Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 10

[Jan de Kruyff]

KRUYFF (Jan de) werd in 1706 te Leijden geboren. Hij wijdde zich aan den koophandel, doch beoefende tevens de dichtkunst, zoo dat hij zich verre boven de meeste dichters van zijnen tijd verhief. Allen, die zijne poëzij beoordeelden, waren het daarin eens. De een schrijft: ‘dat zijne gedichten ons een man doen kennen, die ofschoon met dichterlijk vernuft, vuur en verbeeldingskracht niet in de hoogste mate bedeeld, echter meer dan zijne dichtlievende tijdgenooten met die gave was toegerust; die eene uitnemende bekwaamheid had, om ernstige en gewigtige denkbeelden in vloeijende en stevige versmaat met gepasten dichterlijken zwier krachtig uit te drukken, en die ook voor het luimige en geestige geenszins ongeschikt was.’ Een ander: ‘dat zijn dichtpen, zoo wel door kunde, goeden smaak en fijn gevoel voor het schoone, als door kracht en stoutheid van uitdrukking werd bestuurd.’ Witsen Geijsbeek oordeelt, dat er iets stevigs, iets krachtigs in zijne gedichten is, dat ze zeer voordeelig onderscheidt van die zoetvloeijende, nette en nietszeggende keuvelrijmen, die toen alle echte poëzij schier geheel verdrongen hadden. Even gunstig oordeelde Siegenbeek en van Kampen. Zijne zonen (hij liet er drie, Roeland, Jan en Pieter bij zijne huisvrouw Anna Wybrandina Tieboel na) gaven na zijn dood, (hij overleed 18 Januarij 1775) te Leiden in 1775 zijne verspreide gedichten uit. Behalve deze Gedichten (Amst. 1776. 8^o.) heeft men van hem:

Echt Byschrift op het afbeedsel van, en Grafschrift op J. Wagenaar. Leijd. 1774. 4^o. Het laatste is ook gedrukt achter het tweede deel der Werken van de Maatsch. van Ned.

[p. 411]

Lett. in zijne Gedichten, bl. 158, 165 en in den Navorscher, D. X. bl. 21.

Mr. J. Luzac, Redevoering ten betooge, dat de geleerdheid de voedster is der burger-deugd, vooral in een vrij gemeenebest, uitgespr. den 24^sten van Herfstm. 1781. Uit het Latijn vertaald door J. de Kruijf, Leijd. 1786. 8^o.

Zijn portret bestaat, naar L.B. Coclers door R. Vinke, met een vers van P. Vreede Junior er onder.

Zie Nieuwenhuis, Woordenb. van Kunst en Wetensch. D.h.w J. de Vries, Proeve eener Geschied. der Nederd. dichtk. D. II. bl. 157. Witsen Geysbeek, Biogr. Anth Hist, Woordenb. D. IV. bl. 137. Siegenbeek, Gesch. d. Ned. Létterk. bl. 155, 156, van Kampen, Geschied. der Ned. Letter en Wetens. D. II. bl. 484. Arrenberg. Naaml. bl. 291. Cat. der Maats. van Ned. Letterk. D. I. bl. 56. D. II. bl. 200, 581. Navorscher, D. I. bl. 26. D. X. bl. 21. Handel der Maats. van Ned. Letterk. 1775 bl. 5, 10 Cat. van Robidé van der Aa, bl. 114.