Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Jan Cobell]

COBELL (Jan) of Kobell, een neef van den voorgaande en zoon van Hendrik Cobell Jun. geboren te Rotterdam, in 1782, werd op zijn twaalfde of dertiende jaar, door zijne voogden in het weeshuis der Roomsch-Katholijken van de Oude Clerezy te Utrecht besteed. Hier oefende hij zich aanvankelijk in de leerschool van den landschap- en beestenschilder Willem Rutgaart van der Wal, terwijl de groote Paulus Potter voornamelijk door hem tot model werd gekozen. Door juistheid van teekening, natuurlijkheid van voorstelling en uitmuntende behandeling van het penseel heeft hij algemeen den roem van een voortreffelijk kunstenaar verworven. Hij maakte dan ook buitengewone vorderingen, zoodat hij naauwelijks de mannelijke jaren bereikt had, of hij zag zijn werk reeds in voorname kunstverzamelingen geplaatst. Bij het oprigten van het Koninklijk Instituut van Kunsten en Wetenschappen in 1806, zag hij zich tot lid der vierde klasse van die instelling benoemd. Cobell deed eene reis naar Parijs, en leverde aldaar een stuk op de tentoonstelling van 1812, bestaande in een eenvoudige ordonnantie van eene weide met drie beestjes aan een water, welke met den gonden eereprijs bekroond werd. Ook werd hem aldaar veel werk besteld, eer en voordeel stroomde hem tegen; doch de fortuin lachte hem slechts kort toe; want zijne verstandelijke vermogens werden, naar men meent door overspannen eerzucht, gekrenkt, zoodat hij in den zomer van 1814, toen hij te Amsterdam woonde, in het krankzinnigenhuis ge-

[p. 517]

plaatst werd, waarin hij den 14^den September daaraanvolgende overleed.

Van hem zijn in 's Rijks Museum te Amsterdam:

Een ossendrift; langs eenen landweg drijft een herder een aantal ossen, ter zijde hoog geboomte, verder een uitgestrekt en aangenaam verschiet.

In het Museum Boymans te Rotterdam:

Een Hollandsch landschap; op den voorgrond een boer en eene boerin bij drie koeijen en eenige schapen; links eene schuur tusschen geboomten.

Twee ossen en een schaap in een vlak landschap.

Zijn kapitaalste stuk was een landschap met grazend vee enz., dat uit het kabinet van den Hoogleeraar Jan Bleuland den 6^den Mei 1839 voor 2855 gulden verkocht werd.

De etskunst werd ook door Cobell reeds vroeg beoefend en men heeft van hem eenige fraaije prentjes, als:

Een paard staande aan eenen hooiwagen bij eenen liggenden hond.

Een osje staande in eene waterplas te drinken bij eenen boom, omringd van eenige planten en kruiden.

Een liggend rundbeestje bij twee schapen.

Een paar onafgemaakte studiën, zijnde Koeijekopjes en nog drie of vier andere prentjes.

Zijne afbeelding komt voor bij Immerzeel, Levens en Werken van Kunstschilders.

Zie Algem. Konst- en Letterb., 1814. D. II. bl. 210; Lodewijk Napoleon, Geschiedk. Gedenkst., D. I. bl. 178, D. II. bl. 252; van Eynden en van der Willigen, Geschied. der Vaderl. Schilderk., D. II. bl. 413, 477-481 en Aanhangsel, bl. 190; Immerzeel, Leven. en Werken der Kunstsch., D. II. bl. 120 en 121; Aanw. der Schilderijen berustende op 's Rijks Museum te Amsterdam, bl. 35; Catal. van Schilderijen, enz. in het Museum te Rotterdam, bl. 21; Kramm, Levens en Werken van Holl. en Vlaamsche Kunstsch., Art. bleuland.