Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Johan Daniel van Hoven]

HOVEN (Johan Daniel van) werd 20 Augustus 1705 te Hanau geboren, studeerde te Marburg en te Utrecht, werd in 1728 hoogleeraar in de welsprekendheid en geschiedenis aan het gymnasium te Lingen in Westphalen, in 1739 consistoriaalraad, in 1753 hoogleeraar te Kampen, waar hij in 1793 stierf. In 1731 stichtte hij een geleerd gezelschap te Lingen en te Kampen geraakte hij in een hevige pennestrijd met den beroemden Adrianus Kluit.

[p. 1357]

Meer gerucht maakten zijne en van Loen's in 1748 uitgegeven geschriften. De laatste gaf in het licht: Von Vereinigung der Protestanten, welke hij zeer gemakkelijk oordeelde, zoo men slechts in eens alle verschillen uit den weg ruimde. Daarop liet hij ten jare 1750 volgen Einzige wahre Religion, waarin hij beweerde, dat alle ware christenen, in den grond des geloofs het eens zijn, naardien zij allen de H.S. tot rigtsnoer hebben, enzoo zij het ergens niet in eens zijn, dit dan zoo is in begrippen die de grondwaarheden niet betreffen. Symbolische schriften oordeelde hij zeer schadelijk, wijl zij de eenige oorzaak van scheuring waren; om die reden moesten zij worden weggeruimd. Dit behoorde de overigheid te doen, zonder de geestelijkheid daarin te kennen, die toch hare toestemming niet geven zou, wijl zij aan hare bijzondere begrippen te zeer verkleefd was. Wijders behoefde men maar de uiterlijke godsdienstverrigtingen te veranderen, en dan zoude een wezentlijke vereeniging weldra het gevolg zijn. In het algemeen werd dit geschrift van de Protestanten, inzonderheid van de Lutherschen, in Duitschland aangezien als een tot verwekking van oproer in de kerk allergeschiktst middel, waar tegen geen te sterk werkende maatregelen genomen konden worden. Mannelijk werd het, behalve door anderen, wederlegd door den schrijver van de Historische und Dogmatische Anmerkungen über das Lehrgebäude des Herrn von Loen, 't welk met een voorrede van Sigismund Jakob Baumgarten in 1751 verscheen. Van Hoven gaf in 1755 in het licht:

Vereinigung der Vernunft mit dem Glaube, en in 1756

Entwurf einer Pragmatischen u. Unparteiischer Friedensgeschichte enz., doch deze geschriften, waarin van Loen's geest heerschte, werden van verre de meesten met verachting ter zijde gelegd of der aandacht onwaardig gekeurd. Een gevolg echter dezer, hoewel mislukte pogingen was het in 1756 opgerigt genootschap te Neuwied aan den Rijn, onder den naam van Vrije Akademie ter vereeniging des Geloofs en ter bevordering van de Godsdienst.

Van Hoven gaf in het licht:

Pr. de Historia oratorum Graecorum et Romanorum, Lingae 1730, 4^o.

Oratio in Jubilaeum Augustanae confessionis, Lingae 1730, fol., 4^o.

Specimen historiae analyticae, exhibens res in Republica Hebraeorum a condito mundo usque ad Christum natum gestas, Lingae 1732, 4^o., Amst. 1734, 4^o.

Verisimilia sacra et profana, collecta et digesta sumtibus et cura societatis Tom. I-III, Lingae 1732, 1734, 8^o.

[p. 1358]

(Vera et Verisimilia sacra et Profana collecta et digesta sumibus cura studioque ut Dei vertant in honorem I-VI, Amst. et Lingae 1742, 8^o., 1751, 8^o.

Pr. de neglectea Latinae linguae, Lingae 1733, 4^o.

Pr. de historia et eloguentia, Lingae 1736, 4^o.

Eutropius, Amst. 1738, 8^o.

Ratio Praelectionum historicarum s. idea operis majoris per tres tabulas repraesentata, Lingae 1741. Reeds gedrukt in het Specim. hist. analyt.

Index aevi antiqui S. chronotaxis generalis, Lingae 1746, een verbeterde uitg. der Ratio etc.

Historia Ecclesiasticae Pragmaticae Specimen I-III, Lingae 1747-1752, 8^o.

