Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Pieter van Laar]

LAAR (Pieter van), Houbraken, Kok en Immerzeel willen dat hij te Laren bij Naarden, doch Schrevelius, Sandrart en Kramm te regt dat hij omstreeks 1613 te Haarlem is geboren. Zijne ouders, die zeer gegoed waren, gaven hem eene goede opvoeding, en lieten hem o.a. in de muzijk - hij werd later een bekwaam vioolspeler - en de teekenkunst onderwijzen. Na zich eenigen tijd, onder de leiding van Jan van Kampen, geoefend te hebben, vertrok hij naar Frankrijk en vervolgens naar Italië. Zestien jaren hield hij zich te Rome op, en verwierf daar grooten roem door zijne transparanten, jagten, strooperijen, kermissen, hoefsmederijen en dergelijke onderwerpen, waarin hij doorgaans paarden te pas bragt. Ofschoon hij weinig naar het leven schilderde, liet echter zijne kunst, wat het natuurlijke betreft, weinig of niets te wenschen over, wijl hij aan een waarnemenden geest een gelukkig geheugen paarde. Ook had hij een buitengewoon vernuft en eene levendige verbeeldingskracht. Hij was om zijne talenten, beschaafden omgang en vrolijken aard zeer gezocht bij zijne kunstbroeders en inzonderheid bevriend met Claude Lorain, le Poussin en Sandrart. Zijne mismaakte ligchaamsgestalte, kluchten en kwinkslagen verwierven hem den bendnaam van Bamboccio. Het enkel aanschouwen van zijn persoon wekte de lachlust op. Zijn onderlijf was driemaal langer dan zijn bovenlijf. Hij had een korten hals, het hoofd tusschen de schouderen en bijkans geen hals. Zijn bovenlijf, meldt Sandrart, wist hij, door zamentrekking, nog korter te maken dan het van natuur was. Onder het dansen, waarin hij zeer vlug en vaardig was, vertoonde hij dikwerf de gestalte van een enkel menschelijk onderlijf met een hoofd daarop geplaatst. Het was op het verlangen zijner bloedver-

[p. 9]

wanten en het schrijven van Sandrart, dat hij in 1639 naar Haarlem terugkeerde en bij zijn broeder, een voornaam schoolmeester aldaar, zijn intrek nam. Hij keerde later naar Italië terug, waar hij in 1674 zou overleden zijn. Passeri schreef ‘dat men eerder meenen zou zijne tafereelen door een venster te zien, dan dat zij op doek waren geschilderd.’ Ook roemt hij zijne kleur en schildertrant als een goed voorbeeld der Italianen, die goed Bambochades willen schilderen. Kramm zag op zijne kunstreizen, te Parijs in de Louvre, te Berlijn, Dresden en te Weenen verschillende kunststukken van dezen meester, en vermeldt een menigte zijner etsen. Fiorillo meldt: ‘dat er vroeger in Holland drie zijner voornaamste stukken in de kunstverzameling van Gerard Reynst waren, die waarschijnlijk naar Engeland zijn gevoerd.

Zijne afbeelding komt meermalen voor en o.a. in het kabinet van den heer Kramm, wiens uitvoerig artikel over hem zeer belangrijk is en menige fout zijner voorgangers aanwijst.

Zie Houbraken, J.C. Weyerman, Sandrart, van Eynden en van der Willigen, Kok, Hoogstraten, Luiscius, Schrevelius, Beschrijv. van Haarlem, bl. 384; Mensel, Museum, B. III. St. I. s. 288; Immerzeel, Lev. en Werk. der Holl. en Vlaamsche Kunstsch, D. II. bl. 144; Kramm, Lev. en Werk. der Holl. en Vlaamsche Kunstsch., D. III. bl. 926 volg.; Muller, Cat. vau Portrett.; de Peles, Lev. der Schild., bl. 390.