Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 5

[Caspar of Jasper van den Ende]

ENDE (Caspar of Jasper van den) werd te Amsterdam in 1614 geboren. Zijn vader heette Maerten, die met zijn huisgezin in 1636 naar Rotterdam vertrok; alwaar Caspar eene Fransche school oprigtte en den 26^sten Maart 1639 in het huwelijk trad met Sara Batens van Zwolle, die toen ouderloos te Amsterdam woonde en die hem zeven kinderen schonk. Van den Ende was Doctor in de beide Regten, een vlijtig beoefenaar der vreemde talen en een grondig kenner zijner moederspraak. Hij is de uitvinder der klankmethode (de manier om zonder spellen te leeren lezen), welke loffelijke uitvinding onopgemerkt is gebleven en later, als iets nieuws en van anderer oorsprong, te voorschijn kwam. Hij was ook als aardrijks- en wiskundige en als schoonschrijver bekend. De tijd van zijn overlijden is onbekend; doch hij moet tusschen 1681 en 1695 overleden zijn. Zijne afbeelding, door L. de Jonge geschilderd, is in 1654 door Persijn gegraveerd en uitgegeven. Hij is de schrijver van:

Grammaire française par Jean Louys d'Arsy, revue et corrigée par Caspar van den Ende, Rott. 1654. 4^o.

Le Gazophylace de la langue françoise et flamende; comprenant etc. dit is de titel van het eerste deel; die van het tweede luidt:

[p. 139]

Schatkamer, der Nederduytsche en Francoysche Tale; begrypende de zuyvere en eigene woorden van yder dezer twee talen, in zoodanigen schikking, dat de korte, en lange sylben in yder woord worden aangewezen enz. Rott. 1654. 4^o.

Deze beide werken zijn later te zamen herdrukt te Rotterdam in 4^o. en wel in de jaren 1669, 1681, 1697.

Zie van Abkoude, Naamreg. van Ned. Boek. D. I. St. III; Cat. van de Bibl. der Maatsch. van Nederl. Letterk. te Leiden. D. I. bl. 114; de Jager, Archief voor Nederl. Taalk. D. II. bl. 17-36; de Navorscher, D. II. bl. 2, 305-307. 330, D. III. Bijbl. bl. XXXIII, XXXIV, LII, CVII, CVIII; Schultz Jacobi, Geschied. der Evang. Luth. Gem. te Rott. bl. 151, 152.