Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Willem van Houten]

HOUTEN (Willem van) werd den 24 September 1778 uit burgerouders, die hem eene naar hunnen stand en hunne middelen geëvenredigde opvoeding gaven, te Rotterdam geboren. Als kind en jongeling vergezelde hij zijnen vader, die binnenloods was, menigwerf bij het uitoefenen van zijn bedrijf. Van daar zijne vroeg verkregene belangstelling in en kennis van alles wat met schepen en scheepvaart in verband stond, eene kennis, welke hij later ook anderen, in meer dan een nuttig geschrift, mededeelde. Nog jong, werd hij als leerling in een der aanzienlijkste op Engeland handeldrijvende huizen van zijne geboorteplaats opgenomen, en merkwaardig is het, dat het huis, waarin hij zijne loopbaan begon, hem later in eigendom toebehoorde. Daar hij eenigen tijd in Engeland woonde, verkreeg hij in dat land grondige kennis van de Engelsche taal, die hij even vlug als zijne moedertaal sprak en schreef, en legde daar den grond voor zijne veelzijdige handelskennis, welke hij daarna te Rotterdam meer en meer ontwikkelde. Van een in meer gevorderden leeftijd afgelegd bezoek aan de Engelsche hoofdstad, liet hij eene belangrijke herinnering na in zijne Reis naar Londen, benevens eene beschrijving van laatstgenoemde stad, ten jare 1851 uitgegeven (verkrijgbaar bij de Gebrs. Diederichs, te Amsterdam, bij wie te-

[p. 1324]

vens van denzelfden schrijver het licht zag: De Koophandel enz., een werk, dat voor het assurantievak allezins belangrijk is). Zijn aanvankelijk bedrijf was makelaar; in latere jaren vestigde hij te Rotterdam met twee zijner zonen, een zeer aanzienlijken handel in scheepsmaterialen. De oogenblikken welke hij aan zijne veelvuldige bezigheden kon ontwoekeren, wijdde hij aan de beoefening van kunsten en wetenschappen, vooral op het gebied der natuuren werktuigkunde, en meermalen is het bejammerd, dat iemand, met zoo veel natuurlijken aanleg daarvoor begaafd, geene zoogenaamde gestudeerde opvoeding had genoten, met welke gewis zeer groote zaken van zijn genie zouden zijn te verwachten geweest, getuigen daarvan de menigvuldige verbeteringen, door hem aan verschillende werktuigen uitgedacht. Bij voorkeur hadden die betrekking op handel en scheepvaart, voor welke laatste hij eene bepaalde voorliefde had. Het lot van den zeeman ging hem bovenal ter harte. Doordrongen van het besef van wat ter hunner verbetering en veiligheid nog was aan te wenden, rigtte hij ten jare 1824, door eenige hooggeachte ingezetenen van Rotterdam ondersteund, de Zuidholl. maatschappij tot redding van schipbreukelingen op, aan welke, sedert haar ontstaan, zoo vele honderden, naast God, hun leven te danken hebben. Gedurende den langsten tijd van haar bestaan was hij president dier maatschappij. In 1854 werd hem door Z.K.H. prins Hendrik der Nederlanden, uit naam van vele bij de zeevaart belang hebbende stadgenooten, een fraai voorwerp in zilver, uit achting en dankbaarheid voor het vele door hem gestichte en gedane, op plegtige wijze uitgereikt. Onvermoeid als in alles, was hij zulks ook in de zorg voor de belangen dier nuttige instelling, getuige hiervan dat zijn laatste arbeid die belangen betrof. Door de Royal Institution for the preservation of life from shipwrecks te Londen werd hem de gouden medaille toegekend voor de door hem uitgedachte doelmatige reddingboot en toestel of wagen, om die in zee te brengen. Zoo als bekend is, blijft ook in eene zoodanige reddingboot, die reeds zoo gewigtige diensten bewees, zijn naam voortleven. Hij overleed 2 Junij 1857 en werd op de begraafplaats onder Crooswijck plegtig ter aarde besteld.

Na zijn overlijden heeft men in een der lokalen der Maatschappij tot Nut der Zeevaart zijn portret als oprigter van dezelve geplaatst, welk portret geschilderd is door J. Spoel, naar het originele van W.H. Schmidt.

Men heeft van hem:

Het stoomwerktuig, deszelfs oorsprong, voortgang en zamenstelling, beschreven en toegepast op fabrieken, stoombooten en

[p. 1325]

stoomrijtuigen, opgehelderd door twee gelithographeerde platen, Breda 1830, 12^o.

De balans, of duidelijke voorstelling van de wijze van zamenstelling, de werking, de zuiverheid en de oorzaken van onzuiverheid van dit, in zoo vele opzigten allerbelangrijkst en onmisbaar werktuig, opgehelderd met eene daartoe vervaardigde plaat, Rott. 1827, Breda 1831, kl. 8^o.

De scheepvaart, of eene duidelijke voorstelling van zaken, die daarop betrekking hebben of er mede in verband staan, Breda 1833, gr. 8^o. met platen.

Beschrijving van den ijzeren spoorweg tusschen Liverpool en Manchester, Breda 1834, gr. 8^o. met een plaat.

Wiskundige aardrijkskunde, Rotterd. 1834.

Mathematical Geography, printed for account of the author, Rotterd. 1834.

Gedachten over het ontwerp tot oprigting van een entrepôtdok te Rotterdam, Rotterd. 1835, gr. 8^o.

Reis van Rotterdam naar Londen, benevens eene beschrijving der laatstgenoemde stad, met afbeeld. Rotterd. 1836, gr. 8^o.

De koophandel, bevattende eene volledige beschrijving der verschillende zaken, welke daarop betrekking hebben, D. Amst. 1836, (eerste deel eerste stuk.)

De Nederlandsche Handel-Maatschappij, haar bestaan en werking, in verband met den algemeenen handel beschouwd, Rott. 1838, 8^o.

Smokkelen, het onmisbaar gevolg van hooge- en verbodsregten, Amst. 1841, gr. 8^o.

Blik op de handels-crisis in 1837, Rotterd. gr. 8^o.

Uitvinding van een drenkelings stik- en levensluchtpomp met 1 afb., in Hippocrates-Magazijn toegewijd aan de geneeskunde, D. VII, St. 2, bl. 175.

Nederl. koopvaardijvloot, bevattende fregatten, barken, brikken en schoners, benevens de plaats, alwaar de reederijen gevestigd zijn, Rott. 1853, 8^o.

Part. berigt. Bijv. Rott. Cour. 4 Junij 1857; Algem. Konst- en Letterb. 1857, Nr. 24.