Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Pieter de Hooghe]

HOOGHE (Pieter de) een voornaam Hollandsch schilder, wiens geboortestad en geboortejaar onbekend zijn. Pelkington en Fiorillo stellen het op 1643, de Nederlandsche Kunstspiegel meer waarschijnlijk, doch zonder bewijs, op 1628. Hij zou Nic. van Berchem tot leermeester gehad hebben, 't geen zich zeer goed door zijn koloriet en fraai penseel laat verklaren. Hij schilderde straten, binnenhuizen, binnenplaatsen, keukens, kelders, herbergen met beeldjes uit verschillende standen, zuiver en met zorg uitgevoerd. Zijn stoffaadje wordt wel eens bij die van Frans van Mieris en Metzu vergeleken,

[p. 1137]

doch Immerzeel wil dat hij eene geheel oorspronkelijke manier van teekening en penseelbehandeling had. ‘Maar, dus vervolgt hij, ‘wat dezen meester van alle andere binnenhuisschilders onderscheidt, is de tooverachtige speling van gewone dag- en invallende zonnelichten op muren, gronden en figuren, met inachtneming der wijkende tinten, waardoor hij een treffende diepte en ruimte met de doorkneedste kennis van licht en bruin en een groot en harmonieus effect te weeg bragt. En wij twijfelen of het in de kunst wel mogelijk zou zijn, bij zooveel kracht, als men in zijn werk bespeurt, meerder helderheid te bewaren.’

Het Amsterdamsch Museum bezit van hem een

Portaal of Kelderkamer, belegd met groene en gele vloersteenen, waar eene vrouw uit een kelder komt met een kan bier, gereed om een kind te laten drinken, voor f 4,010.00 aangekocht op de verkooping van mevr. Hogguer (1817).

De Binnenmuur van eene Hollandsche stad, waar men eene vrouw ziet met een schotel appelen onder den arm, die een stuk geld aanbiedt, meer achterwaarts een man in een zwarten mantel gehuld, gold op de verkooping van Muller (1827) f 6,000.00.

Koning George IV van Engeland bezat van hem:

Drie Heeren en eene Dame aan eene tafel gezeten, zich met kaartspelen en wijn drinken vermakende, terwijl men door eene deur eene dienstmaagd in een tuin ziet; een werk van den eersten rang, door den kunsthandelaar J. Smith in 1825 voor 15000 francs van den baron van Meckelenburg gekocht.

Een vrouw zittende bij eene huisdeur te spinnen, waarbij een meisje dat een emmer en een kruik met water draagt en eene Dame voor een clavecimbel gezeten.

De heer Kramm zag bij lord Stafford:

Eene moeder, bezig zijnde een bed te schudden, ziet om naar de open huisdeur, waar haar dochtertje met een appel in de hand staat.

In de verzameling van lord Asburton:

Eene vrouw met een schotel gebraden appelen en nevens haar een kind gaande, in den heldersten zonneschijn, door een straat bij de stadswal te Utrecht, boven wier huizen zich een kerktoren vertoont. In de verzameling te Lutonhouse:

Eene Herberg, waarin een officier, aan wien de waardin een geldstuk vertoont, dat zij vermoedelijk van hem heeft ontvangen, en hare ontevredenheid daarover uit; hij heeft de hand in zijn zak, als of hij haar meer wil geven. Wat verder in het vertrek ziet men twee personen zich met rooken vermakende, waarbij een jong meisje, afkomstig uit het kabinet van Braamkamp, te Amsterdam.

[p. 1138]

Bij lord Peel:

Eene vrouw met haar kind op eene met muren omsloten en met wijngaarden omwassen binnenplaats, waarin het zonnelicht met warmen zomergloed speelt, staande, terwijl eene andere vrouw achter door een poort uitgaat (1658), een der uitstekendste stukken van dezen meester. Sommigen willen dat de schilderij van H.T. Hope:

Twee Heeren en twee Dames zijn rond eene tafel bij een venster gezeten; eene daarvan laat zich, door een der eerstgenoemden, een glas wijn inschenken. Op den voorgrond een oude stoel en een slapende hond; op den achtergrond een doorzigt naar een ander vertrek.

Te Parijs bevinden zich:

Een Hollandsch Binnenhuis, waar vrouwen bezig zijn met schrobben enz., en Eene rijk gemeubelde kamer, waar eene Dame zit kaart te spelen, en haar spel aan een achter haar zittend militair vertoont; in den achtergrond zijn twee andere personen, die te zamen praten, benevens eene jeugdige dienstmaagd.

Teekeningen van dezen meester zijn uiterst zeldzaam. Op de verkooping van Verstolk van Soelen (Amst. Maart 1847) is er eene, voorstellende een burgerlijk binnenhuis uit verscheiden vertrekken bestaande en met huisraad voorzien voor f 102 verkocht.

Zijn portret, door hemzelven op 19jarigen leeftijd geschilderd, is op 's Bijks Museum te Amsterdam Men vindt het ook bij Ch. Blanc, Hist. des Peintres, Paris 1849.

Hij was de oom van Romein de Hooghe. Adriaan Schoonebeek die als getuige tegen genoemden Romein verscheen, die zijn leermeester was, verklaarde hem te hebben hooren zeggen, ‘dat hij zijn oom spoedig naar het hemelrijk had helpen zenden door hem brandewijn en rosolis te geven, want hij moest van hem erven.’

Zulks geschiedde tusschen 1675-1679, den leertijd van Schoonebeek. Pieter de Hooghe's sterfjaar is onbekend.

Zie Immerzeel, Lev. en werk. der Holl. en Vlaams. Kunsts., D. II. bl. 50; Kramm, Lev. en werk. der Holl. en Vlaams. Kunsts., D. III. bl. 732. Voorts de werken van Houbraken, Weyerman, van Gool, Le Blanc, van Eynden en van der Willigen enz.