het voorregt te beurt van den 4 October 1844 door Willem II tot den adelstand verheven te worden met het praedicaat van Jonkheer.

Hij stierf den 17 Maart 1862, op negen en zestig jarigen leeftijd en werd den 20 van die maand te Middelburg begraven. Hij liet bij zijne vrouw, Florentine Jacobine Martine Ontijd, met welke hij in 1839 gehuwd was, twee zoons en twee dochters na.

Behalve de gemelde geschriften gaf hij in het licht: Oude kronijk van Brabant, naar een onuitgegeven handschrift, Utrecht 1855. 8^o. In de Kronijk van het Historisch Genootschap, grootere en kleinere stukjes, als:

Deel V. Over de vergiftiging van Willem II.

Nehalennia.

Rekening van Jan de Keyt, Jansz.

Oudste burgemeestersrekening van Middelburg.

[p. 28]

Charters, betreffende het land van Ravestein.

D. VI. Hoogduitsche vaandelen van George van Fronsberg, in Breda.

Johan de Knuyt, heer van Vosmaer.

Brief van Filips II (1561).

Elias Beekman.

D. VII. Vermeerderde waarde van het geld.

Oudheden te Frène bij Profondeville.

Uitvinding der verrekijkers door Zach. Jansen.

George Clifford, hersteller van beschadigde perkamenten en handschriften.

Dagverhaal van den veldtogt van Karel V (1554).

Veldtogt van Philips II (1537).

Chronicon van J.C. à Leydis.

D. VIII. Vrijgeleide door Leycester verleend aan 136 emigrerende familien uit Antwerpen.

Geslacht Chantraine, gezegd Broucqsaut.

Brieven van Jan de Witt en Gelein Evertsen.

Oorspronkelijke notulen van den Landraad.

D. IX. Muurschilderij in de kerk van het voormalig Reguliersklooster te Utrecht.

Genealogie van het geslacht de Moor.

Ontwerp van overeenkomst tusschen de heeren de Montigny en de Heze, met de Generale Staten.

D. X. Overzigt van het Archief te Dordrecht, enz.

Ook vindt men stukken van zijne pen in het Codex Diplomaticus en in de Berigten door dat Genootschap, in de Revue de la Numismatique Belge, 2^e Serie. Tom. II. p. 114, eene bijdrage sur une monnaie de Fauquemont (Valkenburg). Onder de handschriften van het Zeeuwsch Genootschap zijn:

Excerpten van Mr. S. de Wind en C.A. Rethaan Macaré uit Joseph Strutt, Angleterre ancienne, eene nota van Mr. S. de Wind, omtrent een bezoek met Macaré in Dec. 1836 te Domburg gedaan, tot verificatie der nog aanwezige Nehalennia's en andere oudheden; een lijst van genealogische handschriften, hem toebehoorende; Aanteekening betrekkelijk de wapens die vroeger te West-Souburg hebben opgehangen, Brieven en andere stukken.

Zie zijn Levensschets door J.J.D. Nepveu, achter de Handelingen der Maats. van Nederl. Letterk. 1861; Kunst- en Letterbode 1861; Revue de la Numismatique Belge, 2^e Serie, Tom. I. Livr. I. p. 150. Nieuwe werken van het Zeeuwsch Genoots. D. I. St. 2, 1837, Archief, uitgegeven door het Zeeuwsch Genoots. II; De Nederl. Gedenkpenningen verklaard en met verdere bijdragen tot de Penningkunde, uitgegeven door J. de Vries en J.C. de Jonge, D. II. bl. 211, 213 en volg. Verhandel. van Teylers tweede Genootschap, D. XXVI (Reg.) Kronijk vun het Hist. Genoots. (Reg.); Inventaris der Handschriften van het Zeeuwsch Genoots. door J.P. van Visvliet, bl. 20, 29, 35, 51, 63, enz. Cat. der Maats. van Nederl. Letterk. Bijv. 1853-57 bl. 124. Cat. v. Hoeufft, bl. 127.