Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Tweede stuk

[Jan Fokkes Holwarda]

HOLWARDA (Jan Fokkes) of Johannes Phocylides, zoon van Focco Joannis, predikant te Franeker, en Maria Willems, werd den 19 Februarij 1618 te Holwerd in Friesland geboren. Na de Latijnsche school te Franeker onder den med. dr. en rector Wibrandus Renus doorloopen te hebben, werd hij student aan de academie aldaar, waar hij vooral de lessen van Arnold Verhel over de wijsbegeerte en die van Adriaan Metius over de wiskunde bijwoonde. Den 12 December 1637 werd hij meester in de vrije kunsten, en den 19 Augustus 1640 doctor in de geneeskunde, waarin hij het onderwijs van Menelaus Winsemius had genoten. Sedert 23 Augustus 1639 was Holwarda buitengewoon hoogleeraar in de logica, in plaats van Daniel van Dam, naar Leyden beroepen. Eerst den 5 Maart 1647 werd

[p. 1024]

hij gewoon hoogleeraar. Zijne uitvallen tegen de leer van Aristoteles hadden zijne benoeming vertraagd. Elf jaren vervulde hij met toejuiching zijne betrekking, terwijl hij tevens als docter practiseerde en zich op de wiskunde toelegde. Eene slepende ziekte maakte den 21 Januarij 1651 een eind aan zijn leven. Hij had nog geen 32 jaren bereikt. Zijne vrouw Maria Pybinga, dochter van Wibrand Jacobs, burgemeester van Franeker, had hem kinderen geschonken, van welke eene dochter Elisabeth den 29 Januarij 1677 in den ouderdom van 40 jaren overleed.

Hij schreef:

Dissertatio Astronomica in Lansbergium, Franeq. 1640 4^o. Nopens dit werk schreef Paquot: ‘Cet ouvrage fit honneur à Phocylides et lui valut une place dans la lune.’

Epitome Astronomicae reformatae, Franeq. 1642, 12^o.

Sciagraphia Logicae generalis, Franeq. 1643, 12^o.

Collegium Logicum, Dispututionibus duodecim, Franeq. 1646, 12^o.

In Historiam Philippico-Frisicam clarissimi amplissimique viri D. Pieri Winsemi... amici et collegae quondam intimi ac desideratissimi; een gedicht van ongeveer 250 verzen, gedrukt vóór Pieri Winsimi rerum sub Philippo II per Frisiam gestarum... Libri septem, Leovardiae 1646, fol.

Elementale Logicum, Franeq. 1648, een uittreksel van de Scagraphia Logicae generalis, uitgegeven door Nicolaas Amama, een der uitstekendste leerlingen van Holwerda, die ook de volgende werken in het licht gaf.

Sebastiani Francks Wereld-Spieghel, oft Beschrijving des Aerdkloots; verbetert, vermeerdert met annotatien en sommarie Geographise beschrijvingen, Bolsward 1649, 4^o.

Philosophia Naturalis, sive Physica, vetus-nova, Harlemi 1651 12^o., waar achter: Oratio de Ratione humana, habsta idib. Martis, CIƆ IƆC XLVII.

Friesche sterrekunst, Haarl. 1652, 1663, 12^o.

Holwerda had nog ontworpen:

Speculum Medicinae praeticum.

Super Creatione commentatio.

Zie de Orat. Funeb. Dominci Acronii a Bouma, Hist. Pol. et Eloq. Profess. voor de Phil Nat.; Nic. Blaneardi Orat. pro jubil. Acad., p. 22, 23; Amamia ad flnem Physices Phoc.; Schotanus Beschrijv. v. Friels., p. 245; Vriemoet, Ath. Fris., p. 355 tot 362; Paquot, Mémoir., T. III. p. 115; Kobus en de Rivecourt, Handwoordenb., o.h.w.; Cat. L.G. Visscher, bl. 52.