Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Sebastiaan Centen]

CENTEN (Sebastiaan), misschien wel een kleinzoon van den voorgaande, geboren omstreeks 1691, was geoefend in talen, en lidmaat der Hervormde kerk te Nijmegen, waar hij eenige jaren, onder het opzigt der Predikanten, de jeugd in de gronden der Godsdienst onderwees en den krankbezoeker in het waarnemen der kranken behulpzaam was. Doch naderhand, tot de Remonstrantsche gevoelens overgegaan zijnde, kwam hij zich in 1719 bij de Remonstrantsche broederschap aanbieden, om zich aan de Seminarium van die broederschap verder in de Godgeleerdheid te oefenen en zich bekwaam te maken tot de predikdienst. Met algemeene stemmen werd zijn verzoek toegestaan en hij, na volbragte studie, in 1723 Predikant te Zevenhoven; van hier vertrok hij in 1726 naar Hoorn, waar hij in 1756 overleed.

Hij, die een zeer geleerd man moet geweest zijn, zond in het licht:

Chronyk van Hoorn, daar in het Begin, Aanwasch, en tegenwoordige Staat dier stadt verhaalt worden. Als mede de Gedenkwaardige Geschiedenissen die, zo voor, in, als na den trubbel in of omtrent dezelve en door geheel West-Vriesland gebeurt zyn, tot het jaar 1639. Beschreven door Theodorus Velius. In zijn E. leven Doctor in de Medicynen en Raad der zelver Stad. Dezen vierden druk met Aanteekeningen vermeerderd door Sebastiaan Centen. Hoorn 1740, 4^o. met pl.

Vervolg der Historie van de vermaarde Zee- en Koopstad Enkhuizen. Behelzende verscheide Gedenkwaardige Geschiedenissen, die zo in als omtrent dezelve, en door geheel West-Vriesland en het Noorderquartier gebeurt zijn. Hoorn 1747 4^o. met pl., welke hij liet voorafgaan van eenen herdruk, zonder eenige

[p. 287]

Aanteekeningen, van de reeds in 1666 in het licht verschenen Historie der vermaarde Zee- en Koopstad Enkhuizen, door Gerard Brandt.

Het valt moeijelijk te gissen, waarom Centen, die daartoe de geschikte man was, liever de Historie van Enkhuizen, eene stad, waarop hij weinig of geen betrekking had, dan de Chronyk van Hoorn, zijne woonplaats, vervolgd heeft. Eenige uitdrukkingen in zijne voorrede voor de Chronyk van Velius, doen vermoeden, dat hij de tijd nog niet gekomen achtte, om vrijuit en onbewimpeld te schrijven, zonder vrees voor onaangenaamheden, over de gebeurtenissen in zijne woonplaats, in de zeventiende en het begin der achttiende eeuw, voorgevallen.

Hoe het zij, hij heeft zich van den door hem opgenomen taak loffelijk gekweten. Hij heeft zijn werk in eenen duidelijken en zuiveren stijl geschreven, en legde daarin, zoowel als in zijne aanteekeningen op Velius, eene groote en buitengewone ervarenheid in de geschiedenis van West-Friesland aan den dag. Met zijne gewone voorzigtigheid behandelt hij de geschillen en bewegingen in de zeventiende eeuw; van kerkelijke geschillen spreekt hij weinig; doch hij schijnt het oogmerk gehad te hebben ook de Historie der Reformatie van Gerard Brandt, voort te zetten, waartoe hij reeds zeer vele bouwstoffen had te zamen gebragt, toen hij door den dood in zijn voornemen, ter verdere bewerking en uitgave, schijnt verhinderd te zijn geworden.

Zie de Chalmot, Biogr. Woordenb.; Abbing, Geschied. der stad Hoorn, I. bl. 8, A. bl. 98, 101, B. bl. 27; de Wind, Bibl. van Nederl. Geschieds., D. I. St. IV. bl. 409; Tideman, de Remonstrantsche Broederschap, bl 106, 250, 371 en 372.