Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Gysbertus of Gilbertus Longolius]

LONGOLIUS (Gysbertus of Gilbertus), niet Gulielmus gelijk sommigen hem noemen, een afstammeling uit het beroemde geslacht van Langerak, werd in 1507 te Utrecht geboren. Na zich in zijn vaderland op de letteren te hebben toegelegd en zich de kennis der Grieksche en Latijnsche taal te hebben eigen gemaakt, ging hij naar Italië, beoefende aldaar de wijsbegeerte en geneeskunde en verkreeg er den titel van doctor in de geneeskunde. Gesnerus noemt hem ook doctor in de vrije kunsten. In zijn vaderland wedergekeerd zette hij zich te Deventer als geneesheer neder, tevens verzocht hem de regering dat hij zich aan het hoofd der Latijnsche school zou stellen. Gedurende verscheidene jaren heeft hij haar met roem bestuurd; zijn letterkundige vermaardheid lokte vele jongelieden derwaarts, ook was hij tegelijk stads-geneesheer. Van Deventer begaf hij zich naar Keulen, waar hij met Johannes Caesarius de Grieksche en Latijnsche talen onderwees en zeer in gunst stond bij den aartsbisschop Herman, wiens lijfmedicus hij was. Ook hij was even als zijn doorluchtige vriend en beschermer, de leer van Luther toegedaan, en daar hij kort voor zijn dood het H. Avondmaal onder beide gedaanten had genoten, weigerde die van Keulen hem eene begraafplaats. Juist was hij bezig zich voor zijn vertrek naar Rostock, aan welks hoogeschool hij beroepen was, gereed te maken, toen hij den 31sten Mei 1543, in den ouderdom van 36 jaren overleed. Zijne vrienden bragten zijn stoffelijk omhulsel naar Bonn, en plaatste een opschrift op zijn lijkzerk, dat men bij Revius en Burman leest. Gulielmus Turnerus vervaardigde een ander grafschrift, dat door Gesner in zijne Bibliotheca en achter Longolii Dialogus de avibus bewaard wordt.

Onder zijn naam zijn uitgegeven:

Scholia brevia in Des. Erasmi libellum de Civilitate morum puerilium, Col. 1530. 12^o. Paris.

[p. 596]

Plauti Comoediae aliquot selectiores, scilicet Amphitruo, Asinaria, ex multis exemplaribus collatis diligentissime recognitae, una cum annotationibus ex doctissimorum virorum observatione et Omphalii ex Jacobi Andernaci Scholiis ad marginem adscriptis ex Officina Gerardi Moirnii Campensis apud Collegium Sorboniae Paris an. 1530. 4^o. et apud Voseosan, Ibid, 1534. Volgens Fabricius, Bibl. Lat. L.I.C.I. verschenen alle de blijspelen van Plautus, Col. 1538.

Philostratus de vita Apollonii Thyanaei, interprete Alemanno Rhinuccino, ad Graecum exemplar emendatus, adnotationibus etiam ad marginem adjectis, cum Eusebio contra Hieroelem. Colon. 1532. 8^o.

Lexicon Graeco-Latinum praeter omnes omnium hactenus accessiones novo supra mille vocabulorum auctario jam recens locupletatum, Colon. 1533. 8^o.

Adnotationes in dilucidam claramque lectionum quindecim libris Metamorphosoen P. Ovidii adjectae, Col. 1534 et 1538. 8^o.

Adnotationes in obscura et difficilia loca Rhetoricorum ad C. Herennium, cum textu et duobus libris Ciceronis de Inventione Rhetorica, cum M. Fabii Victorini Rhetoris commentariis per Longolium revisis, Ibid, 1535. 8^o.

Institutionis dialecticae libri quatuor, Davent. 1537.

Scholia in libros Elegantiarum Laurentii Vallae, Ibid, 1539. 8^o.

Concilium Nicaenum e Graeco Latine redditum, Ibid, 1540. 8^o.

Scholia ad vitas Imperatorum Graecorum Aemilii Probi, appositis locis, quos Probus e Thucydide vertit, Ibid, 1543. Deze Scholia op C. Nepos, vindt men ook in de Frankfortsche uitgaaf, 1608. fol. en in de Leydsche uitgaaf in 12^o. 1642.

Plutarchi aliquot opuscula moralia (Num seni sit gerenda Respublica? De Parentum erga liberos amore; Causarum naturalium liber; Disputatio utrum ignis an aqua sit utilior; Stoicos magis mirabilia quam Poëtas asserere; De tribus Reipublicae generibus, Monarchia, Democratia et Oligarchia; De Odio et Invidia) primum Latine reddita, Ibid, 1542. 8^o.

Dialogus de avibus, quas pulveratrices vocant et earum nominibus Graecis Latinis et Germanicis, non minus festivus quam eruditus, et omnibus studiosis ad intelligendos Poëtas maxime utilis, Ibid, 1544. 8^o.

Ciceronis Epistolae ad Familiares cum notis Joh. Badii Ascensii, Baptistae Egnatii, Franc. Robortelli, Lud. Joh. Scopae et aliorum et lemmatibus Longolii, Ven. 1554. fol. Paris. 1556, Venet. 1565 et 1586.

Zie Carmen Elegiae protr. ad bona studia, achter Dialog. de Avib. Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 327; Sweertii, Ath. Belg p. 319; M. Adam, Vit. Med p. 18; Revii, Hist. Daventr. Lib. III. Graevii, Orat. in L. Aead. Traj. natal.; Freheri, Theatr. Vir.

[p. 597]

Ill. P. III. p. 1227; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 427; Niceron Mém. T. XVII p 43; Saxe, Onom. T. III. p. 148, Anal. p. 604, 659 Fabricius, Hist Bibl. Fabr; Burmanni, Traj. p. 192; Gesnerus, Bibl. T. I. p. 295; Junii, Bat. c. XVI. p. 237; Mattalre, Ann. Typ. P. II. p. 742 et 810; Fabricii, Bibl. Lat. T. I. L. I. C. I, VI, VIII; Barthius, ad Stat. Theb. Lib. I vs. 305. Goudhoeven, Chron. van Holl. en Zeel. D. I. bl. 220; Dumbar, Kerk. en Wer. Devent. D. I. B. III. St. 10. Giorn. de Lett. T. XXI. p. 388; van Kampen, Bekn. Gesch. der Ned. Lett. D. I. bl. 74; Collot d'Escury, Holl. Roem in Kunst. en Wet. D.A. IV. (1) bl. 111, 118. Cat. Bibi. Bun. T. I. V. II. p. 140.