Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 5

[Ecco Epkema]

EPKEMA (Ecco) werd geboren te Wirdum in Friesland den 13^den October 1759. Zijn vader, Nicolaas Epkema, mede aldaar geboren, was er schoolmeester en dorpregter, en een man van ongewone bekwaamheden, zeer bedreven in de Mathematische wetenschappen, Vaderlandsche geschiedenis en Oudheidkunde. In hem vond de jonge Ecco niet alleen eenen leidsman zijner jeugd, maar ook een voortreffelijk onderwijzer, die reeds vroeg zijn hart vervulde met liefde tot deugdsbetrachting, en hem die zucht voor de Friesche geschied- en

[p. 183]

taalkunde inboezemde, die in lateren leeftijd zulke uitmuntende vruchten zou opleveren. Na nog eenigen tijd het onderwijs in de gronden der Latijnsche taal van Petrus Bruining, predikant op zijne geboorteplaats, genoten te hebben, vertrok hij in 1778 naar de Latijnsche school te Harlingen, en van daar in 1782 naar de Franeker Hoogeschool, met oogmerk om zich aldaar uitsluitend op de Grieksche en Latijnsche taal- en letterkunde toe te leggen. In Johannes Schrader en Everwijn Wassenbergh trof hij niet alleen voortreffelijke leermeesters, maar ook in den laatsten een vriend aan, uit wiens gemeenzame verkeering hij, bij wederkeerige mededeeling van gedachten, de rijkste vruchten mogt plukken; een voorregt, dat door Epkema nog in eenen bijkans eenenzeventigjarigen ouderdom dankbaar erkend werd. Onder hem verdedigde hij, bij het verlaten der Hoogeschool in 1786, een Academisch proefschrift: de transpositione, seu saluberrimo in sanandis veterum scriptorum scriptis remedio (Franeq. 1786. 4^o.) Eerlang zag hij zich tot Praeceptor te Leeuwarden en in 1788 tot Rector te Dokkum aangesteld, van waar hij, reeds het volgende jaar, ter bekleeding van de zelfde waardigheid, naar Enkhuizen vertrok. Hier trad hij in 1792 in het huwelijk met Gesina Neledoc, die hij echter in het volgende jaar met de vrucht van hunnen echt grafwaarts moest dragen. Hij ging twee jaren daarna een tweede huwelijk aan met Sibylla Catharina Bruining, dochter van den predikant van dien naam op zijne geboorteplaats. Hij verwekte bij haar zeven kinderen, van welke hij vijf, drie zonen en twee dochters, tot volwassen leeftijd mogt zien opgroeijen en aan zijne zorgen volkomen beantwoorden. Na een verblijf van elf jaren te Enkhuizen, werd hem in 1803 het Rectoraat te Hoorn opgedragen, van waar hij in 1813 in de zelfde betrekking naar Middelburg vertrok, en tot twee jaren voor zijnen dood, toen hij wegens hardhoorigheid zijn eervol emeritaat kreeg, met den meesten ijver en onder het genot der algemeene achting werkzaam was. Hij overleed te Middelburg den 1^sten Februarij 1832 en was gedurende zijn leven lid der voornaamste letterkundige Genootschappen en Maatschappijen in ons vaderland, als ook correspondent van het voormalig Koninklijk Nederlandsch Instituut.

Vreemd is het, dat aan een man, zoo door en door geleerd als Epkema, geenen Academischen leerstoel in de oude letterkunde is te beurt gevallen. Men wil de reden daar van zoeken in de groote mate van zedigheid en bescheidene nederigheid, die hij aan zijne overige verdiensten en kundigheden paarde. Epkema gevoelde zich om dien minderen voorspoed niet minder gelukkig. In den stillen huisselijken kring, in de zorg voor zijn hem dierbaar kroost en in de beoefening der bij hem geliefkoosde studiën vond hij het reinste genot en vergoeding voor hetgeen de wereld te weinig belang stelde in zijne kundigheden. Evenwel werd hij in 1823 door de Leidsche A-

[p. 184]

cademie, honoris causa, met den Doctoralen bul begiftigd.

Epkema toch had, behalve zijne degelijke studie der oudheid, naar het oordeel van den Hoogleeraar Siegenbeek, ook eene zoo grondige kennis onzer taal en letterkunde, dat weinigen zich beroemen kunnen die te bezitten. Als Latijnsch dichter komt hem eene aanzienlijke plaats toe onder de vele voorname dichters in die taal, welke ons vaderland heeft opgeleverd. Door zijne uitgave van den Frieschen dichter Gijsbert Jacobs toonde hij eene geleerdheid en belezenheid te bezitten, die alleen door aanhoudende oefening en volhardende vlijt kan verkregen worden. Door dien arbeid, en door de vele voortreffelijke leerlingen door hem gevormd, heeft hij zich doen kennen niet alleen als een uitmuntend geleerde, maar ook als een ongemeen bekwaam leermeester, wiens waarde nog verhoogd werd door zijne overige eigenschappen: die van een edel mensch en van een opregt christen. Van Epkema ziet het licht, behalve zijne genoemde Dissertatie, vele verspreide en een bundel Latijnsche gedichten, die te Middelburg in 1823 in 8^o. werd uitgegeven:

Woordenboek op de Gedichten en verdere geschriften van Gijsbert Japicx, Leeuw. 1824. 4^o.

Thet Freske Riim, met aanteekeningen, Leeuw. 1835, 4^o. na zijn dood door het Friesch Genootschap voor Geschied-, Oudheid- en Taalkunde uitgegeven, voorafgegaan door eene levensschets van Epkema, door J. van Leeuwen.

Verder bestaan er van hem verscheidene verbeterde uitgaven van Grieksche en Latijnsche leerboeken, deels zonder zijn naam uitgegeven; terwijl zijne critiek op Theogius, uitgegeven in de handelingen van het Utrechtsch Genootschap, grootendeels is opgenomen door Gaysford in zijne Poëtae minores Graeci (Lips. 1823. vol. III).

Zie behalve die Levensschets, Algem. Konst- en Letterb. 1832. D. I. bl. 97; Verslagen van het Prov. Friesch. Genootsch. 1828-1841 bl. 94-96, 187; de Jong, Alph. Naaml. van Boek. en Supplement; Siegenbeek, in de Handel. der Jaarl. vergad. van de Maatsch. der Ned. Letterk. te Leid. 1832, bl. 9-26; Cat. van de Prov. Bibl. van Friesl. bl. 171, 256, 530.