Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Adriaan David Cornets de Groot]

GROOT (Adriaan David Cornets de), middelste zoon van Johan Cornets de Groot, kolonel in het regiment van den Graaf van Bylandt, en van Johanna van der Gon, werd geboren te Bergen op Zoom den 29^sten Februarij 1768. Hij trad op zijn tiende jaar in dienst als kadet in genoemd regiment, doch ontving zijne krijgskundige opvoeding aan de militaire akademie te 's Hertogenbosch, waarvan de Luitenant de Chatillon destijds directeur was. In October 1781 ging hij als kadet bij de kavallerie over en, bij besluit van den prins van Oranje van den 3^den April 1783, werd hem reeds de rang verleend van Cornet bij het regiment van den Luitenant-Generaal Stavenisse-Pous, en den 27^sten April 1793 werd hij aangesteld tot Cornet-effectief.

De gebeurtenissen in Frankrijk bedreigden weldra ons vaderland en wikkelden ons in oorlog met dat rijk. De Nederlandsche krijgsmagt en daaronder ook het regiment, waarbij de Groot diende, rukte naar België op, doch nog voor deze Amsterdam verliet, werd hij, bij besluit van den 20^sten Februarij 1794, bevorderd tot Luitenant bij de kompagnie Hussaren van den Luitenant-Kolonel Hoising.

Als zoodanig nam hij aan de krijgsverrigtingen tegen de Franschen een dapper deel. De inneming van het dorp Catillon bij Landrecies woonde hij bij en deelde in de schitterende overwinning door de geallieerden op de Franschen in de nabijheid van Charleroi behaald. Weldra keerde de kans; de Franschen overwonnen en werden door de Patriotten welwillend ingehaald.

Terwijl vele officieren hun ontslag namen was de Groot gebleven en werd hij, bij akte van het Comité tot de algemeene zaken van het bondgenootschap te lande van den 11^den Junij

[p. 476]

1795 tot ritmeester benoemd. Deze benoeming den 14^den Junij 1796 gevolgd zijnde door die van Kapitein-Aide de Camp van den generaal Du Monceau, behoudens zijn rang als Ritmeester bij het 2^de regiment kavallerie, maakte hij zich in het voorjaar van 1791 gereed om met dezen deel te nemen aan eene expeditie van landingstroepen naar de kusten van Ierland, ten einde op die wijze den Engelschen afbreuk te doen. Deze ondernemlng had echter ten gevolge van verschillende omstandigheden geen voortgang.

Bij de landing der Engelschen en Russen in Noord-Holland, onder den Hertog van York ten jare 1799, bevond zich de Groot te Amsterdam, waar hij vervolgens alles beschikte om den naderenden vijand met kracht te weêrstaan. Weldra was hij ook op het tooneel van den strijd aangekomen en nam hij deel aan de voornaamste en hevigste gevechten, ook aan den beslissenden slag op den 19^den September 1799, toen de Generaal Du Monceau, naast hem staande, door een geweerkogel bedenkelijk getroffen werd.

Na den aftogt des vijands bragt de Groot den winter van 1799 en 1800 te Groningen, te midden der zijnen door, en in den zomer van 1800 nam hij onder den Generaal Du Monceau deel aan de krijgs-operatien van de Franschen tegen de Oostenrijkers langs de Rijn, zijnde de Bataafsche troepen, ten gevolge der alliantie met Frankrijk, genoodzaakt deel te nemen aan de oorlogen waarin dat rijk zich gewikkeld had. Hij was tegenwoordig bij de belegering van de stad en het kasteel Wurtzburg en dit was het laatste der krijgsbedrijven, die door den vrede te Luneville gesloten eindigden, waaraan hij deel nam. In Januarij 1801 bevond hij zich weder bij de zijnen te Groningen.

Reeds lang was een rustiger leven zijn wensch, doch op dringend aanzoek van zijne superieuren had hij tot nog toe van een aanzoek om ontslag uit de militaire dienst afgezien. Eindelijk echter drong hij er op aan en bekwam dit den 22^sten Augustus 1801. Hij vestigde zich nu op de buitenplaats Vredenhoven bij het dorp Eexta, aan de groote trekvaart van Groningen naar Winschoten, op een uur afstands van het dorp Midwolde, waar zijn schoonvader Hora Siccama een uitgestrekt landgoed had, met het daarop gelegen huis Ennemaborg. In gemeenschap met anderen werd hier onder zijn toezigt een olie-molen gebouwd en voerde hij het beheer over het nabij Winschoten gelegen goed, genaamd Oudewerf.

