Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[p. 495]

[Clodoveus, chlodowig of hlodowig Clovis I]

CLOVIS I. (Clodoveus, chlodowig of hlodowig), zoon van Childerik I, Koning der Salische Franken, volgde, in 486, zijnen vader in de regering op.

Deze Vorst even groot Veldheer als Staatsman was zoo al niet in ons Vaderland geboren, ongetwijfeld van Nederlandsche afkomst. Uit onze gewesten had zijn grootvader Clodio de Franken zuidwaarts gevoerd en dus de eerste grondslagen van het Frankische rijk gelegd; dit rijk strekte zich toen Clovis de regering aanvaardde niet verder dan de Somme uit, het was voor Clovis weggelegd, het over het grootste gedeelte van Gallië uit te breiden, welk land sedert dien tijd den naam van Frankrijk ontving.

In het vijfde jaar zijner regering verbond hij zich met Ragnagarius Koning van Kamerijk, verklaarde den oorlog aan Afranius Syagrius, den Romeinschen Landvoogd te Soissons, dien hij in 486 bij de oude abdy van Nogent, 3 uren van Soissons, versloeg; Syagrius vlugtte naar Toulouse bij den Gothischen Koning Alarik, doch hij werd uitgeleverd aan Clovis, die hem het hoofd liet afslaan, waarop de Romeinen, zonder Veldheer zijnde, zich grootendeels aan Clovis onderwierpen, die Melun, Rheims, Soissons, en de overige steden, tot aan de Loire, en de grenzen der West-Gothen en Bourgondiërs, veroverde, en te Soissons den zetel zijner regering vestigde. Vervolgens zette hij zijne krijgstoerustingen voort, maakte zich meester van onderscheidene landschappen in Belgisch Gallië en onderwierp, in 491, de Nederlandsche Thuringers aan zijn gebied.

Kort daarna trouwde hij met Clotilde, dochter van Childerik, Koning der Bourgondiërs, haar belovende het Christelijk geloof te zullen omhelzen.

Eenige jaren later, namelijk in 496, verbonden zich onderscheidene Germaansche volken, onder welke vooral de Allemannen genoemd worden, tegen Clovis, wiens magt nu voor hen geducht begon te worden. Reeds hadden zij zich over den Elzas en Lotharingen verspreid, toen de vereenigde legers van Clovis en Siegbert, den Koning der Ripuarische Franken, hen bij Tolbiac, vermoedelijk het tegenwoordige Zulpich, niet ver van Keulen, slag leverden; doch de Franken werden in den aanvang geslagen. Clovis alzoo in de engte gebragt, riep den God der Christenen aan, en deed eene gelofte, dat hij, in geval hij de overwinning behaalde de Christelijke Godsdienst zou omhelzen; waarop zijne manschap zich wederom herstelde, den vijand andermaal aangreep en versloeg.

Van dezen veldtogt wederkeerende, liet Clovis zich van den H. Remigius, Aartsbisschop van Rheims, in het Christendom onderwijzen en werd op Kersdag van het jaar 496 te Rheims gedoopt. Op dien zelfden dag namen, nevens zijne zusters Albofleda en Lantchilde, nog 3000 van zijne soldaten het Christelijk geloof aan, welk voorbeeld de overigen welhaast volgden.

[p. 496]

Bij dezen doop zalfde Remigius, naar Oud-Testamentisch gebruik, Clovis tevens tot Koning. De vaas (la sainte amponle), waaruit de olie gegoten werd, diende sedert om alle volgende Koningen van Frankrijk te zalven; dat deze vaas door eene duif uit den hemel zou zijn gebragt, is eene legende, eerst drie eeuwen later door Remegius opvolger Hiniman verspreid.

Deze overgang van Clovis tot het Christendom, en wel tot het orthodoxe katholieke geloof der Romeinsche Galliërs, was een stap van grooten invloed, want daar de meeste Duitsche stammen, die het Christendom hadden aangenomen, Arianen waren, verschafte de bekeering der magtige Franken tot de leer van Rome voor goed aan het Pausdom de geestelijke heerschappij over West-Europa, terwijl van den anderen kant Clovis in het Katholieke geloof der Galliërs eene krachtige ondersteuning vond, om zijne kettersche naburen, de Bourgondiërs en West-Gothen geheel uit dit land te verdrijven.