Disp. de vera aetate legationis Athenagorae pro Christianis, Lingae 1752, 4^o., tegen Mosheim. Zij staat ook onder den naam van Janus Diaconus Hortensius de Villa Nova in Ikens, Symb. liter. T. II.

Vereinigung der Vernuft mit dem Glauben durch die Liebe zur Gleichsinnung im wahren, lautern und vernünftigen Gottesdienst, Nach den vorschlägen des Hern von Loen, Lingen 1753, 8^o.

Adam der erste Vasall, Lingen 1753, 4^o. (Gedicht aan Loen).

Friedfertige Anmerkungen über das 91ste St. der Götting Anzeigen, Lingen, 1753, 1754, 8^o.

Index tempor. S chronotaxis synchronistica cilebrium epochorum a M.C. ad Caroli M. temp., Zwol 1758, 4^o.

Entwurf einer pragmatischen und unpartheyischen Friedens geschichte der evangelischen kirche in Deutschland, Lemgo 1759, 8^o.

Antiquitates evangelicae, Zwollae 1758, 8^o.

Antiquitates Romanae, Campis 1759, 8^o.

Epistola philologico-critica, cont. Manipulum primum spicilegiorum in Euangelium Lucae, Campis 1762, 4^o.

Historia critica de vera aetate, dignitate et patria M. Minucii Felicis etc., Campis 1762, 4^o.

Letter- en Geschiedkundige Aanmerkingen, nopens twee verscheiden beschrijvingen in 't Joodsche land ten tijde van Herodes, volgens Lucas, en ten tijde des stadhoudersschaps van Kurenius over Syrie volgens Josephus voorgevallen, Amst. 1762.

Oordeelkundige brief aan den heer M.W.A. de Rhoer, Ter beantwoording van des heerven Stokmans Naschrift, Kampen 1765, 12^o.

Nadere bevestiging dat Lucas 2:2 van het legin der beschrijving in het oostlijke Romeinsche rijk en in 't besonder in spreke, ald. 1763, 12^o.

[p. 1359]

Otia litteraria ad Isalam, spicilegia historico-critica sacra et profana Fasc. I-III, Ibid 1763, 1764, 8^o.

Spec. de primiis philosophandi principiis, Ibid. 1763, 8^o. Curae Wolfianae posteriores S flores ex amoenissimis Graecae hortis deicerpti, et ad ductum librorum historicorum N.T. diversis manipuliis sparsi, Amst. 1766, 8^o.

Campensia S. Spicilegia critico-antiquaria Fasc. I, II, Amst. et Camp. 1766.

Cursae in Virgilium, Campis 1774, 4^o.

Letter- en Geschiedkundige brieven, dienende ter bevestiging, dat op bevel van keizer Augustus eene Romeinsche beschrijving door Kurenius geschied is. Eerste bundel te Campen, 1775. Tweede bundel tegen Kluit te Campen, 1776. Derde bundel te Campen, 1777, 8^o.

Bijdragen in Stockens' Museum Criticum, Lemgo 1774, verschillende opstellen in Hamb. verm. Bibl., Hamb. Berichten; Hamb. Briefwechsel, vele Programmata Disputationes en Tijdschriften, die vermeld worden bij Meusel.

Zie Strodtman, Gel. Europa, Th. IV. S. 5. 10, 14; Meusel's Gelehrt. Deutschl.; Adelung, Fortz. von Jöcher's Lexie.; Nova Act. erud. 1749 Dec., p. 679-682, 1750 Febr., p 73-77, 1769 Febr. p. 49-52; Nova erudita Europa, P. IV. p. 1049-1108, P. X. p. 440-473, p. XIV. p. 514-550; Hamburg. Meusel. Germania erudita, P. III. p. 431-438, ed. Qumbae; Saxe, Onom., T. XVIII. p. 3, 4; Anal., p. 443; N. Gel. Europa, Th. V. S. 1049, Th. XIV. S. 514; IJpeij, Kerk. Geschied. der 18e eeuw, D. IV. bl. 111; Bouman, Geschied. der Geld. Hoogesch., D. II., bl. 47; Schotel, Kerk. Dordr., D. II. bl. 288; Boekz. der Gel. wer., Dec. 1758, bl. 781; Ned. Bibl., D. V. St. II; Cat. de Crane, p. 169, 182; Cat. Heringa, 207.