In December 1804, ter gelegenheid dat nieuwe belastingen werden ingevoerd, werd de Groot benoemd tot opziener van 's lands middelen voor het district Oldampt en Westerwolde, maar in het najaar van 1807 begaf hij zich met zijn gezin weder binnen de stad Groningen, in welks ressort of arrondissement hem dezelfde post was opgedragen, dien hij in het Oldampt bekleed had, doch welke naderhand genoemd werd

[p. 477]

inspecteur der belastingen. Vervolgens werd hij, na de inlijving van ons land in het Fransche keizerrijk, benoemd tot inspecteur des contributions dans le ressort Groningue departement de l' Ems Occidental, welke betrekking hij verwisselde met die van controleur des contributions in hetzelfde ressort, in October 1811 en den 4^den December daaraanvolgde met die van receveur principal des droits reunies à Groningue, hetgeen na den directeur de hoogste administrative betrekking in het departement van Groningen was.

Hij bleef dien post vervullen tot op het vertrek der Franschen uit ons land, en toen de geallieerden reeds in November 1813 Groningen binnenrukten, en alle Fransche beambten die stad verlieten, werd de Groot door den toenmaligen maire van Groningen uitgenoodigd zich te belasten met het toezigt op de dienst en ontvangst van het stedelijk Octrooi. Bij de terugkeer van den prins van Oranje werd hij belast met de voorloopige waarneming van den post van inspecteur der indirecte belastingen in het departement van de Wester-Eems en werd hij in die betrekking bevestigd onder den titel van provinciaal-inspecteur der indirecte belastingen van Groningen en Drenthe. Bij de oprigting van den landstorm te Groningen werd de Groot benoemd tot luitenant-kolonel kommandant van het 4^de bataillon en werd het kommando over de zeven bataillons aan hem opgedragen, toen in 1815 de souvereine vorst zijn eerste intrede als zoodanig binnen Groningen deed.

Omstreeks dezen tijd besloot de Groot zich aan te bieden voor de dienst in de Oost-Indische bezittingen, en werd hem door den staatsraad Goldberg, belast met het departement van koophandel en kolonien, den 17^den Februarij 1815 kennis gegeven, dat hij benoemd was tot ambtenaar der eerste klasse in Oost-Indië. Ten gevolge daarvan verliet hij in October 1815 met de zijnen Groningen zich naar Vlissingen begevende, en vertrok hij met 's lands linieschip Nassau den 31^sten Maart 1816 naar Java en kwam den 4^den September behouden ter reede van Batavia aan.

Kort na zijne aankomst werd de Groot tot provisioneel lid aan den Raad van Finantien te Batavia benoemd, waarvan hij later werkelijk lid werd den 12^den Januarij 1819. Nog in October van betzelfde jaar werd hij aangesteld tot Resident van Grissé, van welke aanstelling de gouverneur-generaal van der Capellen hem in een zeer verpligtend schrijven aankondiging deed.

In 1825 brak de Javasche oorlog uit en dreigde tot de residentie Grissé te zullen overstaan. De gepaste maatregelen door den resident de Groot genomen wendden deze ramp gelukkig af. Zijn destijds gehouden gedrag, hoe ook door de hooge regering erkend, kon echter niet verhinderen dat hij zijnen post verloor, toen bij de algemeene bezuiniging

[p. 478]

zijne residentie met die van Soerabaja vereenigd werd. Hij legde in October 1826 zijne betrekking neder en verkreeg, bij besluit van den 26^sten September daaraanvolgende een wachtgeld van vijf duizend gulden 's jaars.

Niet lang had hij daarvan genot, daar hij den 11^den November 1827 te Soerabaja overleed. Nalatende zijne weduwe vrouwe Louise Catharina Johanna Hora Siccama, die in 1851 te Utrecht overleed, en vier zonen, met namen: 1^o Johan Hora, Kapitein der artillerie en later adsistent Resident te Soerabaja in 1831 overleden; 2^o Hugo en 3^o Adriaan David, die volgen, en Jonkheer Johan Pieter Cornets de Groot van Kraaijenburg, Ridder der orde van den Nederlandsche Leeuw, van 1847 tot 1857 lid in den Raad van Indië, thans nog in leven.

Uit medegedeelde familie-berigten bijeengebragt.