Eerst tastte hij de Bourgondiërs aan, wegens den door hunnen Koning Gundobald gepleegden moord op diens broeder Chilperik, den vader van Clotilde; met behulp van den derden broeder Godegisel dwong Clovis in 500 Gundobald den Franken cijns te betalen. Kort daarna wist Gundobald zich van dezen smaad te bevrijden, en het bleef eerst aan de zoons van Clovis beschoren, om de Bourgondiërs geheel te onderwerpen.

Daarna beoorloogde hij in het jaar 507, Alarik, Koning der West-Gothen; dien hij met eigen hand, in eenen veldslag bij Voclade, bij Vivonne, doodde, brengende alzoo geheel Aquitanië onder zijn gebied; waarbij hij naderhand nog alle de landschappen tusschen de Rhône en de Loire voegde.

Minder gelukkig was Clovis tegen zijne zwager Theodorik, den Koning der Oost-Gothen, toen deze zijne stamgenooten te hulp kwam, die de Franken bij Arles, dat zij te vergeefs belegerd hadden, sloeg. Clovis sloot echter in 509 eenen dragelijken vrede met hem.

De Oost-Romeinsche Keizer Anastasius I had zoo veel achting voor zijne dapperheid, dat hij hem in het jaar 510 eene gulden kroon met eenen purperen mantel van Konstantinopel toezond, en hem den titel van Patriciër des Rijks, van Consul en zelfs van Augustus schonk. Clovis vertoonde zich in deze hoedanigheid in eene witte toga, met den purperen mantel op de schouders en eenen diadeem op het hoofd, aan het volk, in de kerk van St. Martin te Tours.

De titels door Anastasius aan Clovis opgedragen stelden hem in staat, om met Roomsch Keizerlijk gezag, in Gallië te regeren. Ondertusschen scheen dit gezag niet genoeg gevestigd, zoo lang hij niet over den geheelen Frankischen volkstam, zonder mededingers, het bewind voerde. Daarom wist hij langzamer-

[p. 497]

hand alle de afstammelingen van Meroveus, die nevens hem regeerden, uit den weg te ruimen. Geene middelen versmadende, indien hij zijn doel kon bereiken, spoorde hij door schitterende beloften Kloderik, den zoon van Siegbert, Koning der Ripuarische Franken, tot vadermoord aan, en liet, na het volvoeren dier afgrijselijke daad, het door hem misleide monster ombrengen. Van beider dood ontving hij de tijding, terwijl hij eene reis langs de Schelde deed, en werd terstond voor Siegberts opvolger erkend. Daarna deed hij Kararik, die het gebied voerde over eenen stam der Franken, welke zich in Artois en Boulogne hadden nedergeslagen, gevangen nemen, den kruin scheren en in een klooster steken. Ragnacarius, Koning van Kamerijk, krijgsgevangen genomen zijnde, werd door Clovis met eene heirbijl van het leven beroofd. Regnomer, Broeder van Ragnacarius, die over de Franken in het landschap Maine gebood, werd mede op bevel van Clovis omgebragt, en beider landen door hem in bezit genomen. Door deze en dergelijke middelen, werd Clovis de alleenheerscher der Franken, aan welk volk hij geheel België en het grootste deel van het tegenwoordige Frankrijk onderwierp. Hij stierf den 28^sten November 511, te Parijs, waar hij sedert 507 zijnen zetel gevestigd had, en werd in de door hem gestichte kerk van St. Genoveva begraven.

Hij liet vier zonen na Theoderik, Clodomir, Childebert en Clotarius, van welke hij den eerste bij eene bijzit, maar de drie anderen bij zijne gemalin Clotilde verwekt had. Deze deelden hun vaderlijk rijk aldus, dat de eerste te Metz, de tweede te Orleans, de derde te Parijs en de vierde te Soissons zijnen zetel had. Deze stichter van het Frankische rijk, dat onder Karel den Grooten zich tot eene wereldheerschappij verhief, was krijgshaftig, voorzigtig, heerschzuchtig en een even groot veldheer als staatsman.

Zie van Hoogstraten en Brouërius van Nidek, Algem. Hist. Woordenb., Lett. C. bl. 259; Luïscius, Algem Hist. Woordenb.; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. I. bl. 303-310; Sjoerd, Beschr. van Friesl., D. I. bl. 376 en 377; Algem. Woordenb. der Zamenl.; Aanh. op het Woordenb. van Kunstt. en Wetensch. door G. Nieuwenhuis; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl, D. I. bl. 288 294; Biogr. Univ.; Herzog, Real-Encycl. für Prot. Theol. und Kirche. T. II. S. 269; Ersch und Gruber, Allg. Enc. art. Chlodwig;