Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Adriaan David Cornets de Groot]

GROOT (Adriaan David Cornets de) Junior, broeder van den voorgaande, werd te Groningen den 1^sten April 1804 geboren en kwam alzoo, zijne ouders in 1815 derwaarts vertrokken zijnde, als kind in Indië. Op 15jarigen leeftijd tot élève voor de Javaansche taal aangesteld, had hij die benoeming voornamelijk te danken aan de blijken van schranderheid door hem gegeven. Hij werd geplaatst te Soerakarta, waar hij weldra, door zijnen ijver en zijne werkzaamheid, zich de welwillendheid van den Resident, den Baron de Salis, en meer nog van diens opvolger, den Baron Nahuys van Burgst, die den jeugdigen de Groot als zijnen kweekeling beschouwde en zoo geheel geschikt was om hem te leiden, verwierf.

De Groot spande alle krachten in om door te dringen tot het wezen der taal, aan wier studie hij zijn leven ging wijden. Maar alle, zelfs de noodzakelijkste hulpmiddelen ontbraken hem. Hij kwam echter weldra alle bezwaar te boven en na drie jaren van naauwgezette studie had hij zich het eigenaardige der uitspraak van het Javaansch, en de eigenheden der taalwendingen zoodanig weten eigen te maken, dat men algemeen daarover verbaasd stond.

Nog geen twintig jaren bereikt hebbende, werd hij tot Secretaris der residentie Soerakarta aangesteld, en verwierf hij zich door zijne gedragingen en tevredenheid de goedkeuring van het Indische gouvernement. Evenwel bleef hij, voor zooveel zijne ambtsbezigheden zulks toelieten, voor zijne geliefkoosde taalstudie leven en gevoelde weldra behoefte aan eene Javaansche spraakkunst en een Woordenboek. Hierin moest hij zelf voorzien, en hij besloot er zijne krachten aan te beproeven. Het is door dezen arbeid dat hij zich den naam van grondlegger der Javaansche taalstudie heeft waardig gemaakt.

Met moed en volharding ondernam hij het moeijelijkste

[p. 480]

van zijne taak de spraakkunst, het eerst. Hij zette dien arbeid voort, ook toen hij in Maart 1828 als Gouvernements Secretaris voor de Inlandsche Zaken naar Batavia geroenen werd. Al zijnen beschikbaren tijd, ook de nachten, wijdde hij daaraan toe. Doch het was hem niet vergund zijne spraakkunst af te werken en in het licht te geven. Zijne onafgebroken studie ondermijnde zijne krachten, en om deze te herstellen achtte men eene reize naar Nederland noodig. Aan boord van het schip Schoon-Verbond verliet hij in Januarij 1829 Batavia, om er nooit weder te komen. Hij betrad den vaderlandschen grond, doch overleed kort na zijne aankomst te Utrecht, ongehuwd, op den 10^den Julij 1829, ten huize zijner tante, Mevrouw Hora Siccama, geboren Falck.

Bezorgd voor zijnen bijna voltooiden arbeid, bepaalde de Groot bij uitersten wil, dan, in geval hij mogt komen te overlijden, zijne Spraakkunst zou worden gesteld in handen van het Bataviasch Genootschap van kunsten en wetenschappen, waarvan hij sedert eenige jaren lid was. Met goedkeuring van het Gouvernement in Nederland en in Indië belastte dit genootschap zich met de uitgave der spraakkunst. Het noodigde den heer J.F.C. Gericke (zie aldaar) uit den arbeid van de Groot in gereedheid te brengen, die daaraan gaarne voldeed en die alzoo opgenomen is in het 15^den deel der werken van voornoemd genootschap onder den titel:

Javaansche spraakkunst, door wijlen A.D. Cornets de Groot, uitgegeven in den naam en op verzoek van 't Batavia's genootschap van Kunsten en Wetenschappen door J.F.C. Gericke, Batav. 1833. 8^o., op nieuw uitgegeven door Prof. Roorda. Amst 1843. 8^o. 2 stukken.

In de voorrede van genoemd deel wordt die uitgave eene regtmatige hulde genoemd, zoowel aan de nagedachtenis van den verdienstelijken, te vroeg aan de wetenschappen en de maatschappij ontrukten schrijver, als ook om eene niet geringe bijdrage te leveren voor de kennis der zoo belangrijke Javaansche taal.

In het dichtstuk van wijlen P.P. Roorda van Eysinga: Neerlands roem in Oost-Indië komen de volgende regels voor:

Van Vlissingen heeft roem voor de eerste proef behaald,
Om schriften in 't Javaansch verstaanbaar te doen drukken.
Cornets de Groot bezweek, eer hij zijn meesterstukken
In 't hoog en laag Javaansch, de wereld toonen kon;
Hij was den oefenaar een onuitputbre bron.
Helaas! dat zijne zon zoo vroeg heeft uitgeschenen;
Wie onderzoeklust eert, zal op zijn tombe weenen!

Zie Prof. Lauts in den Algem. Konst- en Letterb. 1843. D. I. bl. 68-73, 82-88, door ons voornamelijk gevolgd. Hand. van het Indisch Genootsch. D. VI. bl. 37 en 418.