Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Otto Willem Gobius]

GOBIUS (Otto Willem), geboren op het kasteel te Montfoort den 1^sten December 1758, was de zoon van Mr. Hendrik Anthony Gobius, lid der Staten van Utrecht en als zoodanig afgezonden ter Admiraliteit in Friesland, Burgemeester der stad Montfoort, en van Jonkvrouwe Margaretha Falck. Hij werd voor den handel opgeleid, doch daarvoor geene genegenheid hebbende, volgde hij het voorbeeld van zijn jonger broeder, en trad den 14^den October 1776 als volontair in de zeedienst, aan boord van 's lands fregat St. Maartensdijk, Kapitein Johannes Pruyst, van de Admiraliteit van Zeeland. Hij werd den 8^sten December 1777 extraordinair Luitenant en deed met 's lands schip Brunswijk een togt onder bevel van meer gemelden Kapitein Pruyst. Den 13^den April 1779 tot gewoon Luitenant bij de Admiraliteit van de Maas bevorderd, zag zij zich den 20^sten daaraanvolgende benoemd tot tweede Officier op 's lands fregat den Briel, Kapitein Hoogwerf, later Kapitein Oorthuis, en woonde daarmede het vermaarden gevecht tegen de Engelschen van den 30^sten Mei 1781 voor den straat van Gibraltar bij, waarin hij zich met onderscheiding gedroeg en naar het getuigenis van den bevelhebber zijnen uitersten pligt had betracht. Hij werd vervolgens den 11^den Februarij 1782 geplaatst als Luitenant op 's lands schip Wassenaar Kapitein Oorthuis, en den 19^den Augustus van dat jaar daarop als eerste Officier. Op verzoek van den Schout bij Nacht Bisdom werd hij als zoodanig den 23^sten December daaraanvolgende overgeplaatst op 's lands schip Hercules, dat later gekommandeerd werd door Kapitein Melvill, en met het eskader onder den Vice-Admiraal Reijnst een togt deed in de Middellandsche zee, waarbij dat schip veel leed door een storm in de golf van Narbonne, toen het schip Drenthe met man en muis verongelukte.

In 1784 werd aan Gobius het bevel opgedragen over den kotter de Panther, waarmede hij onderscheidene togten deed naar de Fransche havens, Madera en de West-Indië, terwijl den

[p. 217]

18^den April 1787 de Stadhouder hem tot Kapitein ter zee bij het Collegie ter Admiraliteit van de Maas aanstelde, waarna hij als tweede Kapitein op het schip de Centaurus, onder den Kapitein 't Hooft, eene reis deed naar de Middellandsche zee. In 1791 werd hem het bevel opgedragen van het fregat den Briel, bestemd om troepen te brengen naar Suriname en aldaar te verblijven. Op de uitreis had hij het ongeluk, niet ver van Falmouth, op den Engelschen wal, schipbreuk te lijden. Na door den krijgsraad van alle schuld bij deze gelegenheid te zijn vrijgesproken, werd hij als Kommandant benoemd op het fregat Castor, waarover hij tot in 1795 het bevel voerde. Hij deed er eene reis mede naar de Middellandsche zee, bij het eskader onder den Schout bij Nacht Melvill. Onderscheidene belangrijke zendingen werden hem toen opgedragen; onder anderen de vredesonderhandeling met Algiers. De Schout bij Nacht Melvill was als Ambassadeur gemagtigd om den vrede te sluiten, doch op begeerte van den Dey werd Gobius met de onderhandeling belast. Nog kadet zijnde had hij kennis met Hassan Pacha gemaakt, welke toen nog geen Dey was. De vrede is daarna door zijne tusschenkomst gesloten.

Bij de omwenteling van 1795 verliet Gobius de dienst, nadat hij bij de ontruiming van Staats-Vlaanderen gewigtige diensten bewezen had in de verzorging van de krijgsbehoeften, het geschut en de levensmiddelen. In 1806 aangezocht zijnde om weder in dienst te treden, bekwam hij op zijn verlangen eene plaatsing bij het ministerie van Marine, en werd den 13^den Mei 1808 chef de Bureau, en den 31^sten Augustus 1809 benoemd tot Ridder der orde van de Unie. Bij de inlijving van ons land in het Fransche Keizerrijk werd hij met het oppertoezigt belast van de kweekschool voor de zeevaart te Amsterdam, den 11^den November 1811 gepensioneerd en den 7^den Maart 1812 benoemd tot Ridder van de orde der Reunie. In dat jaar werd hij Maire te Montfoort en toonde zich daar als zoodanig een voorzigtig en beraden man, daar hij het gevaar inziende, om, vóór den gepasten tijd, eenige demonstratien te maken ten voordeele van het huis van Oranje, zijne medeburgers daarvan afhield en hen alzoo bevrijd heeft van het ongelukkig lot, dat later Woerden getroffen heeft.

