Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Jan van Heekeren]

HEEKEREN (Jan van) werd op den 26^sten December 1774 te Amsterdam geboren, waar zijn vader Jan van Heekeren, het beroep van apotheker uitoefende. Door dezen tot geneeskundige bestemd, ontving hij aan het gymnasium en athenaeum illustre in zijne geboortestad het voorbereidend onderwijs van van Ommeren, Wijttenbach, Bonn en van Swinden, en vertrok, door hen toegerust, in 1791 naar de Leidsche hoogeschool, waar hij zich vooral onder Brugmans op de genees- en ontleedkunde toelegde, en de lessen van Pestel in de natuurlijke regtsgeleerdheid en van Rau in de welsprekendheid bijwoonde. Voorts had hij omgang met eenige verdienstelijke jongelingen, die later sieraden der maatschappij werden, en die eenen belangrijken invloed uitoefenden op zijne kennis en karakter.

Na het verdedigen van eene verhandeling, de Osteogenesi praelernaturali (L.B. 1797. 4^o. cum tab.) ontving hij den doctoralen graad en zette hij zich te Amsterdam als geneesheer neder, waar hem weldra eene uitgebreide praktijk zou te beurt gevallen zijn, ware hem niet in den aanvang des jaars 1798 het secretariaat bij het agentschap van nationale opvoeding aangeboden, hetwelk hij aannam, zijnde hij reeds vroeger benoemd tot lid der commissie van geneeskundig toevoorzigt binnen Amsterdam.

Naauwelijks had hij zijn secretariaat aanvaard, of curatoren van het Amsterdamsch gymnasium plaatsten hem

[p. 345]

boven aan op het tweetal voor het hoogleeraarambt in de ontleedkunde. Zijn chef, de agent van Kooten, wist hem echter over te halen om, voor zijne benoeming nog, curatoren te verzoeken geene verdere aandacht aan zijn persoon te wijden. Kort was echter zijne loopbaan als secretaris bij genoemden agent, want toen deze in 1799 als gezantschaps-secretaris naar Spanje vertrok en door den hoogleeraar van der Palm werd opgevolgd, stelde deze aan van Heekeren voor, om het secretariaat des agentschaps met den post van commissaris tot de zaken der geneeskundige staatsregeling te verwisselen.

In die betrekking is door van Heekeren in korten tijd veel tot stand gebragt, dat strekken kon tot verbetering van alles wat in ons vaderland op de geneeskunde betrekking had. Wij kunnen deswege niet in bijzonderheden treden; maar men heeft slechts het werk: Geneeskundige verordeningen van het Uitvoerend Bewind der Bataafsche Republiek in te zien, om zich een denkbeeld te vormen van de werkzaamheden, die in weinige maanden volbragt werden, en waaraan van Heekeren geen gering aandeel had.

Bij die werkzaamheden bleef hij de voortbrengselen der nieuwere letterkunde beoefenen en ging hij voort alles wat in zijn vak uitkwam met ijver na te gaan. Ook bleef hij niet achter om eigene waarnemingen naauwkeurig op te teekenen, en somtijds algemeen bekend te maken. De vaccinatie trok bijzonder zijne aandacht; alles wat hij daarvan bij gelegenheid van een verblijf te Zierikzee had opgeteekend bleef, voor zoover ons bekend is, door zijnen ontijdigen dood, ongedrukt.

Aan zulk een werkzaam leven, maakte de dood, na eene ziekte van slechts weinige dagen, in den nog jeugdigen leeftijd van 29 jaren, een einde. Van Heekeren overleed den 1^sten Junij 1803, mejufvrouw Adriana de Jongh als zijne treurende bruid achter latende.

Van zijne hand ziet het licht:

(Met B.J. Kronenberg) Verhaal van het gebeurde tusschen S. van Schaik, Med. Student en den Majoor L.E. van de Graaff; met de gevolgen van dien, Leid. 1794. 8^o.

Verregaande onkunde en wrede handelwijze van twee zogenaamde vroedmeesters; in den Nieuwe Alg. Konst- en Letterbode, 1799. D. I. bl. 19. a.

Benoeming door het uitvoerend bewind van eene commissie van vijf geneeskundigen tot het vervaardigen van eene pharmacopoea Batava; in hetzelfde weekblad, 1799. D. I. bl. 122. b.

Rapport omtrent het invoeren van geboorte- trouw- en sterf-

[p. 346]

registers, uit een geneeskundig oogpunt beschouwd; in het Geneeskundig Magazijn door Stipriaan Luïscius en anderen, 1801. D. I. St. 2. bl. 90.

Voordragt ter bevordering en algemeener verspreiding van de inënting der kinderziekte; in hetzelfde Magazijn, 1801. D. I. St. I. bl. 127.

Invoering der Pharmacopoea Batava, in den Algem. Konsten Letterb. 1803. D. I. bl. 307.

Voordragt van den raad van binnenlandsche zaken aan het staatsbewind ter invoering van de Pharmacopoea Batava; in genoemd Geneeskundig Magazijn, 1804. D. III. St. I. bl. 124.

Zie Nieuwe Algem. Konst- en Letterb. 1797. D. VIII. bl. 117; Algem. Konst- en Letterb. 1803. D. I. bl. 401; (J.H. van der Palm) Korte Schets, bevattende eenige levens-bijzonderheden, betrekkel..... J. van Heekeren enz., in het Geneesk. Magazijn, D. III; Collot d'Escury, Holl. Roem, D. VII. bl. 469, 470; Holtrop, Bibl. Medico-Chirurg., bl. 130, 131; Muller, Cat. van Boek. over Nederd. geschied. enz., bl. 125.