Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Lodewijk Frederik Christiaan Haug]

HAUG (Lodewijk Frederik Christiaan) werd te Ludwigsburg, in Wurtemberg, den 24^sten December 1773 geboren, en was de zoon van Balthazar Haug, hoogleeraar aan het gymnasium te Stuttgart en hofprediker en paltsgraaf van den hertog van Wurtemberg. Door zijnen vader in de voorbereidende wetenschappen onderwezen, vertrok hij naar de vermaarde hooge Karels-school te Stuttgart, met de aanvankelijke bestemming, om tot eene der wetenschappelijke wapens te worden opgeleid. Zich intusschen ook op de regtsgeleerdheid toegelegd hebbende, verwierf hij daarin den graad van doctor, waarna hij, door de tijdsomstandigheden gedrongen, zich in Holland vestigde.

Zijne veelzijdige bekwaamheden, blijkbaar in twee achtereenvolgens uitgegevene werken, wekten spoedig de aandacht der regering hier te lande, en zag hij zich daardoor in 1807 als hoogleeraar in de Nederlandsche letteren en geschiedenis bij de militaire school te Hondsholredijk aangesteld, welke waardigheid hij ook bleef bekleeden na de verplaatsing der school naar 's Gravenhage in 1809, tot de inlijving van ons land, die de ontbinding dezer instelling ten gevolge had.

Op aanbeveling van den beroemden Cuvier, die Haug in al zijne waarde kende en kon schatten, werd hij als

[p. 283]

hooglecraar in de geschied- en aardrijkskunde, de Duitsche taal en fraaije letteren aan de militaire school te la Flêche aangesteld. Vijf jaren lang bekleedde Haug deze betrekking, geroemd om zijn uitmuntend onderwijs en bemind om zijn niet minder uitmuntend karakter. Het staat tot zijne eer aangeteekend, dat hij met nog drie andere leeraren, de eenige was, die, tijdens de honderddaagsche tusschenregering van Napoleon, de van alle ambtenaren gevorderde belofte van trouw en gehechtheid aan den overweldiger standvastig weigerde af te leggen en ook niet over te halen was tot de onderteekening der acte, waarbij de Bourbons voor eeuwig vervallen werden verklaard van den Franschen troon.

De spoedig daarop gevolgde val van Napoleon maakte weldra aan den uit zijne weigering ontstanen, hagchelijken toestand van Haug een einde. De nieuwe Fransche regering haastte zich zijn braaf en cordaat gedrag te beloonen, door hem de orde der Réunie te schenken en hem eene eervolle betrekking aan te bieden; doch alle pogingen om hem in Frankrijk te doen blijven waren vruchteloos, te meer toen uit het geliefd Holland eene roepstem tot hem kwam, en hem aan de pas opgerigte koninklijke artillerieen genieschool te Delft het onderwijs in de geschied- en aardrijkskunde werd opgedragen.

In 1816 aanvaardde hij die betrekking. Uitgebreid was de kring der wetenschappen, door hem zelven of onder zijne leiding onderwezen. Gedurende twaalf jaren was hij met klimmenden ijver werkzaam en talrijke leerlingen, later in zeer aanzienlijke krijgs-betrekkingen geplaatst, erkenden gaarne wat zij aan het voortreffelijk onderwijs van Haug te danken hadden.

Bij de ontbinding der school te Delft, die door de oprigting der koninklijke akademie te Breda gevolgd werd, besloot Haug zijnen loopbaan als hoogleeraar neder te leggen. Het krijgsbestuur erkennende en waarderende 's mans vele bekwaamheden, benoemde hem in 1829 en 1830 tot lid der commissie, aan welke te Delft het examen der kadets en onderofficieren bij de infanterie en kavallerie was opgedragen.

Voortgaande met zich in de door hem geliefde vakken te oefenen, met geestdrift werkende aan alles wat de roem van zijn aangenomen vaderland kon uitbreiden, onafgebroken bezig om de vruchten van zijnen letterarbeid, hetzij door openbare voorlezingen of door de drukpers in ruimer kring, bekend te maken, overviel hem eene slepende ziekte en langzaam verval van krachten, die den 20^sten April 1834, te Delft, een einde aan zijn nuttig en werkzaam leven maakten.

[p. 284]

Behalve een groot aantal verhandelingen over verschillende onderwerpen schreef Haug de volgende werken, die door den druk zijn bekend gemaakt.

Brieven uit Amsterdam over het nationaal tooneel en de Nederlandsche letterkunde; uit het Hoogduitsch, Amst. 1805. 12^o.

Beschouwing over den oorsprong der Duitsche schouwspelen en schouwspeldichters; uit het Hoogduitsch, Haarl. 1806. 8^o.

Redevoering over het nut en gewigt der geschiedenis. Delft, 1816. 8^o.

Inleiding tot de algemeene geschiedenis, en betoog van het nut en gewigt derzelve, Delft, 1820 kl. 8^o. 2^de druk.

Verhandeling over den geest en de zeden der middeleeuwen, en voornamenlijk over de heimelijke en openlijke geregten, tournooijen, kruistogten enz. Amst. 18 ?. 8^o.

De dertigjarige oorlog; eene bijdrage tot de krijgskundige geschiedenis; met de levens- en karakterschetsen der beroemdste Veldheeren. Delft, 1826. 8^o. 2 deelen.

Behalve deze werken leverde Haug in het Morgenblatt der Freymuthige, in den Algemeene Konst- en Letterbode, in den Militaire Spectator en andere tijdschriften, menig belangrijk artikel, door welk een en ander hij zich jegens onze letterkunde hoogst verdienstelijk maakte en daarom ten volle verdiende de onderscheiding die hem ten deel viel, door zijne benoeming tot lid van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem, van die der Nederlandsche Letterkunde te Leiden en van het Provinciaal Utrechtsch Genootschap. Die allen deden hulde aan hetgeen door hem voor letteren en wetenschappen gedaan was, terwijl hij als mensch, door zijne regtschapenheid, beschaafdheid van zeden, aangename omgang en wat dies meer zij, zich de achting en genegenheid van allen die hem kenden verworven had.

Als dichter deed Haug zich kennen door een paar niet onverdienstelijke puntdichten, geplaatst in de vierde verzameling Dichtvruchten van den vriendenkring: kunst door vriendschap volmaakter, van welken kring Haug lid was. Hij teekende die C.F. Haug, onder welken naam allies verscheen wat hij uitgaf.

Zie Scheltema, Geschied- en Letterk. Mengelw. D. V. St. III. bl. 260-268; (C.A. Geisweit van der Netten) in den Milit. Spectat. D. II. bl. 212, 213, D. III. bl. 20-24; Algem. Konst- en Letterb. 1834, D. I. bl. 273, 274; Handel. der jaarl. vergad. van de Maatsch. der Ned. Letterk. te Leid. 1834. bl. 54-57; van der Aa, Nieuw Woordenb. van Ned. Dicht.; de Jonge, Naaml. van Boek.