Na de omwenteling van 1813 werd hij tot notabele benoemd, om zijne stem uit te brengen op de Grondwet, den 5^den Julij 1814 bevorderd tot Schout bij Nacht en den 17^den daaraan volgende aangesteld tot Directeur en Kommandeur der Marine te Vlissingen. Den 23^sten Maart 1817 kreeg hij den rang van Vice-Admiraal, en den 18^den September werd hij Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw.

Toen in 1830 de Belgische omwenteling groote vorderingen maakte, en zelfs in Vlissingen onder het volk en de bezetting zich sporen van wanorde vertoonden, en de Belgen onder

[p. 218]

Pontecoulant en anderen binnen Staats-Vlaanderen waren gedrongen, nam Gobius, zonder daartoe bevel te hebben ontvangen, maatregelen tot stuiting van het oproer, ten gevolge waarvan hij den 4^den October 1830 met het opperbevel over de vesting en de schepen werd belast. In deze nieuwe betrekking over eenige troepen kunnende beschikken, dacht hij dat deze nuttig zouden kunnen besteed worden tot beveiliging en weder in bezitneming van het 4^de district van Zeeland. Hij deed dus een sterk detachement, uit mariniers en landtroepen bestaande, te Breskens landen, het fort Frederik Hendrik bezetten, en verkenningen verrigten naar buiten, al hetwelk ten gevolge gehad heeft, dat de Belgen terugtrokken en genoemd fort, en daarmede ook de linker Schelde oever, behouden werd. Latere pogingen der Belgen om zich van het 4^de district van Zeeland meester te maken, werden voortdurend door hem verijdeld, doordien hij den Luitenant-Kolonel Ledel, aldaar het bevel voerende, de middelen verschafte om den vijand te verdrijven. De Koning zijne handelingen ten hoogste goedkeurende, benoemde hem den 7^den October 1831 tot Kommandeur van den Nederlandschen Leeuw.

Zijne betrekking van Opperbevelhebber van Vlissingen hield op, toen deze overal gesupprimeerd werd. Op den 28^sten November 1840 werd hij benoemd tot Grootkruis van den Nederlandschen Leeuw, waarvan hem de onderscheidensteekenen eigenhandig, en onder de vleijendste bewoordingen, door den Koning zelven overgegeven werden, bij gelegenheid dat Z.M. hem verkozen had tot het dragen van den Rijksappel bij Hoogstdeszelfs inhuldiging te Amsterdam. Den 11^den December 1841 werd hij benoemd tot Luitenant-Admiraal. Hij overleed te Vlissingen den 2^den Januarij 1843 en werd aldaar op zijn verlangen zeer eenvoudig en zonder eenig eerbewijs, aan zijnen hoogen rang verbonden, ter aarde besteld. Zijne afbeelding ziet het licht. Hij was in 1798 gehuwd met Cornelia Maria de Brauw, dochter van den Luitenant-Generaal Cornelis de Brauw en Alida Charlotta Albertina Paris. Zij overleed den 14^den Januarij 1842, na hem verscheidene kinderen te hebben geschonken, waarvan de oudste mede volgt.

Het staat tot eere van Gobius aangeteekend dat hij algemeen bemind was, nooit eenen ongelukkige ongetroost van zich liet gaan, iedere inrigting bescherming, en elke goede daad bij hem aanmoediging vond. Vlissingen had veel van deszelfs welvaart aan Gobius te danken. Door zijn eerwaardig en heldhaftig voorkomen boezemde hij allen ontzag en achting in, maar hij wist ook door gepaste vriendelijkheid en regtschapenheid de liefde, van allen die met hem in aanraking kwamen, te winnen.

Zie Vaderl. Hist. ten verv. op Wagenaar, D. XXIV. bl. 360, 361;

[p. 219]

Gedenkschr. van de Kon. orde der Unie, bl. 41; de Jonge, Geschied. van het Ned. Zeewez. D. V. bl. 582, D. VI. St. I. bl. 426-430, 438, 496: van der Aa, Nieuwe Herinnering. bl. 316, 317; van Wijk, Wetensch. Woordenb.; van Hall, Lev. van van Kinsbergen, bl. 74, 106, 182; Programma van het Prov. Utr. Gen. 1843, bl. 31-34; Muller, Cat. van Portrett.; uit familieberigten aangevuld.