Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Martinus Harney]

HARNEY (Martinus) werd te Amsterdam den 6^den Mei 1634 uit Roomsche ouders geboren. Na zijne voorbereidende studiën voltooid te hebben, begaf hij zich naar Leuven, om er zich op de wijsbegeerte toe te leggen. Hij begaf zich vervolgens in de orde der Dominikanen, nam het kleed daarvan te Brussel den 21^sten November 1650 aan, en deed het volgende jaar als zoodanig zijne gelofte. Twee jaren daarna zijne godgeleerde studiën voleindigd hebbende, keerde hij naar Leuven weder, waar hem het onderwijs in de wijsbegeerte werd opgedragen en hij den graad van licentiaat in de godgeleerdheid verkreeg. Daarna naar Brussel terug gezonden, werd hij als hoogleeraar der godgeleerdheid aangesteld. Hij kwam in 1669 wederom te Leuven en ontving er den 24^sten September van dat jaar den doctoralen graad. Hij zette vervolgens zijn onderwijs te Brussel tot in 1672 voort, toen hij in dienst van den generaal zijner orde, Jean Thomas de Rocaberti, naar Rome geroepen werd. Hij keerde van daar in 1675 naar Leuven weder en was er van 1676 tot 1679 regent van de hoogeschool (régent d'étude). Ondertusschen deed hij eene tweede reize naar Rome in 1677 in hoedanigheid van algemeen beslisser (définiteur général) zijner orde en hij gaf er zijne goedkeuring aan de verkiezing van Antoine de Monroy tot generaal der orde. In 1678 werd hij prefect of inspecteur der Dominicaner-zendelingen in Holland, waartoe hij naderhand nog driemalen verkozen werd. Hij werd door een kapittel te Braine le Comte in 1680 tot provinciaal verheven, en het was als zoodanig dat hij in 1692 tot het kapittel te Leuven en in 1694 naar dat te Rome gehouden werd afgevaardigd. Hij werd in 1696 regent der godgeleerde faculteit te Leuven, na ook tot meester der godgeleerdheid bij zijne orde en tot boekenkeurder verheven te zijn.

Nadat bij nog meermalen voor zijne provincie naar Rome was afgevaardigd, en ook eenmaal prior van het klooster te Brussel geweest was, overleed hij te Leuven den 22^sten April 1704. Hij werd in de kerk van het Dominikanerkapittel aldaar begraven en eene graftombe, met een lofvermeldend Latijnsch opschrift, voor hem opgerigt.

[p. 223]

Harney verstond, behalve zijne moedertaal, het Fransch, Italiaansch en Spaansch. Hij kende ook het Grieksch en Hebreeuwsch en was in de godgeleerdheid zeer ervaren. Hij was een ervaren en warm verdediger van de regten des Heiligen Stoels en verwierf zich daardoor den dank en de achting der Pausen, die hem, in antwoord op zijne brieven, door de pen der kardinalen meermalen van hunne achting de verzekering gaven. Van hem ziet het licht:

Epistolae apologetica ad R. admod. P.F. Petrum de Alva et Astorga, lectorem jubilatum, suprimae Inquisitionis Qualificatorem, totius Religionis Minorum Patrem et Exprocuratorem generalem in Romana curia, provinciae Simensis filium, etc. de secunda editione ejus Nodi indissolubilis, et publicatione libelli, cui titulum fecit: certum quid, Brux. 1664. 4^o.

Oratio in laudem Doctoris Angelici D. Thomae Aquinatis, dicta Lovanii 1678 et Bruxellis 1679. nunc aucta Brux. 1683. 16^o.

Redelycke gehoorsaamheyt der Catholycke Nederlanden in het lesen der H. Schriftuer in ghemeyne taele ten gronde ondersocht, ende bewesen.....teghens de heftige, onbedachtichheden van Monsieur A.A. (Antonie Arnauld) in synen boeck: de la lecture de l'Écriture Sainte; met sommighe authentieke stucken hier toe dienende, Antw. 1686. 12^o.

De lectione Gallicae translationis Novi Testamenti, ceu Montibus impressae, Fragmentum è libro de lectione S. Scripturae linguis vulgaribus, edito Belgicè et Latinè edendo adversus quaedam scripta D. Antonii Arnoldi, Lov. 1689. 12^o.

De sacra scriptura linguis vulgaribus legenda, Rationabile Obsequium Belgii Catholici, Lov. 1693. 12^o.

(Met anderen) Declaratio trium Provincialium sacri Ordinis Praedicatorum in Belgio, doctrinam Thomisticam explicans contra Doctoris Hennebel et sociorum ejus de Gratia sententiam; in Reflexiones ad nuperrimam declarationem Doctoris Hennebel per Franc. Martin, Lov. 1701. 12^o.

Oratio in exequiis R^mi, Amplissimi, et Eximii Domini Martini Steyaert. S.Th. Facultatis Lovaniensis Doctoris etc. habita Lovanii 19 April. 1701. 12^o.

Zie Paquot, Mémoires, T. I. p. 560-562.